Anasayfa / Sektörel / Sektör Haberleri / Gündem / UYGULANMA ŞEKLİ İLE İLGİLİ 6103 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMASI KANUNU YAYINLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

UYGULANMA ŞEKLİ İLE İLGİLİ 6103 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMASI KANUNU YAYINLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

UYGULANMA ŞEKLİ İLE İLGİLİ 6103 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU YÜRÜRLÜĞÜ VE UYGULAMASI KANUNU YAYINLANARAK YÜRÜRLÜĞE GİRDİ11.04.2011

Taşıma işleri ile ilgili düzenlemelerde 857'nci maddede taşıma senedinin içeriği, 858'inci maddede taşıma senedinin ispat gücü gibi açıklamalar olmakla birlikte "Özel durumlarda gönderenin kusursuz sorumluluğu" başlığı altında yer alan 864'üncü madde hükümleri taşıyıcı lehine, gönderene önemli yaptırımlar getirmektedir.

14.02.2011 tarihinde 27846 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6102 sayılı "Türk Ticaret Kanunu" ve 6103 sayılı "Türk Ticaret Kanunu Yürürlüğü ve Uygulaması Kanunu" yürürlüğe girdi.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 1535 maddeden oluşuyor. Başlangıç bölümünü takiben; 1'inci kitap bölümünde "Ticari İşletme" (1'inci kitabın 7'nci kısmında acentelikle ilgili hükümler) yer alıyor.

2'nci kitap "Ticari Şirketler", 3'üncü kitap "Kıymetli Evrak", 4'ncü kitap "Taşıma İşleri", 5'inci kitap " Deniz Ticareti", 6'ncı Kitap " Sigorta Hukuku".

Bölümleri, 1521'inci maddeden itibaren de "Son Hükümler Başlığı" altında muhtelif konularla ilgili hükümler yer almaktadır. Çok detaylı ve geniş kapsamlı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun, sektörümüzü ilgilendiren bazı hükümleri ile ilgili kısa değerlendirmeleri paylaşmaya çalışacağız.

Genel hükümler tüm ticari işletmeleri ilgilendirmekte, dolayısı ile 4'ncü kitapta yer alan "taşımacılık" başlığı altında yer alan hükümler dışında da diğer hükümler tüm ticari işletmeler için bağlayıcı hükümler içermektedir. Diğer bir ifade ile tüm ticari işletmeler bu düzenlemelere uymak zorunluluğundadır.

Taşımacılık ve lojistik işletmeleri için önem arz eden başlıklardan birisi "acentelik" düzenlemeleri. Bu konuda 1'inci kitabın 7'nci kısmında detaylı olarak uyulması gereken tüm hükümler yer almakta özellikle madde 107'de öel ve yazılı bir yetki almadan, acentenin müvekkili adına sözleşme yapmaya yetkili olmadığı belirtilmekte, takiben acenteye müvekkili adına sözleşme yapma yetkisi veren belgelerin, acente tarafından tescil ve ilan ettirilmesi zorunluluğu getirilmektedir.

Taşıma işleri ile ilgili düzenlemelerde 857'nci maddede taşıma senedinin içeriği, 858'inci maddede taşıma senedinin ispat gücü gibi açıklamalar olmakla birlikte "Özel durumlarda gönderenin kusursuz sorumluluğu" başlığı altında yer alan 864'üncü madde hükümleri taşıyıcı lehine, gönderene önemli yaptırımlar getirmektedir. 875'inci maddenin 1, 2, 3 şıklarında taşıyıcının sorumluluğu düzenlenmiş, 876'ncı maddede yer alan "Zıya, hasar ve gecikme taşıyıcının en yüksek özeni göstermesine rağmen kaçınamayacağı ve sonuçlarını önleyemeyeceği sebeplerden meydana gelmişse, taşıyıcı sorumluluktan kurtulur" hükmü taşıyıcı yönünden önemli bir husustur.

