2025 yılında dünyanın en önemli 10 lojistik markasından biri olmayı hedefleyen Borusan Lojistik, kriz yıllarında dahi büyüme gösterdi. 2012'de yüzde 20 büyümeyi amaçlayan firma 100 milyon dolar da yatırım yapacak. Türkiye lojistik üs olmak istiyor. Peki Türkiye ne yapmalı ki lojistik üs olabilsin? Burada hem devlete hem de lojistik sektöründe faaliyet gösteren firmalara önemli görevler düşüyor. Devletin görevi gerekli lojistik altyapıyı oluşturmak, lojistik firmalarının görevi ise geleceğe yönelik planlar yaparak önüne hem gerçekçi hem de büyük hedefler koymak olmalı. Böylece dünya lojistik liginde bir Türkiye markası olabilir. Bu marka sadece bir tane değil, birkaç tane olmalı. Coğrafi konumumuz buna müsait. İşte bu gerçekliğin farkında olan Borusan Lojistik şimdiden 2025 yılına yönelik hedefini net olarak ortaya koyuyor. Hedeflerinin 2025 yılında dünyanın en büyük 10 lojistik firmasından biri olmak olduğunu söyleyen Borusan Lojistik Genel Müdürü Kaan Gürgen birçok konuda dergimiz Transport'un sorularını cevapladı.
Borusan Lojistik'in öncelikleri nelerdir?
Bütün ticari işletmeler gibi Borusan Lojistik de hissedara değer sağlamak için kurulmuş bir şirket. Dolayısıyla temel amacımız bir yandan hissedara değer sağlarken diğer taraftan da ülke ekonomisine fayda sağlamak. Bunu yapmak için de biz yaptığımız her işi daha iyi yapıp bir adım önde olma vizyonu ile hareket ediyoruz. Biz bir servis şirketiyiz. Servis şirketine baktığınız zaman ana girdiyi insan oluşturuyor. Çünkü sizin eğer paranız varsa depo yatırımları yaparsınız, araçlar alırsınız, parayı bastırıp en iyi beyinleri çekmeye çalışırsınız. Ancak tüm bunların bir ekip, bir takım olabilmesi için belli deneyimleri yaşaması gerekir. Yani ekipte başarılar ve başarısızlıklar birlikte yaşanmalı. Bu yönetim anlayışı Borusan Lojistik'i diğer şirketlerden ayıran en temel özellik. Her ne iş yapıyorsak yapalım yaptığımız işi iyi yaparız, bunun karşılığında da bir değer oluştururuz. Bunu yaparken de iyi insanlar yetiştiririz. Bu bizim için en az ticari başarı kadar önemli.
MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ YÜZDE 80
Şirkette insan odaklı yapılan faaliyetler nelerdir?
Bizde başka şirketlerde görmeyeceğiniz kadar eğitim ve sosyal konularda aktiviteler yer alıyor. Çünkü biz şirketlerin sosyal bir topluluk olduğuna inanıyoruz. Bu yüzden çalışan memnuniyetimiz yüzde 80'lerin üzerinde, müşteri memnuniyetimiz yüzde 80'ler ve itibarımız yüzde 90'lar civarında bulunuyor. Bütün bu konudaki değerlendirmeler üçüncü partilerce bağımsız olarak ve her yıl ölçümlenir. Genelde bu tip aktiviteler krizlerde en fazla kesilen faaliyetlerdir. Önce eğitimi sonra motivasyon harcamalarını daha sonra da başkalarının olmasa da olur dediği dışarıya yaptırılan araştırmalar ve anketler kesilir. Biz 2008-2009 krizini atlattık. Nerdeyse hiçbir harcamamızda geri adım atmadan hala etkileri devam eden krizi geride bıraktık. 2008'de yüzde 42 büyüdük ve kar rekoru kırdık. 2009'da yüzde 10 küçüldük ama önceki kar rekorunu tarihe gömdük. Yani küçülürken karını artıran bir şirket olduk. Bunlar nasıl oluyor derseniz, bunları çalışanlarımız yapıyor. Bunları başkalarının mutlu çalışanların ne kadar gerekli olduğunu anlaması açısından söylüyorum. Bizi bugünlere sistemimiz getirdi.
Sisteminizin karar alma hızı nasıl?
