15-16 Mart’ta Asya (kıta ülkeleri) ve Pasifik (okyanusa dağılmış ada ülkeleri) Ulaştırma Bakanları Konferansı, Birleşmiş Milletler’in (BM) evsahipliğinde Tayland’ın başkenti Bankok’ta gerçekleştirildi.
53 Asya Pasifik ülkesinden Türkiye dahil 31 tanesinin katıldığı toplantıya IRU adına iştirak etmek fırsatı buldum.
Bildiğiniz gibi BM’nin merkezi New York’tadır. Bunun yanısıra belli kıta ve bölgelerde yerel ihtiyaçlara daha iyi yanıt verebilmek için aşağıdaki BM Bölgesel Komisyonları görev yapmaktadır:
1. BM Avrupa Ekonomik Komisyonu, Cenevre, İsviçre
2. BM Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu, Bankok, Tayland
3. BM Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu, Beyrut, Lübnan
4. BM Afrika Ekonomik Komisyonu, Adisababa, Etiyopya
5. BM Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu, Şantiago, Şili
Bunlar arasında özellikle Asya ve Pasifik bölgesi, 21. yüzyılın yükselen ekonomilerini, başka bir deyişle geleceği ve muhtemelen onun en önemli güç merkezlerinden bir tanesini temsil etmektedir. Böyle düşünüldüğünde Bankok Konferansı daha da dikkatle değerlendirmelidir.
Nitekim Konferansın sonunda UNESCAP Bankok Deklarasyonu ve onun eki olarak çok önemli iki doküman kabul edildi: Ulaştırmanın Geliştirilmesine Dair Asya ve Pasifik İkinci Dönem Eylem Programı (2012-2016) ve Uluslararası Karayolu Taşımacılığının Kolaylaştırılmasına Dair Bölgesel Strateji Çerçevesi.
Konferansa katılan ulusal delegasyonlardan yorum ve raporları en dikkati çeken ülkeler sırasıyla Çin, Güney Kore, Rusya, Kazakistan, Japonya, İran ve Hindistan idi.
Ulaştırma Bakanları, yukarıda öngörülen dokümanlar çerçevesinde yapılacak ulusal, altbölgesel ve bölgesel çalışmaları ve karşılaşılacak darboğazlar yahut ilerlemeyi değerlendirmek üzere 2014 ve 2016 yıllarında ayrı ayrı tekrar toplanmaya karar verdiler.
Buraya kadar yazdıklarımın az renkli bir uluslararası ajans haberiymiş gibi göründüğünün farkındayım. Ancak ben bu Konferans’ta yapılan konuşmaların, kabul edilen dokümanların Türkiye’de yakından irdelenmeyi, üzerinde tartışmalar yapılmasını hakettiğini düşünüyorum.
Hatta tam da bu yüzden bazı detayları bu sütun marifetiyle sizlerin bilgisine sunmaya önümüzdeki birkaç hafta daha devam etmeyi düşünüyorum.
Bankok Deklarasyonu ekinde yer alan Eylem Planı ve Strateji Çerçevesi’nde yer alan bazı konuları aşağıda okuduktan sonra sizin de önümüzdeki hafta burada ne yazıldığını merak edeceğinizi düşünüyorum:
1. Asya Otoyolları Şebekesi ve Trans-Asya Demiryolu Şebekesi’nin geliştirilmesine devam edilecek,
2. Kıta sathında yolcu ve eşyaların karayolu ve demiryolu ile sınır geçişlerinin kolaylaştırılmasına öncelik verilecek,
3. Ülkelerin doğru ulusal lojistik politikalar belirlemelerine yardımcı olunacak,
4. Ulaştırma altyapısı finansmanı ve bakımı için özel sektör katılımı cazip hale getirilecek,
5. Karayolu güvenliği üzerine gidilerek her sene Asya ve Pasifik’te kaybedilen 700.000 hayatın kurtarılmasına çalışılacak,
6. Adalar arasında deniz taşımacılığı geliştirilecek.
Karayolu taşımacılığını kolaylaştırmaya yönelik olarak ise aşağıdaki hedef ve projeler öncellikle hayata geçirilecek:
1. Mevcut bölgesel çalışmalardan hareketle UBAK Belgesi’ne benzer bir Asya Belgesi yaratılacak,
2. Sürücülere çok girişli yıllık vize verilmesi teşvik edilecek,
3. Yeşil Kart ve ATA Karnesi sistemleri Asya’ya yaygınlaştırılacak,
4. Araçların ebat ve ölçüleri standart hale getirilecek,
5. Araç tescil ve muayene sistemleri standart hale getirilecek,
6. BM Konvansiyonları yaygınlaştırılacak,
7. Tüm ikili ve çok taraflı karayolu taşımacılığı anlaşmalarında transit serbestisi kabul edilecek,
8. Ortak sınır kontrolleri teşvik edilecek,
9. Sınırlarda ekonomik serbest bölgeler ve ülke içlerinde ‘kuru limanlar’ tesis edilecek,
10. Yönetici ve sürücülerin mesleki eğitimi yaygınlaştırılıp geliştirilecek.
Bu haftaki yazımı, Tayland’dan henüz birkaç saat önce döndüğüm için burada noktalamak istiyorum. Ancak kapanışı, müsaade ederseniz, Bankok Konferansı’nı açan Asya ve Pasifik’ten sorumlu BM Genel Sekreter Yardımcısı Noeleen Heyzer’in hoşuma giden şu cümleleriyle yapalım:
"Fransız yazar Antoine de Saint-Exupery, ‘insanlığın en görkemli başarıları, insanları bir araya getirmeyi amaçlayan çalışmaların sonucunda ortaya çıkmıştır’ der. Ulaştırma altyapısı ve ulaştırma hizmetleri asla kendi içerisinde sonlanan tekil süreçler değildirler. Aksine onlar, başka ülkelere, yeni pazarlara ve kıymetli kaynaklara – ama en önemlisi – diğer insanlara ulaşmak ihtiyacımızın en güzel ifadesidirler".
Hepinize güzel ve sağlıklı bir hafta diliyorum. Esen kalın!
Haydar Özkan/Taşıma Dünyası