Taşıyıcının sorumluluklarını düzenleyen 882'nci madde ile hasar ve zıya için sınırlamalar getirmiş, taşıyıcının, taşıma süresinin aşılmasından doğan sorumluluğunu da, taşıma ücretinin üç katı ile sınırlamıştır. 888'inci maddede yer alan hükümle "Fiili Taşıyıcı"nın sorumluluğu da asıl taşıyıcı gibi sorumlu olduğu hükmünü ihtiva etmektedir.

4'üncü kitabın üçüncü kısmında "Taşınma Eşyası Taşınması" başlığı ile ev, büro veya benzeri yerlerden yapılacak taşımalar, dördüncü kısmında "Değişik Tür Araçlar ile Taşıma" hususları düzenlenmiştir. 906'ncı maddeden itibaren yer alan beşinci bölümde de "Yolcu Taşıma" kuralları düzenlenmiştir. 6102 sayılı Ticaret Kanunu'nda yer alan ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ile farklı yorumlanan en dikkat çekici konu "Taşıma İşleri Komisyonculuğu" düzenleyen maddelerdir. Bilindiği üzere 4925 sayılı kanun ile "Taşıma İşleri Komisyonculuğu" yurtiçi için H1, yurtiçi ve yurtdışı dışı için H2 yetki belgeleri ile lisans alma zorunluluğu getirilmiş, taşıma faturası kesme yetkisi bulunmayan, sadece komisyon faturası kesebilecek nitelikte işletmeler olarak yorumlanmıştır. Oysa 6'ncı kısımda yer alan "Taşıma İşleri Komisyonculuğu" başlığını taşıyan bölümde taşıma işleri komisyonculuğunu bir ticari işletme olarak tanımlamış, taşıma sözleşmesi hükümlerinin komisyoncuya da aynen uygulanabileceği belirtmiştir. 918'inci maddenin 2'nci şıkkı ile eşyanın sigortalanmasından, ambalajlanması, işaretlenmesi, gümrüklemesi ve farklı edimlerin de girdiği geniş sorumluluklar komisyoncuya da yüklenmiş, 926'ncı madde ile komisyoncunun taşıma işini üzerine alarak tüm taşıma faturasını da kesebileceği hüküm altına alınmıştır. Hiçbir şekilde bu faturayı düzenlemek için komisyoncunun taşıt sahibi olması, taşıma işini yerine getirecek lisansa sahip olması gerektiğini belirtmemektedir.

4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu uyarınca gerek acenteler, gerekse komisyoncular taşıma faturası düzenleme yetkisine sahip bulunmamakta, aksi takdirde söz konusu kanun hükümleri uyarınca yetkisiz taşımacılık yapma gerekçesi ile en yüksek para cezasına tabi olmaktadır. Bu konuda yasaların geçerlilik ve uygulamadaki öncelikleri de göz önünde tutulduğunda birinci sırada anayasa, sonra özel kanun (4925 sayılı KTK özel kanundur), takiben genel kanun hükümleri uygulanmaktadır. Dolayısı ile T.T.K'nda aykırı hüküm olsa da, K.T.K hükümleri öne çıkmakta, taşıma işlerinde komisyoncuların taşıma fatura kesmesi mümkün olamamaktadır.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun "Son Hükümler" başlığı altında yer alan bölümde de 1525'inci maddede "Beyanlar, belgeler, ve senetler" başlığı altında elektronik ortamda kullanılabilecekler açıklanmakta, ancak bu kanunun yayınlanmasını takiben 5 ay içerisinde yükümlülükler ve yetkilendirmeleri kapsayacak yönetmeliğin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunca hazırlanmasından sonra geçerlilik kazanacağı belirtilmektedir. Son Hükümler bölümünde ayrıca elektronik imza ve bazı farklı konularla ilgili hükümler yer almaktadır.

Kaynak: Selahattin Doğan / Transport Dergisi

Gayrettepe Mahallesi, Barbaros Bulvarı Dr. Orhan Birman İş Merkezi No:149/6 Beşiktaş 34349 İstanbul
+90 212 663 08 85 | +90 530 960 84 24
+90 212 663 62 72
utikad@utikad.org.tr