Çok önemli organizasyonel değişiklilikleri biz 1-2 ay içinde devreye alırız. Her şirket bilgi ile yönetildiğini iddia eder ama altyapınız bilginin ne kadar kullanılabilir hale getirildiği ile doğru orantılı. Örneğin, bazı şirketlerde aylık bir değerlendirme raporu çuvallar dolusu bilgi ile oluşturulabilirken bizim şirketimizde bu raporu oluşturabilmek için şirket içinde hiç kimse mesaisini harcamaz. Hiçbir raporumuz için nerdeyse hiç mesai harcamayız. O kadar kuvvetli bir bilgisayar altyapımız var ki sizin başka işler için kaydettiğiniz veriler farklı amaçlar için akıllı sistemler tarafından toplanıyor ve tık diye alabiliyorsunuz. Böylelikle hızlı karar verebiliyorsunuz. Önemli olan hızlı karar aldıktan sonra sonucun nasıl çıktığıdır. Çünkü kararın hızı çok önemli bir parametre değil, doğru kararın ne kadar sürede çıktığı önemli. Şirketler var, doğru karar verebilmek için karar vermemeyi tercih ediyor. Çünkü yeterince analiz edemiyorlar ve sorgulayamıyorlar. Bizim en temel farklılığımız sistemlere yaptığımız yatırımlardır.
Sistem siz göreve gelmeden önce var mıydı? Gün gelir de siz şirketten ayrılırsanız sistemin çalışmasında aksamalar olur mu?
Sistem benden önce yoktu. Kendi kafamdaki sistemi Borusan Lojistik'e kalıcı olarak uyguladım. Dolayısıyla bunu bir araba gibi görmemiz gerekiyor. Bu arabaya yeni oturacak olan pilot o arabayı farklı kullanabilir ama bir şeyleri değiştirmek istiyorsa çok ciddi çabalar sarf etmesi gerekir.
ÇALIŞANLARIN YÜZDE 20'Sİ ŞİRKET STRATEJİSİNİN OLUŞTURULMASINDA GÖREV ALIYOR
Sistemin oluşturulmasında çalışanların katkısı nedir?
Bu şirkette çalışanlar bu şirketin nereye gitmek istediği ile ilgili bilince sahip. Şirket şu an üçüncü strateji döneminde 2002-2007'deki ilk stratejiyi ben 4-5 kişi ile yaptım. 2006-2010 stratejisini 40 kişi ile yaptık. 2010-2014 ve 2011-2015 olmak üzere arka arkaya iki tane strateji yapıldı. Çünkü krizden çıktığımız için etkilerini tam olarak göremediğimizden dolayı 105 kişi ile yaptık. Düşünün ki çalışanların yüzde 20'si şirketin stratejisinin oluşturulmasında bilfiil görev alıyor. Geri kalan yüzde 80'e farklı farklı araçları kullanarak ulaştırıyoruz bunları. Her yıl yaptığımız şirket bilgilendirme toplantısında; şirketin nereye gideceği, önümüzdeki dönem değerlerinin ne olacağı, nereye odaklanacağımızla ilgili çalışanlarımızın hepsine birden mesaj veririz.
Çalışanlar sorunlarını nasıl aktarıyor? Bu sorunlar nasıl çözülüyor?
Bu şirkette çalışanların kafasına herhangi bir şey takılırsa bana yazar ve ben buna 48 saat içinde cevap veririm. Ya ben sorunun cevabını veririm ya da cevaba nasıl ulaşacağını yazarım. Bu şirketin içinde herkesin cebinde Kaan Gürgenç'in kartı vardır.
30 MİLYON DOLARDAN 300 MİLYON DOLARA ÇIKARDIK
Sistemin faydaları ile ilgili somut olarak örnekler verir misiniz?
Biz 2002 yılında göreve başladığımızda bu şirket son 3 yıldır zarar ediyordu ve son 5 yıldır büyümüyordu. 30 milyon dolardan aldık şirketi 300 milyon doların üzerine çıkardık. Altını çizmem gereken bir nokta var; Borusan Lojistik kurumsallıkta en önde gelen şirketlerden biridir. Dolayısıyla rakipleri ile kıyaslandığında kurumsal maliyetleri de en yüksek olan şirkettir.
Ya müşterileriniz için Borusan Lojistik ile çalışmanın ne tür avantajları var?
