Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA), Lojistik Merkezi’nin Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkaslara açılan kapısı olan ve Avrupa ile Çin arasındaki ticaretin kilit noktasında bulunan Kars’ta kurulması gerektiğini açıkladı.
Kars, Ardahan, Iğdır ve Ağrı illerini kapsayan Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) uzmanları, “Lojistik Merkezi’nin Kars’ta Kurulabilirliğine İlişkin “ bir rapor hazırladı.
SERKA tarafından hazırlanan ve 7 sayfadan oluşan rapora göre, içinde gümrük sahaları, konteynır yükleme boşaltma ve depolama alanları, müşteri ofisleri, otopark, TIR parkı, bankalar, restoranlar, oteller, bakım onarım ve yıkama tesisleri, akaryakıt istasyonları ve antrepolar bulunan Lojistik Merkezi’nde yüzlerce kişi istihdam edilebilecek.
SERKA uzmanları tarafından harita ve fotoğraflarla desteklenen raporda çarpıcı değerlendirmelere yer verildi. Raporda, “TRA2 Bölgesinde yapımı planlanan demiryollarının önemli ileri-geri bağlantılarının bulunması, enerji nakil hatlarının Bölgede kesişmesi ve Bölgenin sahip olduğu güçlü TIR filosunun taşımacılık sistemindeki yeni anlayışa uyarlanması ile rekabet üstünlüğüne ulaşması hedefi, Kars’ta lojistik merkez kurulmasını gerektirmektedir” denildi.
SERKA tarafından hazırlanan raporda şu değerlendirmelere yer verildi: “Türkiye, üç önemli jeopolitik/jeostratejik etki alanı içinde bulunmaktadır. Bu etki alanları yakın kara (Balkanlar-Ortadoğu-Kafkaslar), deniz (Karadeniz-Adriyatik-Doğu Akdeniz-Kızıldeniz-Basra Körfezi-Hazar Denizi) ve kıta (Avrupa-Kuzey Afrika-Güney, Orta ve Doğu Asya) havzalarından oluşmaktadır.2 Üç önemli jeopolitik etki alanının ortasında yer alması Türkiye’ye önemli getiriler sunmaktadır.
Türkiye’nin üç kıtanın kesişim noktasında yer alması başta transit olmak üzere dış ticaret taşımacılığında söz sahibi olmasını sağlamaktadır. Nitekim rakamlar da Türkiye’nin bu alanda üstünlüğünü kanıtlamaktadır. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) verilerine göre Türkiye yaklaşık 27 bin TIR ile Avrupa’nın en fazla TIR’a sahip ülkesidir. Türkiye’de planlanan ve devam eden stratejik yol çalışmaları, Türkiye’nin üstünlüğünü pekiştirmekle birlikte, bu planlamalar isabetli öngörülere ve yönlendirmelere de ihtiyaç duymaktadır. Bu öngörü ve yönlendirmelerin belirlenmesinde dünyadaki ve ülkedeki gelişmeler, mevcut altyapının durumu, ulusal çıkar ve ekonomik değerler dikkate alınmalıdır. Dünyadaki ve Türkiye’deki gelişmeler, incelemenin temel eksenini oluşturan Kars’ın da içinde bulunduğu TRA2 Düzey II Bölgesi (Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan) ile bağlantılı olarak ele alındığında, Hazar enerji kaynaklarının dünya pazarlarına sunulması ve dünyanın iki büyük ekonomisi Çin ile Avrupa arasındaki yük sevkiyatının en kısa sürede ve en güvenli biçimde gerçekleştirilebilmesi için gerekli yolları kontrol etmek, Avrasya’nın da kontrolü anlamına gelmektedir.”
“KARS’IN STRATEJİK POTANSİYELİ ORTAYA ÇIKACAKTIR”
“Bu değerlendirmeler ışığında TRA2 Bölgesinin merkezi olan Kars, Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkaslara açılan kapısı olarak gerek Türk dünyası ile kültürel ve ekonomik bağların güvenli bir şekilde sürdürülmesi gerekse Avrupa ile Çin arasındaki ticaretten çıkar sağlanması açısından kilit noktada bulunmaktadır. Kars’ın bu stratejik potansiyeli, bugüne kadar Avrupa odaklı sürdürülen, ancak son yıllarda çok boyutlu hale gelen Türk dış politikasını da sağlam temeller üzerine inşa etmektedir.
