Konteyner operasyonlarının Kuzey Ege ve Güney Marmara'daki merkezi olmayı hedefleyen Çelebi Bandırma Limanı, 2015 sonuna kadar 50 milyon dolarlık bir ekipman yatırımı 90 milyon dolarlık da inşaat yatırımı yapacak. Çelebi'nin 2012'de elleçlemeyi hedeflediği konteyner yükü ise 150 bin TEU. Bandırma Limanı'nı 18 Mayıs 2010'da 36 yıllık imtiyaz hakkı ile devralan Çelebi Bandırma Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş., limanı konteyner üssü haline getirmek için çalışmalarını aralıksız sürdürüyor. Faaliyete geçer geçmez 2 adet 100 ton kapasiteli konteyner mobil liman vinci (MHC), 2 adet dolu konteyner saha istif makinesi, 1 adet boş konteyner saha istif makinesi, konteyner iç dolum ekipmanları, 3 adet twin-sprader ve liman içi aktarma araç yatırımı yapan Çelebi, ayrıca konteyner terminali olarak planlanan 4-5-6 ve 7 No'lu rıhtımların çevrelediği liman sahasında altyapı ve inşaat çalışmalarını başlattı. Konteyner terminali olarak 1 adet 400 metre ve 1 adet 320 metre blok rıhtım olmak üzere toplamda 720 metre rıhtım uzunluğuna ve 12,0 metre su derinliğine sahip liman sahası planlayan Çelebi, konteyner iç dolum ve boşaltım operasyonlarının gerçekleştirilmesi amacıyla kapalı ve açık CFS (Container Freight Station) sahalarının inşaatını başlattı. 2012'de hizmete girecek 4 adet dolu konteyner ve 2 adet boş konteyner saha istif makinesinin de siparişini veren Çelebi, 2 adet konteyner mobil liman vinci, 6 adet RTG ve liman içi aktarma aracının satın alımını da planlıyor. Çelebi yaptığı yatırımlar sonucunda, Bandırma Limanı'nda 2012 itibariyle, 15 bin TEU yıllık konteyner elleçleme kapasitesine ulaşmayı; 2013 yılı sonunda tamamlayacağı ikinci faz yatırımlar kapsamında yapmayı planladığı dolgu sahasıyla da bu kapasiteyi yıllık 350 bin TEU'ya çıkarmayı hedefliyor. Çelebi, Bandırma Limanı'nda sadece konteynerlere yönelik faaliyet göstermeyecek. Bandırma Limanı 2015'te 5 farklı terminale sahip bir liman olacak. Konteynerle birlikte limanda genel yük terminali, dökme yük terminali, Ro-Ro terminali ve sıvı yük terminali de olacak. Çelebi Bandırma Limanı Genel Müdürü Özgür Durmaçalış ile Türkiye'deki limancılığın durumu, Çelebi Bandırma Limanı'ndaki faaliyetleri ve hedefleri hakkında konuştuk.
TÜRKİYE'Yİ KAPSAYAN LİMANCILIĞA YÖNELİK BİR MASTER PLAN YOK
Limanların özelleştirilmesi limancılık sektörüne neler kazandırıyor?
Özel sektör limancılığa girdiğinde doğal olarak önceliğini yatırdığı parayı geri kazanmak, işin uzun vadeli ve sürdürülebilir olmasına veriyor. Rekabet arttıkça tabi bu daha da zorlaşıyor ve birtakım riskler doğuyor. Beklenen kazancın elde edilme olasılığı azalıyor. Bunun dışında rekabetin regüle edilebilmesi lazım. Konteyner limanları birbirinin yanına açılıyor. Bu sefer fiyat düşüyor, büyük yatırım yapılıyor ama yatırım karşılayacak kazançlar elde edilemiyor. Diğer taraftan limanlarda yazılım kullanımı arttı. Bu performans artırıcı bir özellik. Daha önceden neyi ne kadara yapıyoruz diye bakmıyorduk. Önceden sadece işi bitirmek asıldı. Şimdi işi hızlı ve uygun maliyetli bitirmek esas. Bunu da limancılığa özel yazılımlarla gerçekleştirebiliyoruz. Bunu aslında müşteri talep ediyor. Kendi ürünü nerede nasıl bir işlem görüyor, ödediği ücretin nerelerde kullanıldığını öğrenmek istiyor.
Türkiye'de limancılık konusunda ne gibi sıkıntılar var ve bunları aşmak için neler yapılmalı?
