Anasayfa / Sektörel / Sektör Haberleri / Gündem / ULUSLARARASI TAŞIMADA ORDİNO TARTIŞMASI

ULUSLARARASI TAŞIMADA ORDİNO TARTIŞMASI

 ULUSLARARASI TAŞIMADA ORDİNO TARTIŞMASI 18.10.2011

Gümrük İdareleri'nin bu hususları dikkate almadan geçici depo veya antrepoda bulunan eşyayı, taşıyanın oluru olmaksızın konşimentoda yazılı alıcıya teslimi, ticari yaşamı düzenleyen TTK ve konunun uzmanlarının açıkladıkları ve aşağıda kısaca değinilecek olan muhtelif görüşlere aykırı bir durum oluşturacaktır.

İthal edilen ve denizyolu ile taşınan kargonun, taşıyan tarafından ilgili limanda geçici depoya veya antrepoya teslim edilmesinden sonra, taşıyanın oluru alınmadan konşimentoda alıcı olarak görünenlere teslim edilmesi nedeniyle sorunlar yaşandığı sıkça gündeme gelmeye başlamıştır.

İthal edilen ve taşıması yapılan eşya için sorumlu olan, eşyayı teslim aldıktan sonra konşimentoda alıcı olarak gösterilenlere teslimine kadar geçen sürede taşıyandır.

Bu teslimat sağlanıncaya kadar eşyanın mevzuat gereği geçici depolama veya antrepoya konulması sadece eşyanın gümrüğe teslim edildiği ve kesin teslimat sağlanıncaya kadar geçecek sürede oluşacak ziya ve hasardan, taşıyıcının sorumluluğunun bulunmadığının tespitidir.

Bu sorumluluğun taşıyana ait olduğu, TTK'nın 1069'ncu maddesinde bahsi geçen ve navlun ve navlun teferruatı ücretler ile sürestarya ücreti için taşıyanlara 1077'nci madde gereği yük üzerinde kanuni rehin hakkını, hüküm altına almış olmakta da görülmektedir. Farklı bir ifade ile kanun koyucu taşıyanların navlun alacakları ile birlikte teferruatı alacakları ile sürestarya ücretinin tahsilini garanti altına almaktadır.

Gümrük İdareleri'nin bu hususları dikkate almadan geçici depo veya antrepoda bulunan eşyayı, taşıyanın oluru olmaksızın konşimentoda yazılı alıcıya teslimi, ticari yaşamı düzenleyen TTK ve konunun uzmanlarının açıkladıkları ve aşağıda kısaca değinilecek olan muhtelif görüşlere aykırı bir durum oluşturacaktır.

Bu konuda, eşyanın gümrük işlemlerinin yapılarak alıcı tarafından teslim alınmasını sağlayacak belge konumunda olan "ordino" veya Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü'nün konu ile ilgili Deniz Ticaret Odaları, Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenler Derneği, Deniz Hukuku ile ilgili Hukuk Büroları'nın görüşleri ve fiilen deniz yolu taşımacılığı yapan işletmelerin görüşleri dikkate alınarak düzenlenen "Yük Teslim Talimat Formu"nun, taşıyan tarafından düzenlenerek taşıyanca onaylanmış haliyle Gümrük İdaresi'ne sunulmadan eşya teslimi mümkün olmamalıdır.

Eşyanın taşınması ve alıcısına teslimine kadar sorumluluğun taşıyanda olduğunu gösteren birkaç örnek aşağıda yer almaktadır;

Prof. Dr. Rayegan Kender ve Prof. Dr. Tahir Çağa (Deniz Ticaret Hukuku II 2004-Sf 143); " Şu halde teslim, yükün taşıyan tarafından rıhtım idaresine tevdi olduğu anda değil, rıhtım idaresince gönderilene teslim edildiği anda meydana gelmekte ve taşıyanın navlun sözleşmesi gereğince sorumluluğu da ancak bu anda sona ermektedir"

Prof. Dr. Rayegan Kender ve Prof. Dr. Tahir Çağa (Deniz Ticaret Hukuku II 2004-Sf 230); "Yükün tesellümü: Gönderilenin yükü tesellümü, taşıyan tarafından icra edilen ve iki taraflı olan teslim işlemine katılması, taşıyanın muvafakatı ile yük üzerindeki fiili hakimiyeti elde etmesidir"

Prof. Dr. M. Sami Okay (Deniz Ticaret Hukuku II Sf 148); "Teslim, iki yanlı iradi bir muameledir. Başka bir ifade ile teslimin gerçekleşmesi için taşıyan veya onun namına kaptan ile gönderilen veya onun namına harekete yetkili kişinin iradelerinin birleşmesi gerekir"

Prof. Dr. Fahiman Tekil (Deniz Ticaret Hukuku, 1998 Sf. 293); "Boşaltma bir maddi ameliye, teslim ise hukuki işlemdir. Üstelik teslim, taşıyan ile gönderilen arasında bir rızai mutabakat gerektirir. Bu nedenle iki taraflı bir hukuki işlemdir."

Eşyanın alıcısına teslimine kadar taşıyanın sorumluluğunda olduğunu gösteren çarpıcı bir örnekte 6102 sayılı TTK nun 1207 nci maddesinde şu ifade ile yer almaktadır.

"(1)Gönderilen, eşyanın teslimini isteme hakkını kullanmazsa, taşıtan, navlun sözleşmesi gereğince navlunu ve diğer alacakları taşıyana ödemekle yükümlüdür

(2) Eşyanın taşıtan tarafından teslim alınmasında boşaltmayla ilgili hükümler, gönderilen yerine taşıtan geçmek suretiyle uygulanır."

Bu madde de görüldüğü üzere eşyanın nihai teslimine kadar tüm haklar taşıyana ait bulunmaktadır.

Gerçek ve tüzel kişiler arasında serbest iradeleri ile karşılıklı akdedilen ticari ilişkileri düzenleyen Deniz Ticaret mevzuatı ile Türkiye gümrük sınırları içine giren ve çıkan eşyanın belli bir rejime tabi tutularak tehlikeli ve zararlı eşyanın giriş çıkışına mani olunarak Ülke menfaatlerinin korunmasına yönelik düzenlemeleri içeren Gümrük Mevzuatı'nın ayrı ayrı yorumlanmaları ve uygulamanın bu yönde gerçekleştirilmesi, teslim almadan nihai teslimata kadar tüm sorumluluğu üstlenen taşıyıcının hak ve menfaatlerinin kaybolmamasını sağlayacaktır.
Selahattin Doğan/Transport

Gayrettepe Mahallesi, Barbaros Bulvarı Dr. Orhan Birman İş Merkezi No:149/6 Beşiktaş 34349 İstanbul
+90 212 663 08 85 | +90 530 960 84 24
+90 212 663 62 72
utikad@utikad.org.tr