TCDD, başarısız özelleştirme süreci yaşayan ve tek bir çivi çakılmayan İzmir Alsancak Limanı'nı hayata döndürmek için harekete geçti.
Bir zamanlar Türk limancılığının yüz akı olarak gösterilen İzmir Alsancak Limanı, yaklaşık 4 yıl sürdükten sonra başarısızlıkla sonuçlanan özelleştirme döneminde, bir yandan gerekli yatırımlar yapılmadığı, diğer yandan da personel sayısı azaltıldığı için iş yoğunluğunu karşılayamaz hale geldi. Şimdi liman kara günlerinden kurtularak, dünyanın en büyük limanlarıyla boy ölçüşeceği yeni bir döneme giriyor.
TCDD, kriz öncesi hızlı hizmet üretilmediği için 3 günü bulan gemi bekleme süreleri nedeniyle uluslararası taşımacılık yapan gemilerin artık uğrak yapmadan pas geçmeye başladığı ve limandan hizmet alan ihracatçıya gecikme zammı adı altında ek faturalar yüklediği için, bir dönem Türk limancılığının 'hasta adamı' olarak görülen İzmir Alsancak Limanı'nı 1 yıl içinde dünyanın 100 büyük, Akdeniz'in ise 10 büyük limanından biri haline getirecek yatırım programını hızla sürdürüyor.
İzmir Limanı'na yeniden rekabet gücü kazandırmak için 300 milyon dolarlık bütçenin ağzını açan TCDD, 5 yıllık vadeye yaydığı yatırım programının büyük bölümünü Mart 2011'e kadar tamamlamaya çalışıyor. Yatırım tamamlandığında İzmir Alsancak Limanı'nın yıllık yük kapasitesi 2.5 milyon TEU'ya ulaşacak ve liman 2011 sonunda ulaşacağı 1 milyon TEU yük hacmiyle dünyada 100 büyük, Akdeniz'de de 10 büyük liman arasına girecek. 2009 verilerine göre yıllık 994 bin TEU konteyner işleme hacmi ile Beyrut Limanı dünyanın 100. büyük, Akdeniz'in ise 10. büyük limanı oldu.
2009 yılında 820 bin TEU yük hacmiyle bu sıralamaya giremeyen İzmir Limanı'nın, 2011 yılında 1 milyon TEU konteynır hacmi ile Beyrut Limanı'nın yerine geçerek dünyada 100., Akdeniz'de de 10. sıraya yerleşmesi bekleniyor.
Limancılık konusunda Türkiye'nin önde gelen akademisyeni olan Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Ersel Zafer Oral, TCDD'nin planladığı yatırımları tamamladığında İzmir Limanı'nın dünya klasmanına çıkacağını belirterek, şu bilgileri verdi:
"Şu an 2009'daki 3.4 milyon TEU yük işleme hacmi ile Mısır'ın Port Said Limanı Akdeniz'deki en büyük liman. İzmir Limanı, Beyrut (994 bin TEU), La Spezia (1.046 bin TEU) ve Dimyat (1.263 bin TEU) limanlarıyla rekabet edecek konuma gelir. Kriz sonrası dünya limanlarında ortalama yüzde 7 büyüme olacağı dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre, İzmir Alsancak Limanı, yatırımların sağlayacağı ivme ve bölge yüklerinden alacağı pay ile 2011 yılında 1 milyon TEU yük hacmiyle dünya ortalamasının üzerinde büyüyecek ve Beyrut Limanı'nı geçerek ve dünyanın 100., Akdeniz'in de 10. büyük limanı olacak. "
Öne alınan yatırımlar İzmir Limanı'na 3 yıl kazandıracak
Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Ersel Zafer Oral'ın İzmir Ticaret Odası için hazırladığı İzmir Limanı Yatırım Projesi'ni de dikkate alan TCDD, Oral'ın orta vadede yapılmasını önerdiği çevre yolu viyadüklerinin limana indirilmesi, liman içi yolların düzenlenmesi, siloların yanındaki İkinci Kısım olarak belirtilen yerdeki yeni terminal alanındaki dolgunun beton kaplanması, yeni terminal alanın kullanıma açılması, genel kargo depolarının yıkılması, konteyner yıkama binası ve acente binalarının düzenlenmesi, konteyner sahalarının yeniden planlanması, otomasyona geçilmesi ve bilişim altyapısının geliştirilmesi konusundaki yatırımları Mart 2011'de tamamlayacak şekilde çalışma programını sürdürüyor. TCDD, 5 yılı bulacak orta vadeli çalışmalarda da liman su yolunun 16 metre derinliğe düşürülmesi için İzmir Körfezi'nde tarama yapılması ve buradan çıkacak atıkların liman alanının dolgusunda kullanılması işleri yer alıyor.
