TCDD Kanunu Tasarısı ile Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu'nun Türkiye'deki demiryolu sektörünü ileri düzeye getireceğini söyleyen Mehmet Sıddık Öğmen, demiryolu taşımacılığının ulaştırma sektörü içerisindeki payının katlanarak büyüyeceğini öngörüyor. Bölgesinin lojistik üssü olma hedefiyle çalışan Türkiye, son 8 yılda demiryolunda önemli mesafeler aldı. Artarak devam eden altyapı ve üst yapı yatırımlarının yanında özel şirketlerin de demiryolu taşımacılığı yapmaları yaşanan değişimi gözler önüne seriyor. TCDD'nin yanında yük taşımacılığı gerçekleştiren demiryolu firmalarının, yeni güzergahlar, rayların yenilenmesi ve sinyalizasyonun yanında önemsedikleri en önemli konu TCDD Kanunu Tasarısı ile Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu'nun bir an önce yasalaşıp uygulamaya geçmesi. Özel sektörün önünü açmasının yanında uluslararası rekabette Türkiye'ye güç sağlayacak bu demiryolu tasarılarının önemi, demiryolunun geleceği ve Rayser ve Serfırat Lojistik'in çalışmaları hakkında Genel Müdür Mehmet Sıddık Öğmen ile bir söyleşi gerçekleştirdik.
DEMİRYOLUNUN HAK ETTİĞİ YERE GELMESİ UZUN ZAMAN ALMAYACAK
Demiryolu taşımacılığını düzenleyecek yasa tasarıları neleri amaçlıyor?
Taşımacılık sektörü başta Avrupa olmak üzere tüm dünyada radikal bir değişim sürecine girdi. Petrol, çevre kirliliği, trafik karmaşası ve kazalar nedeniyle AB demiryolu taşımacılığını teşvik ederek ulaştırma sektörü içerisindeki payının arttırılması hedefledi. Bu kapsamda Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin demiryolu ile ilgili 91/440 EEC sayılı direktifine uyumlaşma süreci tamamlandı. Bu sürece paralel olarak TCDD'nin de AB müktesebatına uyumlu özerk ve ticari yapıya dönüştürülmek üzere Ulaştırma Bakanlığı ile TCDD uzmanlarından oluşan çalışma grupları, Almanya ile birlikte yürütülen 'Eşleştirme Projesi' kapsamında iki kanun taslağı hazırladı. Bunlardan birincisi TCDD'nin rolünü modern standartlarda tanımlayan "TCDD Kanunu Tasarısı", diğeri ise demiryolu sektörünü düzenleyen, AB ve diğer ülke demiryolları ile bütünleşmeyi hedefleyen "Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu" tasarısı. "TCDD Kanunu" tasarısı ile altyapı işletmeciliğinden ayrı olarak, faaliyet konusu yük ve yolcu taşımacılığı olan TCDD'ye bağlı anonim şirket statüsünde bir "Bağlı Ortaklık (DETAŞ)" kurulacak. Yeni kurulacak ortaklık diğer taşıma şirketleri ile aynı rekabet şartlarında taşımacılık yapacak. Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu tasarısı ile demiryolu şebekeleri üzerinde yük ve yolcu taşımacılığının AB normlarına uygun, serbest ve rekabete açık hale getirilmesi planlanıyor. Bütün bu çalışmalar gerek Avrupa ve dünyada, gerekse Türkiye'de gelecekte demiryolunun şu an içerisinde bulunduğu konumdan çok daha ileri düzeylere geleceğini ve demiryolu taşımacılığının ulaştırma sektörü içerisindeki payının katlanarak büyüyeceğini gösteriyor.