Kars’ın stratejik potansiyeli, inşaatı devam eden Ankara-Kars hızlı tren, Kars-Tiflis-Bakü ve etüt çalışmaları süren Kars-Iğdır-Nahçıvan-İran demiryolu projeleri ile ortaya çıkmaktadır. Anılan demiryolu projelerinin, ileri-geri bağlantıları, enerji nakil hatları ve taşımacılık sistemindeki yeni anlayış ile birlikte düşünülmesi gerekmektedir.
Kars-Tiflis-Bakü demiryolunun ileri-geri bağlantıları düşünüldüğünde hattın Bakü’den sonra Hazar geçişi ile Türkmenistan’a (devamında Çin’e) ulaştığı görülmektedir. Hat Kars’ın gerisinde Ankara, İstanbul (Marmaray), Bulgaristan, Sırbistan, Macaristan, Avusturya, İsviçre, Almanya, Fransa ve İngiltere’ye (Manş Tüneli vasıtasıyla) ulaşmaktadır. Bu durum Londra-Pekin demir yolu hattını tesis etmektedir. Etüt çalışmaları devam eden Kars-Iğdır-Nahçıvan demiryolu projesinin ileri bağlantıları düşünüldüğünde Nahçıvan’dan sonra Tebriz-Tahran-Zahedan ve İslamabad’a ulaştığı görülmektedir. Hattın yapılması ile halihazırda tek bağlantıyı oluşturan Van-Tebriz hattı dışında Erzurum-Erzincan-Sivas ve Ankara’ya doğrudan ulaşan yeni bir İstanbul-İslamabad koridoru tesis edilmiş olacaktır.
“TRA2 Bölgesi, Hazar enerji kaynaklarının Avrupa’ya taşınmasında en istikrarlı koridorun önemli bir kesimini oluşturmaktadır. Yüzyılın projesi olarak nitelendirilen ve Dünya Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliğinin kontrolünde olmayan tek boru hattı olan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol boru hattı ile Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz boru hattı TRA2 Bölgesinden geçmektedir. Kazakistan’ın BTC hattına petrol vermeyi4 taahhüt etmesi ile anılan boru hattının önemi daha da artmıştır. Bununla birlikte boru hattının tam kapasite ile çalışması durumunda Kars-Tiflis-Bakü demiryolu da devreye girerek Azeri ve Kazak petrolünün sevkiyatında kullanılabilecektir. Bu hat Bakü-Tiflis-Erzurum doğal gaz boru hattının tam kapasite ile çalışması durumunda sıvılaştırılmış Azeri ve Türkmen doğal gazı taşınmasında da kullanılabilecektir. Ayrıca İran’dan gelen doğal gaz boru hattının yanı sıra Kars-Iğdır-Nahçıvan demiryolu vasıtasıyla da sıvılaştırılmış doğal gaz veya petrol taşınabilecektir. Burada dikkati çeken husus tüm enerji nakil hatlarının Kars’ta kesişmesidir. Söz konusu kaynak çeşitliliği Hazar ve Ortadoğu Bölgesinin doğal gaz kaynaklarının Nabucco hattı ile Avrupa’ya taşınması projesini ve Türkiye’nin enerji kaynaklarını çeşitlendirmesi stratejisini desteklemektedir. Bu durumda Türkiye doğal gazın Avrupa’ya girdiği dört önemli kapıdan birisi olacaktır. (Diğer üç kapı Rusya, Cezayir ve Norveç’tir.)
Taşımacılık sistemindeki yeni anlayış (taşımacılığın maliyetlerini düşürmek için ro-ro ve ro-la kombine sistemleri gerçekleştirilmesi5), planlanan demiryolları ile birlikte düşünüldüğünde, TRA2 Bölgesindeki lojistik sektörünün gelişmesine katkıda bulunacak niteliktedir. TRA2 Bölgesinde bulunan güçlü TIR filosunun (özellikle Iğdır ve Ağrı) ro-la sistemine entegre olması durumunda, Bölgenin lojistik konusunda rekabet üstünlüğüne sahip olacağı öngörülmektedir.
Bu projeler ile taşımacılıktan turizme, kültürel ilişkilerden ticarete kadar birçok hususta komşu ülkeler ile ilişkiler güçlendirilebilecektir. Bu ilişkilerin güçlendirilmesini kolaylaştıracak en önemli husus ise TRA2 Bölgesinin komşu ülkelerle yakın sosyo-kültürel ve tarihi bağlarının bulunmasıdır.
Kaynak: Perşembe Rotası