Yeni Posta Kanunu için hazırlanan taslak PTT’ye yeni imtiyazlar getirirken kargo ve kurye şirketlerine de yeni yaptırımlar getiriyor. Kargo ve kurye şirketlerini temsil eden KARİD’e göre bu şekilde çıkacak bir kanun sektörün gelişimine balta vurur fakat serbest rekabet sağlanırsa sektörde ilave 200 bin istihdam oluşur.
* Posta taşımalarında tekel 20 gramdan 200 grama çıkarılabilir. Oranı her yıl Bakanlar Kurulu belirleyecek.
* Evrensel Posta Hizmeti PTT idaresine verilecek ve özel şirketlerin karlarının %20’si Evrensel Posta Hizmet Fonu’na aktarılacak.
* Kargo şirketleri, posta hizmetleri için de ayrıca bir belge alacak ve cironun binde 5’ini idari ücret olarak ödeyecek.
* Kamu düzeni, milli güvenlik ve sağlık gerekçelerine dayalı olarak şirketlere üç aydan 6 aya kadar kapatma cezası getiriliyor.
PTT tekeli kalkacak denirken yeni yasa tasarısıyla birlikte PTT’nin piyasadaki hakimiyeti genişletiliyor. Bu konuda bir kanun tasarısı hazırlandı. Tasarıyı DÜNYA Perşembe Rotası’na değerlendiren Türkiye Kargo, Kurye ve Lojistik İşletmecileri Derneği (KARİD) Başkanı Aslan Kut, yeni tasarının belirtilenin aksine PTT’nin hakim durumunun daha da güçlendireceğini söyledi.
KARİD Yönetim Kurulu Başkanı Aslan Kut, dernek çatısı altında bulunan 40 şirketin 80 bin kişiye istihdam yarattığını söyledi. Kargo ve kurye sektörünün değişen ticaret ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak sürekli kendini geliştiren ve yenileyen bir sektör olduğunun altını çizen Kut, bazen mevzuatın sektörün hızlı gelişimini yavaşlattığını dile getirdi. Posta hizmetlerinin gelişmiş ülkelerde olduğu gibi serbest rekabete dayalı, yüz binlerce insanı istihdam edebilecek bir sektör haline getirebilecek düzenlemeler gerektirdiğini söyleyen Başkan Kut “Fakat 60 yıl önce yayımlanmış bir posta kanunu ile yürütülüyor ve tekel bir alan. Posta hizmetleri dışında ülkemizde tekeli görebileceğimiz başka bir alan yok” dedi. Özel sektöre açılmasıyla patlama yapan telekomünikasyon ve havayolu taşımacılığını örnek gösteren Aslan Kut “Aynı büyüme potansiyeli kargo ve kurye sektörü için de var. Posta alanında tekelin var olması sadece şirketlerin değil kargo ve kurye sektörünün gelişimi için de bir engel. Büyüme potansiyelini kullanamıyoruz” yorumunda bulundu.
PTT tekelinin kaldırılacağı ile ilgili söylemlerin maalesef yeni taslakta görülmediğini dile getiren Kut, şunları söyledi: “60 yıllık kanunda kişiler arası haberleşme mektupları ve posta kartları olarak ifade etmiş fakat gramaj belirtilmemiş. Bugün gram olarak hesaplasınız 20 gramı geçmez. Yeni taslakta herhangi bir tanımlama yok fakat bu sınırlamanın 200 gram olacağını tahmin ediyoruz. 200 grama kadar olan posta gönderileri, yüzde 50’nin üstünde bir paya sahip. Biz tekelin kaldırılmasını beklerken gramı artırılıyor ve beş yıl içinde düşürülerek kaldırılacaktır deniyor. Yeni taslakta tekel kapsamına girecek olan kargoların gramaj miktarını belirleme işi Bakanlar Kurulu’na bırakılmış. Bakanlar Kurulu ne takdir ederse o uygulanacak. Bu her hükümetin bakış açısına göre şekillenebilir. Bu alanda hizmet veren şirketlerin belirsizlik ortamında ya da her hükümette yeniden şekillenebilecek bir zeminde hizmet vermesinin zorluğu açıktır.
Fon, PTT’ye çalışacak
Hazırlanan taslakta kargo şirketleri için risk taşıyan çok daha önemli konular olduğuna dikkat çeken Aslan Kut konuşmasını şöyle sürdürdü: “Yeni kanun taslağında ‘Evrensel Posta Hizmeti’ diye bir tanımlama yapıldı. Çok güzel bir hak fakat bu hizmet, PTT idaresine veriliyor. Bu bir imtiyaz. Evrensel Posta Hizmeti alanına giren posta gönderileri, 2 kg ile 20 kg aralığındaki kargoları kapsıyor. Bu ağırlıktaki kargoları evrensel hizmet sağlayıcısı ile göndermek zorundasınız. Evrensel posta hizmetini sağlayan kurum bu kapsamdaki kargoları şubesi olsun ya da olmasın adrese teslim etmek üzere kabul etmek durumunda olacak. Ayrıca Evrensel Posta Hizmet Fonu’na aktarılmak üzere bu sektördeki özel şirketlerin yıllık net satışları üzerinden yüzde 2 oranında pay alınması planlanıyor. Bu paylar kaynak fon tarafından ‘Evrensel Posta Hizmeti’ni üstlenen kuruluşa aktarılıyor. Bizim sektörümüzde cironun yüzde ikisi, karımızın en az yüzde 20’si demektir. Bu da yetmiyor ve idari ücret ödeyeceksiniz deniyor. Cironuzun binde 5’ini de idari ücret olarak ödeyeceksiniz deniyor.”