Türkiye'nin limanlar konusundaki en büyük handikabı olan master plansız çalışma limanların ihtiyaca yeterli cevabı verememesine neden oldu. Uzun dönemli planlar yapılamamasından dolayı limanlar plansız altyapısız yapıldı. Bu nedenle iskeleler bile liman olarak kullanılmaya başlandı. Ayrıca üretici firmaların çoğu kendi limanlarını kendileri yapmak zorunda kaldı. Liman hizmetlerin karlılığı ve gerdi dönüşünün hızlı olması nedeni ile birçok grup limancılığa girdi. Bazılarının denizcilikle alakası varken bazıları üretici firmalar bazıları da servis hizmeti veren firmalardı. Limancılıkta bu nedenle bir patlama oldu. Limancılık ulaşım ağının önemli bir parçası. Ulaşım ağı ne kadar iyi çalışırsa liman da o kadar verimli çalışır. Ama Türkiye'deki limanlara baktığımızda birçok altyapı eksikliğinin var olduğunu görüyoruz. Olmadık yerlerde hinterlandı karayoluna bağlı limanlarımız var. Demiryolunu kullanan liman sayısı 10'u bulmaz. Son yıllarda denizciliğe ve limancılığa yönelik devletin attığı adımlarla toparlanma süreci başladı. Yine de tüm Türkiye'yi kapsayan limancılığa yönelik bir master plan yok. Şimdiden 2050 yılını planlayıp Türkiye'nin liman altyapı ihtiyacı ne olacak ortaya konmalı ve buna yönelik projeler gerçekleştirilmeli.
Devlete bu anlamda nasıl bir görev düşüyor?
Devlete çok önemli görev düşüyor. Mevcut sanayi bölgelerine hizmet verecek limanların o bölgeye göre yapılandırılması gerekiyor. Yönetmelikler ve kanunlar genele göre çıkıyor. Liman eğer bir ihtisas limanıysa ihtisaslaştığı alana göre çıkarılacak yönetmelik ve kanunlara göre çalışma gerçekleştirmeli. Her liman için aynı yönetmeliğin uygulanması zor. Çünkü her limanın fiziki şartları aynı değil. Ayrıca yatırımcının hizmet verdiği bölgedeki sanayicilerin gelecek planlarıyla yakından ilgilenmesi gerekiyor. Çünkü liman yatırımı ve limanda yapılacak yatırımlar bölgedeki firmaların çalışmalarına paralel gerçekleştirilir. Limanlar regüle edilip ihtisaslaşması sağlanabilir. İhtisaslaşan limanların hangi alanda hizmet verdiği belli olacağı gibi verilen hizmet kalitesinde artış olur ve fiyat bazlı rekabetten kurtulunur.
2015'E AKADAR 50 MİLYON DOLARLIK EKİPMAN 90 MİLYON DOLARLIK İNŞAAT YATIRIMI YAPILACAK
Çelebi'nin Bandırma Limanı'nı devralmasıyla neler değişti?
18 Mayıs 2010'da limanı devraldık. Devralma sürecinde sadece 2 saat faaliyet durdu. Ardından liman çalışmaya devam etti. Devir öncesi yeni ekipmanları hazırlamıştık. Limanı devir almamızla elleçlediğimiz yük miktarı 4-5 kat arttı. Bu da anında müşteri memnuniyetine yansıdı. Limancılıkta ekipman, ekipmanın kullandığı teknoloji, süreçlerin yazılımla yönetilmesi, limandaki iş gücünün tecrübesi ve uyumlu çalışması çok önemli konulardır.
Bandırma Limanı'nda hangi hizmetleri veriyorsunuz?
Limanda kılavuz servisi ve römorkaj servisi veriyoruz. Ardından tahmil-tahliye servisi veriyoruz. Bu yükün tipine göre değişiyor. Sıvı, katı dökme yükler, katı genel yük, Ro-Ro, yolcu, proje yükleri gibi her alana yönelik yüklere hizmet veriyoruz. İşin bütünlüğü açısından ayrıca nakliye hizmeti de veriyoruz. Müşteri, kendi tesisinin kapısından limana getirdiği ya da limandan kendi tesisine kadar getireceği yükü biz organize ediyoruz. Dolayıyla hem taşıma riskinden kurtuluyor hem de daha uyguna mal ediyor. 110 kişilik ekiple faaliyet gösteriyoruz. 150 kişi de taşeron firmamızda çalışıyor. 60'a yakın güvenlik personelimiz var.
Bandırma Limanı için yatırım planlarınız nelerdir?