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, basına yansıyan açıklamalarında İzmir Limanı'na Suezmax gemilerin yanaşabilmesi için su yolu derinliğinin 16 metreye düşürüleceğini, bu konuda yapılacak deniz tarama çalışmalarının ikinci aşamada gerçekleşeceğini söylemişti. Dr. Ersel Zafer Oral, TCDD'nin limanda yürüttüğü çalışmalarda beklentilerin üzerinde hızlı gittiğini belirterek, yatırımların öne alınmasının İzmir Limanı'na 3 yıl kazandıracağının altını çizdi.
Kruvaziyer gemilere özel liman yapılacak
Oral, orta vadeli yatırım programına alınan liman su yolunun derinleştirilmesi çalışmasının İzmir Limanı'na yeni nesil büyük gemilerin gelmesini ve bu şekilde iş verimliliğini arttıracak önemli bir çalışma olduğunu kaydetti. Su yolu derinleştirme için yapılacak tarama çalışmalarının, başladıktan sonra 2 yılda tamamlanabileceği bilgisini aktaran Oral, burada taramadan çıkacak malzemenin nasıl kullanılacağının önemli bir konu olduğunu belirterek, "Çıkacak malzemenin ne kadarının nasıl kullanılacağına dair çalışma yaptık. Çevre Bakanlığı ile yapılan protokolde bu malzemenin İzmir Limanı'nda yapılacak yeni terminal alanının dolgusunda kullanılması istenmiş ama malzemenin tamamını dolguda kullanmak mümkün değil. Bunun için atıl kalacak malzemenin bertarafı ve dolguda kullanılacak malzemenin ne şekilde iyileştirileceği konularında daha detaylı çalışma yapılması gerekiyor" bilgilerini verdi.
Oral, Özelleştirme İdaresi'nin, İzmir Limanı'nın da kruvaziyer gemilerin yanaştığı bölümün limandan ayrılarak yap-işlet-devret modeliyle özel sektöre ihale edilmesi yönünde bir çalışması olduğunu hatırlatarak, bu sayede İzmir kentinin kruvaziyer turizmde yakaladığı çıkışı sürdüreceğini söyledi ve genel kargo ve dökme yüklerin ise İzmir için öneminin gün geçtikçe azaldığını vurguladı.
İzmir, Pire'den Ambarlı'ya kaçan yükleri alacak
Yunanistan'daki Pire Limanı'nın, yaşanan grevler nedeniyle yüklerini büyük oranda Ambarlı' daki limanlara kaçırdığını belirten Oral, "Yatırımlar tamamlandığında 2.5 milyon TEU toplam kapasiteye ulaşacak İzmir Limanı, Ambarlı ile başa baş bir noktaya gelecek. Ambarlı limanlarındaki toplam konteyner trafiğinin iç erisinde Pire Limanı'ndan bölgeye kayan 1 milyon TEU yük var. Gerçekleşen grevler nedeniyle önemli ölçüde yük kaybına uğrayan Pire Limanı'nın 2007 yılında 1.37 milyon TEU olan yük trafiği 2008 yılında 431 bin TEU'ya düştü. Marmara limanlarına kayan aktarma yüklerden gelecekte Ege limanlarının da pay alması kaçınılmazdır" dedi. İzmir Limanı'nın Türkiye'nin önde gelen ihracat kalemi olan otomotiv yüklerinde de ağırlığını sürdürmesi gerektiğini belirten Oral, "Otomotiv yükleri liman açısından sıkıntılı yükler.
Aynı alanı konteyner için kullanmaya kalktığınızda metrekare başına kazanacağınız gelir yüksektir. Üründeki hasar oranı yüksek olduğu için otomotiv limanda itina ile işlem görmesi ve özel koşullar altında depolanması gereken bir yük. Değerli olduğu için hırsızlığa karşı önlem alınmalı. Bazı limanlarda özel sensörlerle vahşi kuş sesleri çıkarılarak martı gibi aracın boyasına zarar verecek kuşların depolama alanında uçmasına önlem alınıyor. Bunun yanında İzmir'in otomotiv yükleri Marmara'dan geliyor.
