Dış ticaret verilerinde ilginç istatistikler var. İthalat, geçen yıla göre en düşük artışı gösterdiği ay olan ağustosta bile 2009'un yüzde 20 üstüne çıkmış. Yani ithalatın, geçen yıla göre yüzde 20'nin altında arttığı ay yok. En yüksek artış ise yüzde 48 ile nisanda görülmüş. Bir başka ifadeyle ithalat artışı, yüzde 20 ile yüzde 48 arasında oluşmuş. Son olarak kasım ayında da yüzde 36'lık bir artış ortaya çıkmış.
Buna karşılık ihracatta neler yaşanmış… En yüksek artış, yüzde 33 ile mayısta görülmüş. Yüzde 30'u aşan başka artış oranı yok zaten. Ocak ve şubat aylarında ise artış bir yana gerileme kaydedilmiş. Kasım ayındaki artışın oranı ise yüzde 6'da kalmış.
İlk on bir ayın toplamında ithalat yüzde 31 artarken, ihracat artışı yüzde 11 olmuş.
Bizler rakamları gecikmeli görüyoruz. Kasım ayı rakamları dün açıklandı; ancak belli ki bu rakamlar ekonomi yönetimi tarafından günü gününe izleniyor. İzleniyor ki, gidişatın pek de iyi olmadığı noktasından hareketle sıcak para girişine karşı bir dizi önlem alınmaya çalışıldı. İç piyasanın soğutulması amacıyla adımlar atıldı.
Daha önce de vurguladık, bu önlemler ne ölçüde işe yarayacak ya da yarayacak mı, bunu ancak zaman içinde görebileceğiz.
Yıllık ithalat 180 milyar dolar
Hükümetin orta vadeli program kapsamında 2010 yılının tümü için öngördüğü ihracat ve ithalat hedefleri kasım sonu itibariyle aşılmış durumda. Aralık ayı gerçekleşmelerinin çok düşük gelmesiyle yıllık öngörüyü yakalamak tabii ki mümkün olabilir; ama, bu teorik bir beklenti olmaktan öteye gitmez. Çok doğaldır ki, aralık ayında ihracat ve özellikle ithalat çok yüksek gelecek.
Daha önce de dile getirdiğimiz, en son bu hafta başında da yazdığımız gibi, yıllık ihracat 115, ithalat 185 milyar doları bulabilir.
Kasım sonu itibariyle yıllık ihracat 112.2 milyar dolara, ithalat ise 179.9 milyar dolara ulaşmış durumda. Yine aynı tarih itibariyle yıllık dış ticaret açığı da 67.8 milyar dolar.
Kasım sonundaki yıllık rakamlar, geçen yılki gerçekleşmelerin çok üstünde. Örneğin bu yıl kasımda 179.9 milyar dolar olan ithalat, geçen yıl aynı ay sonu itibariyle yalnızca 137.3 milyar dolardı. Ancak, göz ardı edilmemesi gereken gerçek, 2008 yılının kasım ayındaki yıllık ithalatın 206.7 milyar dolar düzeyinde bulunduğu.
Aynı şekilde bu yıl kasımda 112.2 milyar dolarlık düzeyiyle geçen yılın aynı ayındaki 99.8 milyar doların üstünde bulunan yıllık ihracat, 2008'in aynı ayındaki 134 milyar doların çok çok altında kalmış durumda.
Yeniden bu yılın gerçekleşme tahminine dönersek… Yılın tümünde 115 milyara yakın bir ihracat ve 185 milyara yakın bir ithalat görme olasılığımız çok yüksek. Hükümet, 2011 için ihracatı 127, ithalatı 199.5 milyar dolar olarak öngörüyor. Ancak, özellikle ithalatı bu düzeyde tutmanın neredeyse olanaksızlığı ortada. Bizim tahminimiz, 2011 ithalatının 220 milyar dolara kadar gidebileceği yönünde. 220 milyar dolar çok büyük bir rakam gibi görülebilir; ancak unutmayalım Türkiye 2008 yılının eylül ayında, yani küresel krizin dış ticareti henüz çok fazla etkilemediği bir dönemde yıllık bazda 212 milyar dolarlık ithalat rakamını zaten görmüştü.
Yine hafta başında yazdığımız gibi, 2011'de oluşacak 130 milyarlık ihracat ve 220 milyarlık ithalatla ortaya çıkacak 90 milyar dolarlık ticaret açığı, bize 60 milyar dolar civarında bir cari açık sonucu doğuracak demektir.
Bu noktada memnun olunacak gelişme ise, "cari açık veriyoruz, ama bunu finanse edebiliyoruz" türü akıl tutulması yansıtan değerlendirmelerin giderek azalıyor olması. Bu değerlendirmelerin yerini, "cari açığın finansman kalitesinin iyi olmadığı" görüşü alıyor ki, bu değerlendirme kesinlikle doğru bir değerlendirmedir zaten.
|
Yıllık dış ticaretin seyri (Milyon Dolar) |
|
İhracat |
İthalat |
Açık |
|
Ocak |
102.090 |
143.337 |
41.247 |
|
Şubat |
101.919 |
146.041 |
44.122 |
|
Mart |
103.651 |
150.539 |
46.888 |
|
Nisan |
105.486 |
155.360 |
49.874 |
|
Mayıs |
107.936 |
159.216 |
51.280 |
|
Haziran |
109.143 |
161.944 |
52.801 |
|
Temmuz |
109.659 |
165.151 |
55.492 |
|
Ağustos |
110.340 |
167.768 |
57.428 |
|
Eylül |
110.769 |
170.920 |
60.151 |
|
Ekim |
111.642 |
175.437 |
63.795 |
|
Kasım |
112.178 |
179.940 |
67.762 |
Dünya