Türkiye'de son yıllarda demiryolu sektöründe atılan adımları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Son yıllarda demiryolu sektöründe atılan adımları takdir etmemem mümkün değil. Ankara-Haydarpaşa hızlı tren işletmeciliğinin Ankara-Eskişehir etabının tamamlanarak Ankara-Eskişehir arasında hızlı tren seferlerinin başlatılması ve 2'nci etap çalışmalarının da hızla devam etmesi, Marmaray projesinin hızla devam etmesi, Ankara-Konya hızlı tren hattının tamamlanarak deneme seferlerinin başlatılması, Ankara-Sivas, Ankara-Kayseri, Bursa Osmaneli hızlı tren projeleri, Kars-Bakü-Tiflis demiryolu hattı projelerine başlanarak devam etmesi çok önemli adımlar. Ayrıca 12 ayrı merkezin yüksek kapasiteli lojistik merkez haline getirilmesi projeleri, özel sektörün vagon sahibi yapılarak özel sektör dinamizminin demiryoluna aktarılması, çeken ve çekilen araçların yenilenmesinin hızlandırılması, yol bakım ve tamiratlarının hızlandırılarak mevcut hatların yenilenmesi çalışmaları son dönemlerde Türkiye'de demiryollarının gelişimi açısından takdir edilmesi gereken önemli projeler. Bu projelerin aynı hızla devam etmesi durumunda, Türkiye'de demiryolunun gelişmiş Avrupa ülkelerindeki seviyeye yükselerek taşıma sektörü içerisindeki hak ettiği yere gelmesi uzun zaman almayacaktır.
KOMBİNE TAŞIMACILIĞA ÖNEM VERİLMELİ
Türkiye'nin taşıma modları arasında entegrasyonun sağlanmasında hangi adımları atması gerekir ve bu demiryolu taşımacılığını nasıl etkiler?
Karayolu, demiryolu, denizyolu ve hava yolu taşımacılığının her biri kendi içinde ayrı bir önem arz etmektedir. Günümüzde kombine taşımacılık tüm Avrupa ve dünya ülkelerinde öncelik verilen bir konudur. Petrol, çevre kirliliği, kaza oranları, eşya ve can güvenliği hususları göz önüne alındığında yakın zamanda özellikle uzun mesafeli taşımalarda demiryolu ve denizyolu taşımacılığına öncelik verilmesi gerekliliği kaçınılmaz hale gelecektir. Taşıma modları arasındaki entegrasyonun sağlanabilmesi için, önemli sanayi merkezleri ve fabrikalar ile liman bağlantıları yeniden değerlendirilmeli, demiryolu götürülmesi gereken noktalara demiryolu hatları döşenmeli, liman bağlantılarındaki dar boğazlar çözüme kavuşturulmalıdır. Kombine taşımacılığa öncelik verilmeli, ithalat, ihracat, sanayi ve hammadde ürünleri taşımacılığı yapılan hatlar ile lojistik merkezlerinin durumları yeniden değerlendirilmeli, noksanlıklar giderilmelidir.
Türkiye'de demiryolu taşımacılığı yapan firmaların karşılaştığı zorluklar ve yaşadıkları avantajlar nelerdir?
Demiryolu taşımacılığı yapan özel firmalar bir yıl öncesinden gelecek yıl gerçekleştireceği taşıma programını TCCD'ye bildirmektedir. TCDD tarafından tren programları yapılmakta, özel firmalar da bu doğrultuda taşımalarını gerçekleştirmektedir. Taşımanın programa uygun şekilde yapılmaması durumunda ise müşteri ile firma karşı karşıya gelmektedir. TCDD'nin 2003 yılında geçtiği blok tren işletmeciliği uygulamasında zaman zaman yaşanan aksaklık müşteri ile firmanın sorun yaşamasına neden olunmaktadır. Bu nedenle blok tren işletmeciliğinin (dolu-boş) hız kazanması faydalı olacaktır. Uzun süreli yol kapamaları, yol çalışmaları gibi durumlar TCDD tarafından taşıma yapan firmalara iletilmeli ki firma kendi pozisyonunu alabilsin TCDD Yönetiminin daha önceki dönemlere göre erişilebilirliği, şeffaflığı ve sorunlara yaklaşımı demiryolu taşımacılığı yapan özel firmalar açısından oldukça avantajlı bir durum.
Demiryolu taşımacılığı yapan firmaları teknolojik ve kurumsal açıdan değerlendirdiğinizde yurtdışındaki firmalar ile kıyaslar mısınız?