Oradaki ihtisas limanları ile rekabet etmesi için bu şartların İzmir Limanı'nda kurulması gerekiyor. Araçların liman sahasında depolanmasında alandan kazanmak için de uzun vadede liman alanında çok katlı otoparkın kurulması gerekiyor. Bizim hazırladığımız projede silo tarafındaki yeni dolgu alanında yıllık 65 bin araç kapasiteli çok katlı otopark yapılması önerilmişti" dedi. Alsancak limanın ikinci kısım inşaatının tamamlanması ile 547 bin metrekare ilave alana sahip olacak liman geri saha sıkışıklığını büyük ölçüde aşmış olacak.
Ege konteynerde 1 milyon TEU rekorunu kırıyor
Oral, Ege Bölgesi'ndeki konteyner yüklerinin ilk kez bu yıl 1 milyon TEU'ya yaklaşmasının beklendiğini belirtti. İzmir Limanı'nın eskiden Ege'nin tek konteyner elleçleme limanı olduğunu belirten Oral, şimdi Ege Gübre ve Nemport limanlarında bu hizmetin verildiğini ve hizmetteki ikinci yılları olmasına rağmen bu limanların 2010 sonunda 250 bin TEU yük hacmine yaklaşacağını iletti. Oral, bu miktarın bölgedeki toplam yükün yüzde 25'ini karşılayacağını belirterek, şu bilgileri aktardı: "Ege tarihinde ilk kez 1 milyon TEU konteyner yüküne ulaşacak. 2011 yılında ise İzmir Limanı tek başına 1 milyon TEU'yu yakalayacak."
Dologh: İzmir Limanı, eski şaşaalı günlerine dönüyor
TCDD'nin İzmir Limanı'nda gerçekleştirdiği yatırımlarla İzmir Limanı, o eski şaşalı ve debdebeli günlerine geri dönüş yaptığına dikkat çeken Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Başkanı Geza Dologh, "Bana göre Liman buna layık. İzmir Limanı'nın hantallığından kurtularak dünya klasmanında yarışır hale gelmesi ile Türk ihracatçısı için maliyet arttırıcı değil, maliyet indirici rolü oynayacak. Hızlı gelip giden armatörün gemisine daha az kira ödeyeceği için fiyatlar da ona göre düşecek. İzmir Limanı'nın canlanması Türk denizcilik sektörü ve ülke ekonomisi için büyük bir canlılık getirecektir" diye konuştu.
35 bin metrekare alan betonlanıyor
Limanda şu anda süren çalışmalar hakkında bilgi veren TCDD İzmir Alsancak Limanı İşletme Müdürü Turan Yalçın, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'ın kamuoyuna duyurduğu yatırım programının aksamadan sürdüğünü belirterek, "Tüm çalışmalar 5 yıl içinde tamamlanacak. 5 yılı bulacak orta vadeli çalışmalarda denizin taranması ve doldurulması işleri bulunuyor. Şu anda liman sahasındaki ambar yıkılıyor. 30 bin metrekare alanın betonlanması için Kamu İhale Kurumu'ndan ihale günü alındı. 5 bin metrekarelik alanın betonlanması çalışmaları devam ediyor. Liman Daire Başkanlığı'nda limana alınacak 8 çeker ve 8 dorsenin alımı için ihale yapıldı. Limana alınacak mobil vinçlerin ihale şartnamesi hazırlandı. Mart 2011'e kadar kısa vadedeki tüm yatırımlar tamamlanmış olacak. Bu çalışmalar için 300 milyon dolara yakın yatırım yapılıyor" şeklinde konuştu.
Yeni dönemde neler yapılacak?
- Çevre yolu viyadüklerinin limana indirilmesi.
- Liman içi yolların düzeltilmesi.
- Yeni terminal alanındaki mevcut dolgu alanın betonlanması.
- Yeni terminal alanının kullanıma açılması.
- Liman ekipmanı alınması.
- Genel kargo depolarının kaldırılması.
- Konteyner yıkama binasının acente binasına çevrilmesi.
- Konteyner sahalarının planlanması.
- Demiryolunun düzenlenmesi, yeni yükleme ve boşaltma istasyonu oluşturulması.
- Otomasyona geçilmesi, bilişim teknolojisinin kullanılması bilişim altyapısı.
Orta vadede tamamlanacak çalışmalar
- Su yolunun derinleştirilmesi için denizde tarama.
- Liman geri sahası kazanmak için denizin doldurulması.
Kaynak: Dünya