IRU Başkanlık Divanı son toplantısını 22 Haziran 2012 tarihinde İstanbul’da yaptı. Her iki ayda bir Cenevre’de toplanan Divan, bu defa TOBB’un daveti üzerine ve istisnai olarak İstanbul’a geldi.
Gümrük ve Ticaret Müsteşarımız Sayın Ziya Altunyaldız, bu toplantıya kısmen iştirak ederek Başkanlık Divanı üyelerine önemli mesajlar verdi.
Türkiye’nin öncelikli olarak; ticaretin hızlı, esnek ve güvenli bir şekilde yapılmasını sağlamayı amaçladığını ifade eden Altunyaldız, dünyada GATT ile başlayan süreç boyunca gümrük vergi ve tarifelerinin aşamalı olarak düşmekte olduğunu hatırlattı ve hatta 2007 yılında toplam dünya ithalatı baz alınır ise, ticarete konu malların taşınması için yapılan masrafların aynı mallardan alınan gümrük vergilerinden üç kat daha fazla olduğunun altını çizdi.
Elbette bu mesajların Türkiye gibi önemli bir ülkenin Gümrük ve Ticaret Müsteşarının ağzından dökülmesi son derece değerliydi.
Bunun doğal bir devamı olarak gerek IRU Başkanı Janusz Lacny, gerek Altunyaldız defaatle IRU ve Türk Gümrük İdaresi arasındaki uluslararası işbirliğini geliştirmek için istekli ve kararlı olduklarını ifade ettiler.
Esasen yaşanan bu pozitif sürecin, TIR Elektronik Ön Beyan Sisteminin Türkiye’de Uygulanmasına Dair Mutabakat Zabtının 5 Haziran 2012 tarihinde iki taraf arasında Cenevre’de imzalanması ile büyük bir ivme kazandığını görmemek mümkün değil.
Türkiye’nin ortasında bulunduğu çok boyutlu coğrafyada ekonomik kalkınmanın yaratılacak ortak sinerjiler ile teşvik edilmesi amacıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile IRU uzmanları ortak çalışmalara başladılar bile.
Bu çalışmaların istikametine dair ipuçları ise Sayın Müsteşarın konuşması ve sohbetlerde kendini gösteriyordu:
- Halihazırda ithalat taşımaları için uygulanmakta olan TIR Elektronik Ön Beyanname Sistemi (TIR EPD), en kısa zamanda ihracat taşımalarını da kapsamalıdır,
- Orta Asya’da Kırgızistan-Tacikistan-Afganistan-Iran (KTAI) ve Islamabad-Tahran-Istanbul (ITI) arasında gelişmesi arzulanan koridorlarda IRU Model Otoyol Prensipleri dikkate alınmalıdır,
- Fiili uluslararası nakliye seferleri hakkında koridor bazında objektif veriler toplayan NELTI projesinin sonuçları bölgedeki uluslararası çalışmalarda esas alınacaktır,
- TIR Sisteminin ve IRU Risk Yönetimi Elektronik Uygulamalarının Avrupa, Asya ve Afrika arasındaki ana koridorlarda yaygınlaştırılmasına birlikte destek verilecektir.
TIR-EPD Hızlı Geçiş Hattı
Sayın Müsteşar, Başkanlık Divanı toplantısı vesilesiyle yukarıdaki amaçlara ulaşmak için aceleci olunması gerektiğini ve bu nedenle somut ve basit projelerle uygulamaya geçilmesini talep etti.
Aslında bu konuda ortada yepyeni, basit ancak sonucu itibariyle çok somut bir proje zaten bulunuyor: kara sınır kapılarında TIR Elektronik Ön Beyanı yapan TIR’lar için özel hızlı geçiş şeritleri oluşturulması.
IRU Genel Sekreteri daha önce Bulgaristan, Sırbistan ve Makedonya ile bu ülkelerin sınır kapılarında yukarıdaki amaca matuf tahsisli şeritler oluşturulması konusunda mutabakata varmıştı.
Ancak Altunyaldız, sözkonusu projenin ilk pilot uygulamasını evvela Türkiye’nin Bulgaristan ile olan sınır kapılarından birtanesi üzerinde gerçekleştirmek gerektiğini düşünüyor.
Bu uygulama sayesinde ilgili sınır kapısındaki gümrük memurları, o kapıya yönelen trafiği önceden öngörebilecek, araçlar fiilen kapıya geldiklerinde, TIR Karnesi numarası barkodla okutulduğunda, her türlü bilgi ayrıca elle girilmeye gerek kalmadan otomatik olarak ekrana düşecek ve önceden yapılmış risk değerlendirmeleri sayesinde sözkonusu araçların özel tahsisli şeritten ve hiç beklemeksizin yoluna devam etmesi mümkün kılınacak.
Projeye TOBB ve onun şemsiyesi altındaki Gümrük ve Turizm İşletmeleri A.Ş. de son derece sıcak bakıyorlar.
Tahmin edileceği gibi Balkanlar hattında oluşturulacak böyle bir TIR-EPD Hızlı Geçiş Hattı koridoru, öncelikle Türkiye’nin ticaretine çok olumlu katkılar yapabilecektir.
Öte yandan bu projenin ilk somut örneklerinin Türkiye tarafından verilmesi ise içinde bulunduğumuz bölgede ülkemizin öncü ve örnek olma vasfını da güçlendirecektir.
Dolayısıyla bu haftanın genel olarak olumlu izlenim ve değerlendirmeler ile sona erdiğini söyleyebilirim. Umut ediyorum ki önümüzdeki haftalar da benzer şekilde devam edecektir.
Hepinize sağlık ve mutluluk dolu güzel bir hafta dilerim.
Haydar Özkan/Taşıma Dünyası