Benim ismim güven ve sorumlulukla birlikte anılır. Hangi ortamda iş yapıyor olursam olayım herhangi bir sözleşmenin altına imzamı attığım andan itibaren yanlış hesap bile yapmış olsam sözleşme bitiş süresine kadar benim bir şey söyleme hakkım yok. Müşteri bunu bilir. Biz örneğin Irak'ta iş yaptık. Yani savaş coğrafyasında iş yaptık. Savaş coğrafyasında dahi iş yaparken sanki Türkiye'de iş yapıyormuş gibi sorumluluklarımızı yerine getirdik. Müşterinin bizimle çalışırken bizde en fazla bulduğu şey budur. Diğer önemli özelliğimiz biz alışılagelmişi sevmeyiz. Sizin bize devrettiğiniz işi alırız, önce sizin bize söylediğiniz gibi yaparız ama aradan 6 ay geçmeden biz o işi öğrenmeye başladığımız andan itibaren size fayda oluşturmaya başlarız. 10 TL'ye yaptığınız bir işi 9.5 TL harcayarak yapabilmek için sizin adınıza mühendisinizmiş gibi çalışırız. Çok uzun dönem plan yapma becerisine sahibiz. 5 yıllık planlarla yönetilen kaç şirket vardır bilmiyorum. Ama baktığınız zaman Borusan Lojistik'in 2015'te 2022'de, 2025'te nerede olacağı bellidir.
HEDEF İLK 10
2025'te nerede olacaksınız?
Dünyanın en büyük 10 lojistik firmasından biri olacağız.
İlk 10 firma arasına girmek isterken bir satın alma, şirket evliliği olacak mı?
Bu büyüme planı içinde birleşme değil ama satın alma var.
Bu hedefin Türkiye ekonomisinin iyi gitmesi ile ilişkisi nedir?
İyi kullanıldığı taktirde Türkiye'nin önemli avantajlara sahip ve bundan 10-15 yıl sonra bugünkünden çok daha önemli bir oyuncu olacağını düşünüyorum. Dolayısıyla o olduğu için ben marka olacağım demiyorum ama öyle olması da benim marka olmama yardımcı edecek tabii ki.
Türkiye lojistik üs olmak istiyor ama bugün ticaret daha çok büyük limanlar arasında dönüyor. Yani Türkiye'nin lojistik üs olabilmesi için çevresinde yeterli mal dolaşımı yok. Nasıl lojistik üs olacağız?
Bugün dolaşmıyor diyebilirsiniz. Önümüzdeki dönemde dünya üzerindeki hem para hem üretim eksenleri güneye ve doğuya kayacak. Bugün Avrupa bir üretim merkeziyken bundan 15 yıl sonra Avrupa yalnız tüketim merkezi olacak. Üretim merkezleri daha çok Çin, Hindistan, Rusya tarafına kayacak. Para, Körfez ülkelerine kayacak. Biz Borusan Lojistik olarak bütün bu eksen kaymalarını pozitife, artıya çevirecek planlar yapıyoruz. Örneğin Borusan Lojistik'in ABD, Hollanda, Cezayir, BAE, İran, Kazakistan olmak üzere yurtdışında 6 tane şirketi var. Önümüzdeki dönemde Hindistan ve Çin açılacak. Baktığınız zaman biz bu adamları ileride 10 büyük şirketten biri olmak için atıyoruz. ABD'den Çin'e kadar uzanan hattı birbirine bağlayıp iş yapma becerimizi artı değere döndüreceğimizi söylüyoruz.
SIKIŞMIŞLIĞI KABUL ETMEM
Bugün Avrupa'da kriz var. Suriye'de siyasi karmaşa var, keza aynı şekilde Kuzey Afrika ülkelerinde de yaşanan olaylar mevcut. Tüm bu gelişmeler Türk lojistikçilerini köşeye sıkıştırıyor diyebilir miyiz?
Diyemezsiniz. Çünkü her ülkenin her coğrafyanın kendisine göre iyi ve kötü zamanları var. Bir ülkenin büyüme kapasitesi var. Her yıl baktığınız zaman, zıplamalar haricinde yüzde 5'ler civarında bir büyüme sağlıyor. Çin'in arkasından en hızlı büyüyen ülkeyiz. Evet etrafımızdaki coğrafyanın sıkıntıları var ama öte yandan çok yüksek potansiyeli var. Sıkışmışlığı kabul etmem ben.
2011 nasıl bir yıldı?
2011 bizim için iyi sayılabilinecek bir yıldı. İyi sayılabilecek bir yıldı diyorum, çünkü yüzde 20 büyüdük. Dolar değerlendi. Bizim bütün raporlamalarımız dolar üzerindendir. Ancak gelirlerimizin önemli bir kısmı TL. Doların artmasına rağmen Borusan Lojistik 2011'de yüzde 20 büyüdü. Dolardaki devalüasyon olmasaydı bu büyüme oranı yüzde 30-32 civarında olacaktı.