Özel şirketler rakibine kardan pay verecek!
Bu şekilde belirlenen pay oranı, şirketler yıllık karlarının yüzde 25’ini Bilgi Teknolojileri Kurumu’na aktarması anlamına geliyor. KARİD net bir değerlendirme yapmasa da ‘Evrensel Posta Hizmeti’ni verecek olan PTT, bu fondan gelecek paraları yurtiçi veya yurtdışında ofis açmak için kullanabilir. PTT’nin özelleştirilmesi halinde ise bu hakkın korunup korunmayacağı şimdilik tartışma konusu.
Hazırlanan kanun taslağının serbest rekabet ruhuyla uyuşmadığının altını çizen Kut, “Özel şirketler kendi kazançlarından rakibini yani evrensel posta hizmeti veren kuruluşu güçlendirmek üzere ödeme yapacaklar. Tekel sıfırlanmadığı takdirde, belirlenen tekel miktarı ne olursa olsun evrensel posta hizmetlerini sağlayan kuruluş belli bir alanı kendi denetiminde tutuyor olacak. Taslakta, posta gönderilerinde beş yıl içinde tekelin kaldırılacağı belirtiliyor fakat ‘Evrensel Posta Hizmeti’nin beş yıl içinde özel sektöre aktarılıp aktarılmayacağı ile bir tanımlama bulunmuyor” diye konuştu.
Tekel fikri sektörün ve ülkenin önünde bir engel
Posta hizmetlerinin serbest rekabete açık olduğu ülkelerde sektörün hızlı büyüdüğünü ifade eden Kut konuşmasını şöyle sürdürdü: “Türk posta hizmetleri 170 yıllık bir geçmişe sahip ve halen 34 bin kişi çalışıyor. 70 milyonluk nüfusa sahip ülkede, 4 bin civarında da sabit merkezi var ve yılda ortalama 1 milyar 100 bin civarında gönderi yapıyor. İtalya’nın nüfusu 50 milyon ve coğrafi alan Türkiye’nin üçte biri. İtalya posta idaresinde 200 bin civarında insan çalışıyor. Sabit merkez sayısı 14 bin civarında ve yıllık 10 milyar adet gönderi yapıyor. Almanya’da sabit merkez sayısı 21 binin üzerinde çalışan sayısı 500 bin civarında yıllık gönderi adet 21 milyar. İstanbul kadar nüfusu olmayan Hollanda’da posta idaresinin gönderi sayısı 7 milyar. Bu büyük farkın nedeni, bu ülkelerin bu sektörde serbest rekabet ortamını zamanında yapmaları ve bu alanda büyümeye başlamalarıdır. PTT ile birlikte bizim sektörde 114 bin civarında istihdam var. Tekeli sıfırlayın ve evrensel posta hizmetini de yapabilen herkese verin. Biz özel şirketler olarak bu hizmeti vermeye talibiz ve fon da istemiyoruz. Bunlar sağlanırsa biz iddia ediyoruz, beş yıl sonra sektörün istihdamını 300 bine çıkaracağız.”
Yeni bir belge geliyor
KARİD üyelerinin Karayolu Taşıma Kanuna göre 300 bin TL’ye bir belge aldığını hatırlatan Başkan Kut, “Şimdi Posta Hizmetleri kanununa göre yeni bir yetki belgesi almak zorunda kalacaklar. Bu belgenin şu an ne kadar olduğu belli değil fakat Karayolu Taşıma belgesinden aşağı olacağını sanmıyorum” dedi.
Kapatma cezası geliyor
Taslağın 19. Maddesinde ise çok riskli bir tanımlama olduğunun altını çizen Kut, ”Kamu düzeni, milli güvenlik ve sağlık gerekçelerine dayalı olarak posta sektöründe görev alan firmalara üç aydan 6 aya kadar kapatma cezası getiriliyor. Gerektiğinde de tamamen kapatırız deniyor. Bir kargo firmasını değil üç, bir gün kapatsanız dahi yok olur. Son 30 yılda gelişen bir sektör ve ciddi iş gücü bir alt yapı var. Bu şekilde çıkacak bir kanunla 80 bin kişinin istihdam edildiği bir alanda daralma yaşanacaktır” diye konuştu.
Bakan’dan talep
KARİD olarak gerekli çalışmaları yaptıklarını ve bakanlığa görüş bildirdiklerini söyleyen Aslan Kut, “Ulaştırma Bakanımızın liberal ekonomiye inanan bir insan olduğunu biliyorum. Bu şekilde hazırlanan bir taslağa onay vermeyecektir. Sayın Bakanımın eline bu taslak geçtiğinde, düzenlemenin yapılacağına inanıyorum” dedi.
e-ticaret 200 milyar dolara gidiyor
Dünya ticaretinin yüzde 32’lik bölümünün e-ticaret olarak gerçekleştiğinin altını çizen Kut: “Elektronik ticaret dendiği zaman ilk akla kargo ve kurye şirketleri geliyor. Satış yapan web siteleri sadece satış yapıyor fakat alt yapıyı kuran ve organizasyonu yöneten kargo şirketleridir. Elektronik ticaret ülkemizde son beş yılda inanılmaz bir ivme kazandı. 25 milyon dolardan 2010’da 10.6 milyar dolara ulaştığı belirtiliyor. Bu patlama böyle devam ederse önümüzdeki 10 yılda 200 milyar dolardan söz ediliyor. Böyle bir gelişmenin olduğu bir dönemde mevzuatı doğru hazırlayamazsak sahip olduğumuz potansiyeli de kaybederiz” yorumunda bulundu.
Kaynak: Perşembe Rotası