Türkiye, deniz kirliliğiyle mücadele için AB ile işbirliği yaptı. EMSA'nın tüm AB üyesi ülkelere vermiş olduğu "Clean Sea Net" hizmetinden yararlanmaya başlayan Türkiye, kontrolündeki denizlerde kirlilik yapan gemileri anında tespit edip, baskın yapabiliyor.
Türkiye, deniz kirliliğiyle mücadele için Avrupa Birliği (AB) ile işbirliği yaptı. Türkiye, Avrupa Çevre Güvenliği Ajansı'nın (EMSA) tüm AB üyesi ülkelere vermiş olduğu "Clean Sea Net" hizmetine dahil oldu. Bu hizmet kapsamında Türkiye'nin deniz ve kıyılarında kirlilik yapan gemiler uydu görüntüleri ile tespit ediliyor. Kirlilik yapan gemilere anında baskın düzenlenerek, geminin büyüklüğüne göre 5 bin lira ile 120 bin lira arasında para cezası uygulanıyor. Ceza uygulamasının yanında kirlilik yapan gemiler liman devleti kontrolleri kapsamında da tutuluyor.
UYDUDAN GÖRÜNTÜLENİYOR
Merkezi Portekiz'de bulunan Avrupa Deniz Emniyeti Ajansı, kiraladığı uydulardan aldığı görüntülerle denizlerdeki kirlenmeyi adım adım takip edebiliyor. Bu sistemde, uydudan çekilen fotoğraflarla deniz kirlilikleri izlenerek AB üyesi ülkelere ücretsiz olarak sunuluyor. Bu görüntüleri işleyerek kirlilik yapan gemileri belirliyor. Belirlenen gemilerin; adı, teknik bilgileri ve rotası ile ilgili tüm bilgiler AIS (automatic identification system) sisteminden çekilerek, kirlilik raporu oluşturuluyor ve geminin sularında bulunan devlete gönderiliyor. Türkiye, AB aday ülkesi statüsü ile Avrupa Çevre Güvenliği Ajansı'nın hizmetlerinden yararlanmak için başvurdu. Başvurusu olumlu karşılanan Türkiye, AB üyesi ülkeler gibi, deniz kirliliğiyle mücadelede uydudan alınan görüntülerden ücretsiz yararlanmaya başladı.
30 DAKİKADA BASKIN YAPILIYOR
Clean Sea Net sisteminde uydudan çekilen fotoğraflar belirli parametrelerde değerlendirilerek deniz yüzeyindeki kirlilik tespit ediliyor. Bu kirlilik fotoğrafları üzerine AIS denilen Gemilerin Otomatik Tanımlama Sistemi'nden alınan veriler eklenerek kirliliğin kaynağı belirleniyor. Kirliliğin kaynağı bir gemi ise bu geminin tüm bilgileri ile geminin bir sonraki limanı sitemde görülüyor. Bu bilgiler bir kirlilik ihbarı haline getirildikten sonra raporlaştırılıyor. Görüntünün alınmasından 30 dakika içinde oluşturulan bu kirlilik ihbar raporlar ilgili ülkenin idaresine e-posta olarak gönderiliyor. Türkiye'de bu ihbarlar 24 saat esasına göre çalışmakta olan Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi'ne buradan da ilgili birimlere dağıtılıyor. İhbarın alınmasından sonra Sahil Güvenlik Komutanlığı, deniz ve hava unsurları ile kirliliğin yerinde tespitini yapıyor. Yetkili birim tarafından kirlilik yerinde gözlemleniyor ve gerekli koşullarda numune alınıyor. Kirliliğe sebep olan bir gemi ise yanaştığı limanda detaylı bir şekilde denetleniyor. Denetlemeler sonucunda kirlilik yaptığını kanıtlayan deliller bulunması durumunda para cezası kesiliyor. Gemi kirliliğe neden olmayacak şekle gelene kadar limanda tutuluyor. Ayrıca, AB sularında kirlilik yapan Türk bayraklı gemilerin ihbarları da Denizcilik Müsteşarlığı'na iletiliyor. Müsteşarlık bu gemilere denetimler yapıp, cezai işlem uyguluyor.
6 AY DENEME YAPILDI
"Clean Sea Net" hizmetinden gelen kirlilik raporları için 2010 yılının son 6 ayında pilot denemeler yapıldı. Pilot uygulama sürecinde kirlilik yaptığı tespit edilen 8 gemide denetimler yapıldı ve cezai işlem uygulandı. Pilot uygulamayla hazırlıklarını tamamlayan Denizcilik Müsteşarlığı, 2011 başından itibaren uygulama gerçek anlamda uygulanmaya başladı. Ocak ayından itibaren denetimler çok sık bir şekilde yapılarak, deniz kirliliğine neden olan gemilere para cezası uygulanıyor.
Sistemin kullanılmaya başlamasından bu güne kadar Clean Sea Net kapsamında EMSA ve İtalya Sahil Güvenliği'nden Türkiye'ye 7 ihbar geldi. 3'ü Sicilya Kanalı'nda, biri Bulgaristan açıklarında, 2'si Doğu Karadeniz'de ve 2'si Doğu Akdeniz'deki gemilerin illegal deşarjlarla denizi kirlettiği ihbarı geldi. Bu gemilerin Türkiye'nin limanlarında olduğunun bildirilmesi üzerine, harekete geçen Denizcilik Müsteşarlığı, gemilere denetim yaptı. Bu denetimler sonucunda, İtalya Sahil Güvenliği tarafından İtalya'nın Sicilya Kanalı'nda deniz kirliliğine neden olduğu ihbarları yapılan Liberya Bayraklı M/V HUMBOLDT BAY isimli gemi ile İtalya Bayraklı M/V MATRIX isimli gemilerde bulundurulması zorunlu olan belge ve bilgilerde eksiklik ve yanlışlıklar tespit edildi. Ceza uygulanan gemilerle ilgili yapılan işlemler ihbarı yapan ülkelere de iletildi.
5 YILDA 1.7 MİLYON LİRA PARA CEZASI VERİLDİ
Denizcilik Müsteşarlığı, İstanbul, Kocaeli, Mersin ve Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlıkları mücavir alanı dışında kalan tüm limanlarda, gemi ve diğer deniz araçlarından kaynaklanan deniz kirliliğinin önlenmesine yönelik denetim ve kontrol yapıyor.
Denizcilik Müsteşarlığı, 2006 yılından 2011 yılına kadar deniz kirliliğine neden olan 193 gemiye toplam 1 milyon 693 bin 257 lira para cezası verdi. Yapılan denetim ve kontrollerin sıklığı, uygulanan cezalar ile denizcilik sektörünün duyarlılığı sayesinde 2007 yılına göre, 2010 yılında deniz kirlilik olayları yarıdan fazla azaldı. Bunda denetimlerin sık yapılmasının yanında Avrupa Çevre Güvenliği Ajansı'nın Clean Sea Net sistemindeki denetimlerin de büyük etkisi oldu.
Kaynak: Transport