Ya 2012 ile ilgili öngörüleriniz
2012'de biz yine yüzde 20 civarında büyüyeceğiz ama çok iyi bir yıl beklemiyoruz. Ama felaket tellallığı da yapmıyoruz. 2011 şartlarında bir yıl olacak diye düşünüyoruz. Borusan Lojistik her yıl plan yaparken iki ayrı plan daha yapar. Kötü ve felaket planlarını yapar. Öngörülerimizin istediğimiz gibi gerçekleşmediği zaman ne olacağı, öngörülerimizden çok ciddi sapmalar olduğu zaman ne olacağı ile ilgili planlar yaparız. Bu planlar bu yıl geçen yıla oranla masamızın daha önünde olacak. İşlerin kötüye gitme ihtimali az olmayacak kadar var. Borusan Lojistik yıl planını kötü geçmeyecek bir yıl üzerine yapıyor.
EURO BÖLGESİ BİZİ ETKİLER
2012 ile ilgili neden böyle tedbirli konuşuyorsunuz?
Ülke olarak ele alırsak Euro Bölgesi'nde olacak olan değişiklikler bizi etkiler. Ekonomimizin önemli bir kısmı bu bölgeye yaptığımız ihracatla ilgili. Bu bölgeye baktığımızda da bölgeden çok iyi işaretler gelmiyor. Burada kendisini uluslararası taşımacı olarak belirlemiş tek işi uluslararası taşımacılık olan ve ana coğrafyası da Avrupa olanlar bu durumdan ciddi şekilde etkileneceklerdir. 2012'de bu sektörde ciddi problemler yaşanacağını düşünüyorum.
Biraz da yatırımlardan bahseder misiniz? Borusan Lojistik 2011 ne kadar yatırım yaptı, gelecek yıl ne kadar yatırım yapmayı düşünüyor?
2010 yılında 100 milyon dolar harcayıp limanımızı yenilemiştik. 2011'de Kazakistan'ı kurduk. 2011'de 40 milyon dolar yatırım yaptık. 2012'de 100 milyon dolar yatırım yapacağız.
UZUN DÖNEMLİ PLANIMIZ YOK
Son olarak sizce Türkiye lojistik sektörünün en önemli sorunları nelerdir?
Uzun dönemli bir planı yok. Bir numaralı problem bu. Lojistik üs olma hedefini her yerde duyuyorsunuz ama uzun dönemli plan olmadan bu ülke lojistik üs olmaz. Harcadığımız para kendi paramız gibi görünebilir ama biz ülkenin parasını harcıyoruz. Yaptığımız işlerin bize para kazandırmanın müteşebbise para kazandırmanın ötesinde ülkenin rekabet gücünü artırması gerekiyor. Bunun içinde kaynakların doğru kullanılması gerekiyor. Biz bugün bunu yapmıyoruz. Ülkenin rekabet gücüne hizmet edecek şekilde davranıyor olmalıyız. Bu da 1-2 yıllık planlarla olmaz. 30-50 yıllık planların yapılıyor olması lazım. Hangi bölgelerde neyin yapılacağı ile ilgili planların olması ve bunların disiplinle uygulanıyor olması gerekiyor. Malın hareketi suyun hareketine benzer. Dökün masaya suyu, boş bulduğu yerlerden geçip gidecektir. Malda aynen bu şekilde hareket eder, boş bulduğu yerden geçip gider. Siz ülke olarak coğrafi avantajınızı destekleyecek altyapı yatırımlarını, regülasyonları, kanunları buna adapte etmiyorsanız, mal sizin etrafınızdan dolaşıp gider. İki numaralı problem kanun yönetmelik, tüzük eksikliği. Bir karayolu kanunu çıkartmamız 3-4 yılımızı aldı. Çıkana kadar da içini boşalttık. Bugün çok rahatlıkla söylüyorum, İran gibi, Kazakistan gibi gelişmişlikleri bizden çok geride olan ülkelerde lojistikçi olmak çok zor. Birtakım kurallara uymanız ve yatırımlar yapmanız gerekiyor. Burada böyle bir şey yok. Burada iki kişi bir araya gelip lojistikçi olabilirsiniz. Binlerce oyuncu var.
Kaynak:Transport