Demiryolu Taşımacılığı Sektörü olarak 12 Haziran 2011 seçimleri sonrası oluşan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden ve yeni kurulacak 61. Hükümetimizden çok acil çözümlenmesi gereken taleplerimiz bulunmaktadır. Biliyoruz ki taşımacılık yoksa ticaret, ticaret yoksa gelişme de olamayacaktır!
Türkiye’nin dünyanın en büyük 10 ekonomisi içinde yer alabilmesinin ve Cumhuriyetimizin 100. kuruluş yıldönümü olan 2023 yılında ihracat gelirini 500 milyar dolara çıkarmasının yolu, taşımacılık sektöründen geçiyor.
Türkiye ekonomisinin sürdürülebilir büyümesinin ve ihracatının lokomotifi taşımacılık sektörüdür. Sürdürülebilir büyüme sayesinde istihdam artacak, bölgeler arası dengesizlikler giderilecek ve rekabet gücü artacaktır.
Önümüzdeki süreçte küresel taşımacılığın ve ticaretin yeni boyutu daha yüksek rekabet olacaktır. Bu değişim ve dönüşüme ayak uyduranlar, rekabet edilebilir taşıma maliyeti ve hızı yakalayanlar dünya ticaretindeki yerini koruyacak, dünya ticaretinden pay almaya devam edecektir.
Bugünkü Türkiye’nin taşımacılık ve lojistik sektörüne baktığımızda, çok acil alınması gereken önlemler ve çözülmesi gereken sorunlar olduğunu görüyoruz. Yurtiçi toplam taşıma içindeki taşımacılık altsektör paylarına baktığımızda, karayolunun payı yüzde 94, demiryolunun payı yüzde 4 düzeyindedir. Yurtdışı taşımalarda da demiryolunun payı ancak yüzde bir seviyesindedir. Yurtiçi ve yurtdışı taşımalarda demiryolu taşımacılığı aleyhine böylesine büyük bir dengesiz yapı ile rekabet edilebilir ihracat ve sürdürülebilir kalkınma olması pek mümkün görünmüyor. Gelişmekte olan ülkelerde böyle bir dengesiz dağılım örneği bulunmamaktadır.
Bu dengesizliğin giderilmesi ve taşımacılık altsektörleri (karayolu,demiryolu,denizyolu) arasında rekabet yerine işbirliği (kombine taşımacılık) imkanlarını oluşturacak zeminin oluşturulmasına ihtiyaç bulunmaktadır.
Kısa vadede yapılacak bazı düzenlemelerle taşımacılık sektörünün dünya ile rekabet edebilir bir şekilde önünün açılabileceğini düşünüyoruz.
Taleplerimiz şöyledir;
1- Demiryolu Sektörünün Serbestleştirilmesi
Türk Demiryolu Sektörünün Avrupa Birliği (AB) mevzuatı ile uyumlu yasal ve kurumsal çerçevesini oluşturmak, demiryolu taşımacılığındaki mevcut TCDD tekelini kaldırarak, demiryolu sektörünü serbestleştirmek, demiryolu altyapısını yük ve yolcu taşımacılığı yapmak üzere kurulan/kurulacak özel ve kamu demiryolu işletmelerinin ayrım yapılmaksızın kullanımına açmak, serbest ve adil rekabeti sağlamak, daha kaliteli ve hızlı demiryolu hizmetinin daha uygun ücretle kullanıcılara sunulmasını temin etmek için Ulaştırma Bakanlığı’nca hazırlanan ve yeni demiryolu sektörünü düzenleyen “Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu” ve “TCDD Kanun” taslaklarının TBMM’ce çok acil görüşülerek yürürlüğe sokulması.
Proje kapsamında demiryolu sektörünü düzenleyen kanunları tamamlayıcı nitelikte olan Tüzük ve yönetmeliklerin de ulaştırma sektörünün kamu ve özel şirket (STK’ların) temsilcilerinin de tam katılımıyla çıkarılmasının sağlanması.
Çıkarılması gereken Kanunlar;
Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu: Demiryolu taşımacılığındaki mevcut TCDD tekelinin kaldırılması ve tekel sonrası demiryolu taşımacılığı yapısının oluşturulmasını sağlayacak düzenleme,
TCDD Kanun: Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu’na uygun olarak TCDD’nin yeniden organizasyonu sağlayacak düzenleme.
2- Gümrük Kanununun İhracatı Olumsuz Etkileyen Hükümleri
4458 Sayılı Gümrük Kanunun bazı hükümleri, demiryolu ile yapılan ihraç taşımalarında, taşımaların yavaşlamasına neden olmaktadır.
Kanunun mevcut hükümlerine göre;
Madde 35 “Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkış ile her türlü gümrük işlemleri normal mesai saatleri içerisinde yapılır”
Madde 220 “…normal çalışma saatleri; iklim, mevsim ve bölgenin ekonomik durumu ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak Müsteşarlıkça belirlenir.”
Madde 221 “… yükleme ve boşaltma ile her türlü gümrük işlemlerinin normal çalışma saatleri içinde yapılması gerekir.Ancak bu saatler dışında veya tatil zamanlarında hizmet talebinde bulunulduğunda yazılı olarak yapılacak bu talep işin yapılacağı gümrük idarelerince yerinde görülürse,gerekli önlemler alınmak ve çalışacak personelin fazla çalışma ücreti ve varsa hak sahibine ödenecek kanuni yollukları karşılığı tutarlar,talep sahipleri tarafından ilgili muhasebe birimi hesabına yatırılmak koşuluyla kabul edilir”
Kanunun yukarıdaki maddelerine göre yapılan uygulama sonucu, demiryolu ile yapılan yük taşımacılığının hızının kesilmesine, sınır geçişlerinin uzun sürede yapılmasına, yük vagonlarının gereksiz beklemeler nedeniyle verimli kullanılmamasına, yabancı vagonlara ödenen kira ücretlerinin artmasına, istasyonlarda vagon trafiği sıkışıklığına, ihracatçılarımızın küresel rekabet imkanının ortadan kalkmasına, demiryolu taşımacılığının imajını zedeleyerek küresel anlamda demiryolu taşımacılığına, ihracat miktarının azalmasına ve dolayısıyla ülke ekonomisine zarar vermektedir.
Çözüm önerisi; 2023 yılı için 500 milyar dolar ihracat hedefi koyan Türkiye’nin tüm gümrük sınırları 24 saat görev yapacak şekilde yeniden yapılandırılmalı, gümrük sınırlarından giriş ve çıkışları yavaşlatan maddeler çok acil olarak değiştirilmelidir.
4458 Sayılı Gümrük Kanunun 35. Maddesi “ Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkış ile gümrük idarelerindeki her türlü gümrük işlemleri haftanın her günü 24 saat boyunca gerçekleştirilir” şeklinde değiştirilerek,diğer ilgili maddelerin buna göre düzenlenmesinin veya iptalinin sorunu çözeceği ve ihracatımızı hızlandıracağı düşünülmektedir.
“Demiryolu geleceğimizdir…”
Kaynak: Uta Lojistik