Türkiye'de özel sektörün vagon edinmesi ve kendi vagonları ile demiryolu taşıma yapması 2003 yılında başlatılmıştır. Avrupa ülkelerinin bir çoğu ile diğer dünya ülkelerinin bir kısmında demiryolunun özelleştirilmesi çok önceden başlatılmıştır. Dolayısıyla Türkiye'deki demiryolu taşımacılığı yapan firmalar ile bu ülkelerdeki firmaları teknolojik ve kurumsal açıdan karşılaştırmak şu aşamada mümkün olmamakla birlikte, bugün itibariyle özel sektör firmalarının TCDD'nin yüzde 20 taşımasını yaptığını göz önüne alırsak yakın gelecekte bu firmalara erişilmesinin mümkün olacağı görüşündeyim.
15 milyon TL ciro
Sahip olduğunuz ekipman adedi, ciro bilgisi ve gerçekleştirilen taşımaları hakkında bilgi verir misiniz?
Rayser Lojistik kendi öz malı olan 133 adet 54 ton yükleme kapasitesine sahip Ga tipi kapalı yük vagonu, 54 Adet Sg- Rgs tipi platform vagon ile 110 adet opentop konteynır 1 adet Staicker ve 2 adet forklifti bulunmaktadır. Adana Yenice istasyonunda yükleme boşaltma ve stoklama hizmetlerinin yapıldığı 18 bin metrekare büyüklüğünde alan ve beton rampamız bulunmaktadır. Sığırcı, Kütahya ve Turgutlu'dan gelen seramik yükleri ile Samsun'a sevkedilen ihraç narenciye yüklerinin elleçlemeleri burada yapılmaktadır. Ayrıca aynı yerde otomatik boşaltma tesisimiz mevcut olup, Hüyük'ten Bims taşıması yapılmakta ve otomatik boşaltma havuzumuza boşaltılmaktadır. Yenice istasyonu dışında Keykubat istasyonunda yükleme boşaltma stok alanımız ile ekipmanımız bulunmakta olup, Tavşancıl istasyonlarından Kayseri'de bulunan Çinkom fabrikasına konteynırlarla yapılmakta olan baca tozu tahliyeleri bu istasyonda kendi ekipmanımız tarafından yapılmaktadır.
Serfırat Demiryolu Taşımacılık ise kendi öz malı olan 56 adet 57 ton yükleme kapasitesinde Rgs tipi platform vagonu, 22 adet 57 ton yükleme kapasitesinde Smms vagonu, 20 adet 54 ton yükleme kapasitesinde Ga tipi vagon olmak üzere 98 adet vagon, 2 adet ünimog ile 46 adet silobas, 216 adet opentop konteyneri bulunmaktadır.
Her iki grup şirketin toplamda sahibi olduğu 285 adet vagonu, 372 adet muhtelif konteyneri bulunmaktadır. Rayser ve Serfırat'a ait vagon filomuzla Sığırcı, Turgutlu, Kütahya, Bilecik, Çukurhisar ve Uşak'tan Yenice,Kayseri, Malatya-Elazığ, Diyarbakır, Erzurum ve Nusaybin'e seramik, fayans, Biçerova ve Tavşancıl'dan İncesu ve Boğazköprü'ye baca tozu, Kuşcenneti, Azot, Gelemen,Toprakkale ve Mersin'den Elazığ, Diyarbakır, Batman, Horasan, Kars ve diğer Güney ve Doğu Anadolu bölgesi illerine gübre taşımaları, Samsun, Gelemen, Havza ve Ankara'dan Nusaybin'e Un ile İncirlik-Yakacık arasında klinker ve curuf, İncirlik-Kahramanmaraş arasında dökme çimento taşımaları gerçekleştirilmektedir.
Rayser ve Serfırat AŞ. ile Sertrans, Fırat ve TGT Şirketleri grup şirketleridir. 2010 Kasım ayı sonu itibariyle Rayser ve Serfırat şirketlerimiz tarafından toplam 600 bin ton yük taşıması yapılmış, 2009 yılına oranla yüzde 20 artışla 15 milyon TL ciro elde edilmiştir.
Kaynak: Transport