Çelebi, Bandırma Limanı'nda faaliyete başladığında dökme ve katı yüke taşeronumuz vasıtasıyla yatırım yaptırdık ama sonuçta Bandırma Limanı'na yapılan bir yatırım bu. 2015 sonunda 50 milyon dolarlık bir ekipman yatırımı 90 milyon dolarlık da inşaat yatırımı öngörüyoruz. Ancak bu yatırımların bir kısmı birtakım şartlar gerçekleşirse olacak bir yatırım. Yani yıllık konteyner elleçlenmesinde talep yükselirse limanın o zaman ek alanları devreye sokması gerekecek. Bu kapasite artımının 2015 sonunda olacağını öngörüyoruz ancak eğer 2018'de olursa yatırımı o zaman yapacağız. 60 milyon dolarlık inşaat yatırımı ile 40 milyon dolarlık ekipman yatırımı kesin yapılacak. 30 milyon dolarlık inşaat yatırımı ile 10 milyon dolarlık ekipman yatırımı ise şartlar elverdiğinde olacak yatırımlardır. 50 yeni çekici yatırımı yaptık ve müşteri talep ettiğinde bu çekicilerle oldukça avantajlı maliyetlerle nakliye hizmeti veriyoruz. Biz nakliyeden kar beklemiyoruz. Biz liman işletmeciliğinden kar bekliyoruz.
BANDIRMA LİMANI 2015'TE 5 FARKLI TERMİNALE SAHİP OLACAK
Sizin için en önemli konu olan konteyner elleçlenmesi alanında neler yapıyorsunuz?
Bandırma Limanı'nın yakınında 800 bin metrekare gibi büyük bir alan var ve biz buranın 200 bin metrekaresinde bir intermodal terminali kuracağız. Burada demiryolu ile gelen yükü limana, limana gelen yükü demiryolu ile taşımaya devam edeceğiz. Burada özel sektörün demiryolu işletmeciliği yapmasının önünün açılması çok önemli hale geliyor. İşletme performansımız artacağı gibi yeni yatırımların yapılmasında kaldıraç görevi görecek. Bu yatırım 70 milyon dolarlık bir yatırım paketi. Aynı çözüm Mersin Limanı'nda da söz konusu. Bandırma'da çok büyük bir konteyner hareketi var. Bandırma'da Türkiye'nin konteyner ihracatçısının bir numaralı şirketi yer alıyor. Eti Maden İşletmeleri tek başına yılda 40-50 bin konteyner trafiği sağlıyor. Eti Maden İşletmeleri'nin dışında mermer ihracatçıları, kanatlı hayvanlar için gereken mamullerin Uzakdoğu'ya ihracatı, sıvı ürünlerin ihracatı, kimyevi ürünlerin ihracatı gibi bölgede büyük bir konteyner hareketi var. Bandırma'ya konteyner gemisi yanaşamaz, çok rüzgar olduğu için konteynerları savurur şeklinde bir şehir efsanesi vardı. Hatta buna Bandırma halkı bile artık inanmış. Biz ilk geldiğimizde konteyner hatlarıyla görüştük. Hatları ikna ettik, liman özelliklerini kendilerine anlattık, birlikte test ettik ve durumun hiç de sanıldığı gibi olmadığını gösterdik. İki tane hat CMA CGM ve CSAV hatları Bandırma'dan Uzakdoğu'ya ihracat taşımalarını başlattı. Şu ana kadar 11 gemi yaklaştı ve 5 bin TEU'luk konteyner elleçlendi. Bu konteyner taşımalarının Bandırma Limanı'ndan yapılabiliniyor olmasının şartı ihracat ya da ithalatçının çalıştığı destinasyonlara gidecek gemilerin tamamının limana gelmesidir. Biz şu an Uzakdoğu'ya hizmet veren hatlarla çalışıyoruz. 2012'de 150 bin TEU'luk yük elleçlemeyi hedefliyoruz.
Konteyner elleçlemesi dışında başka çalışmalarınız olacak mı?
Bandırma Limanı 2015'te 5 farklı terminale sahip bir liman olacak. Bu terminallerden en önemlilerden biri konteyner terminali. Şu an konteyner faaliyetini sürdürüyoruz. Ama bunu son teknoloji ekipmanlar ve liman yazılımının kullanıldığı bir terminal haline getireceğiz. Bandırma Limanı'ndaki dökme yük terminalini gemilerin yanaşabileceği derinliğe, yüklerin kolay yüklenip boşaltılmasını sağlayacak ekipmanların kullanıldığı hale getiriyoruz. Dökme yük terminali olmazsa olmaz. Çünkü çevrede tarım havzası olduğu sürece limanda bu alana yönelik faaliyet devam edecek. Bandırma'nın arkası önemli bir sanayi bölgesi ve projelerin gerçekleştirildiği bir alan. Bu alana yönelik genel yük terminalimiz var. Burayı da büyütüp geliştiriyoruz. Yeni olarak Ro-Ro terminalimiz olacak. Ro-Ro terminali ile yolcu, otomobil ve ticari araç taşımacılığı yapacağız. Aynı gemiyle gündüzleri yolcu, akşamları ticari araçların taşıyacağız. Son terminalimiz de 100 metreküplük sıvı yük terminalimiz olacak. Bandırma Limanı'na yanaşacak gemi büyüklükleri yeni terminaller ve var olan terminallerdeki iyileştirmelerle büyüklükleri ve tonajları artacak.
Kaynak:Transport