Hayatın doğal bir parçası olan değişim, insanlık tarihinde hiç olmadığı kadar büyük bir çapta, teknolojik evrimle birlikte yeni bir boyut kazanıyor. İnsanlığın ilkel tarım aletleri kullanmakla başlayan ve hızlanarak değişen yaşam seyri, 19. yüzyılda başlayan sanayi devrimi ile en büyük değişimini yaşarken, asıl ve esaslı devrim bilgi paylaşımı ve internet kullanımıyla günümüzde ortaya çıkmıştır. Hizmet sektörü, günümüz dünya ekonomisinde sanayi ve tarım sektörlerinin ilerisinde yer almaktadır. Gelişmiş ülkelerin birçoğunda milli gelirlerin büyük bir kısmı hizmet sektörünce karşılanmaktadır. Bu nedenle gerçek değişimin hizmet sektöründe bilgi ve insan merkezinde yaşandığı tartışılmaz bir gerçektir. Dünya üzerindeki tüm bürokratik sistem, yazılı kurallara bağlı olarak tamamen belge düzeninde çalışmaktadır. Ülkemizde de özellikle dış ticaret işlemlerinde çok fazla idari belge ve uluslararası mevzuatın gerekli kıldığı ticari doküman ve dolaşım belgesi hareketi olmaktadır.
4 Aralık 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2003/48 sayılı Başbakanlık Genelgesi kapsamında e-Dönüşüm Türkiye Projesi Kısa Dönem Eylem Planı hayata geçirilmiştir. Bu çerçevede, sorumlu kuruluş sıfatıyla Gümrük Müsteşarlığı koordinatörlüğünde, ilgili kurum, kuruluşların katılımıyla dış ticarette kullanılan belgelerin elektronik ortama taşınması ve paylaşılması çalışmaları, Dış Ticarette e-Belge Uygulama Grubu tarafından yürütülerek, e-belge uygulamalarına ilişkin hukuki ve teknik çalışmalar geçen dönemde tamamlanmıştır.
Dış ticarette e-belge uygulamasının hedefleri;
* Dış ticaret işlemlerinin, ilgili tüm kurumlarca standart ‘e-Belge’ler kullanılarak elektronik ortamda gerçekleştirilmesinin sağlanması,
* Etkin, hızlı, verimli ve güvenilir bir e-ortam altyapısına kavuşturulması,
* Dış ticaretle ilgili tüm tarafların, dış ticaretle ilgili tüm gereksinimlerini yerine getirebilmeleri için bilgilerin tek bir ortamda sunulabilmesine olanak tanıyan tek pencere ortamının oluşturulması.
* Elektronik ortamda iş yapmanın gerektirdiği yasal düzenleme ve mevzuat değişiklikleri için somut dayanaklar oluşturularak öneriler geliştirilmesi şeklinde sıralanabilir.
Gümrük Müsteşarlığı Mobil Gümrük Projesi kapsamında Gümrük İdaresine e-imzalı olarak gönderilen elektronik gümrük beyannamelerine ek olan belgelerin de elektronik olarak gönderilerek gümrük işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve kağıdın tamamen kaldırılması hedeflenmiş ve E-Belge Projesi gerçekleştirilerek bu yöndeki diğer çalışmalar da tamamlanmıştır. Kağıtsız beyanname pilot uygulama alanı olarak seçilmiş olan Ankara TIR Gümrük Müdürlüğü’nde 4-5-6 Ocak 2011 tarihlerinde zorunlu olarak uygulanmaktadır.
Bu çerçevede İTO 26 No’lu Gümrük Müşavirleri Meslek Komitesi, Dış Ticaret Şubesi ile birlikte e-belge projesindeki son gelişmeleri konu alan Gümrük Müsteşarlığı Muhabere Elektronik Daire Başkanı Sn. Nurcan Özyazıcı ve Gümrükler Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Sn. Harun Uslu’nun konuşmacı olarak bulundukları, geçtiğimiz günlerde İTO Meclis Salonu’nda yapılan yaklaşık 650 kişinin dinleyici olarak katıldığı bir toplantı gerçekleştirmiştir. Bu toplantıda; müsteşarlık yetkililerince beyanname eki olarak gümrüğe sunulan yaklaşık ıslak imzalı evrak sayısının 200 civarında olduğu ifade edilmiştir. Ayrıca ıslak imzalı belgelerin ve bürokrasinin ekonomiye maliyetinin yüzde 4-7 civarında olduğunun tespit edildiği belirtilmiştir. Kısaca bu sürecin dış ticarete taraf olan firmalar ve kurumlar için önemli bir süreç olduğu, meslek grubu olarak da önümüzdeki bu süreci çok yakından takip ettiğimizi ve katkılarımızın devam edeceğini gümrük müşavirleri olarak ifade ettik.
Sonuç olarak, dış ticarette rol alan devlet kurumlarında kullanılacak hızlı ve doğru bilişim sistemleri ve prosedürleri eşyanın dolaşım hızını önemli bir şekilde artırarak, iş verimliliğini çoğaltıp, ülkenin ekonomik performansını bütünüyle geliştirebilecek hale getirebilir. E-belge projesinin dış ticaret erbabıyla ile devlet arasında bilgi akışını hızlandırarak, işlemleri basitleştirmek ve uluslararası veri değişimi hedeflemesi söz konusu olduğundan 4 Ocak 2011’de Ankara TIR Gümrüğü’nde başlayan uygulamanın tüm gümrük idarelerinde hızla yaygınlaştırılmasıyla ticaretle ilgili tüm taraflara önemli kazançlar sağlayacaktır.
E- belge uygulaması teknik bilgileri:
* E-belge uygulamasının çalışabilmesi için istemci bilgisayarda Java JDK 1.6 ve üzeri sürümün yüklü olması gerekmektedir.
* Belgelerin PDF olarak sisteme taranması gerekmektedir.
* Taranarak sisteme eklenecek belgelerin 75-100 dpi çözünürlükte siyah/beyaz olarak taranması önerilmektedir.
* Sayfa başı belge boyutu en fazla 100 kb olabilir.
* Fotoğraf vb. eklenmesi gereken durumlarda dosya biçimi TIFF olarak seçilmelidir.
Kaynak: İTO