Ülke ekonomisinin barometresi olarak adlandırılan lojistik sektörü içinde önemli bir yere sahip olan antrepoların, açılması ve işletilmesi meşakkatli bir yol haritası ile anılıyor.
Gümrük Müsteşarlığı'nca, antrepo açılmasına ekonomik yönden ihtiyaç bulunduğunun anlaşılması halinde; kamu kuruluşlarına, belediyelere veya Türkiye'de yerleşik gerçek ve tüzel kişilere açma ve işletme izinleri verilebiliyor.
Bunun için o kadar çok koşul ve belge isteniyor ki saymakla bitmez.
Bazılarını, fikir vermesi bakımından aktaralım.
Öncelikle, ekonomik yönden böyle bir tesisin açılmasına bölgede ihtiyaç bulunup bulunmadığının tespiti gerekiyor
Bilahare, açılmak istenen antreponun tipine göre farklılıklar göstermekle birlikte şu belgelerin temini gerekiyor.
a) Tüm antrepoların işaretlendiği alanının belirtildiği resmi bir fen kurulundan onaylı plan veya kroki,
b) Antrepo bina ve eklentilerini içten ve dıştan, antrepo ve eklentilerini ise her bir cepheden bir bütün olarak ayrıntılı bir şekilde görüntüleyen ilgili gümrük müdürlüğünce onaylı fotoğraflar,
c) Antrepo olarak açılıp işletilecek yerin mülkiyetinin veya üzerindeki sınırlı ayni hakkın başvuru sahibine ait olduğunu belgeleyen onaylı tapu sicil örneği veya kira sözleşmelerinin aslı veya örnekleri,
ç) Antrepo olarak açılmak istenilen yer belediye sınırları içerisinde ise ilgili belediye başkanlığından alınacak işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı; diğer yerlerde ise ilgili yerden (valilikler ya da konusu ile ilgili yetkili Bakanlık veya kuruluş) alınacak işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı veya buna karşılık gelen belge ile yangın ve patlamalar için gerekli önlemler alındığına dair itfaiye raporu,
d) Noterden tasdikli imza sirküleri ve kayıtlı olunan odadan alınacak faaliyet Belgesi,
e) Antrepo olarak açılmak istenen tanklara ilişkin Türk Akreditasyon Kurumu'ndan (TÜRKAK) veya Türk Akreditasyon Kurumu ile karşılıklı tanıma anlaşması bulunan akreditasyon kurumlarından akredite edilen şirketler veya Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından uluslararası gözetim şirketi statüsü verilen gözetim şirketleri tarafından hazırlanmış kalibrasyon cetveli,
f) Konulacak eşyanın yanıcı, parlayıcı, patlayıcı ve benzeri türden eşya olması halinde ek-80'deki, diğer eşyada ise ek-81'deki örneğe uygun taahhütname, (Kamu kuruluşları için taahhütname aranmaz)
g) 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ile 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu kapsamında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun lisansına tabi eşya depolanması halinde lisans,
(2) C, D ve E tipi özel antrepo açmak isteyen ve yukarıda belirtilen şartları haiz gerçek ve tüzel kişilerin aşağıda geçen belgelerle birlikte ilgili gümrük idarelerine müracaat etmeleri gerekir.
a) Birinci fıkranın (a), (b), (c), (ç), (d), (e), ve (f) bentlerinde sayılan belgeler ve ilgili Ticaret Sicili Gazetesi aslı veya örneği,
b) Taahhütname,
c) Bu antrepolardan yanıcı, parlayıcı, patlayıcı vs. eşya konulmak üzere açılmak istenilenler için ise ek-80'de yer alan taahhütname,
ç) Yetkili gümrük müşaviri tarafından düzenlenen görgü raporu.
Başvuru incelendikten sonra, söz konusu talepler antreponun Gümrük Yönetmeliği'nin 534'üncü maddesinde sayılan nitelikleri taşıyıp taşımadığı ve eşyanın güvenli bir şekilde muhafazasını sağlayacak durumda olup olmadığı ile mesafesinin gümrük idaresine en çok 50 km de bulunup bulunmadığı belirleniyor ve yerinde tespitler yapılarak görgü raporu düzenleniyor.
Bu arada; bu koşullar yerine getirilse bile önceden bilinmesi gereken başka koşullar da bulunuyor. Bunlara bakıldığında;
a) Genel antrepo açma izni yalnızca kamu kuruluşları ve belediyeler ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş, asgari iki yıldır faaliyette bulunan ve ödenmiş sermayesi;
1) Gelişmiş yöre kapsamındakiler için 1.000.000 TL,
2) Normal yöre kapsamındaki iller için 350.000 TL,
3) Kalkınmada öncelikli yöre kapsamındaki iller için 150.000 TL,
olan anonim ve limited şirketlere izin verilebiliyor.
b) Anonim ve limited şirketlerde unvan değişikliği veya şirket birleşmeleri göz önünde bulunduruluyor.
c) Antrepo açma izni almak üzere başvuracak gerçek kişilerin, tüzel kişilerin yönetim kurulu üyeleri, şirketi temsile yetkili kişiler ile şirket sermayesinin % 10 veya daha fazlasına sahip gerçek kişilerin, affa uğramış olsalar dahi hırsızlık, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflas, sahtecilik, suç işlemek amacıyla örgüt kurma, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, basit ya da nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, iftira, suç uydurma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, muhafaza görevini kötüye kullanma suçları ile, 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, mülga 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, mülga 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun, 1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde (1/1/1999 tarihinden önceki dönem için aynı Kanunun 344 üncü maddesinin l-6 numaralı bentlerinde) belirtilen vergi kaçakçılığına ilişkin fiillerden mahkum olmamaları şarttır.
ç) Limited şirketlerde ortaklar ile şirket müdürünün (c) bendinde belirtilen suçları işlememiş olmaları şarttır.
d) Şirketin yönetim kurulu üyeleri ile sermayesinin % 10 veya daha fazlasına sahip ortaklar arasında yurt dışında ikamet eden yabancı şahısların (c) bendinde sayılan suçları işlememiş olduklarına dair yazılı beyanlarına itibar edilir.
Genel antrepo olarak açılıp işletilmesi istenen yerler, büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde olması halinde 3.000 m2'den, diğer yerlerde ise 1.000 m2'den küçük olamaz. Soğuk hava tertibatı gerektiren antrepolar ile yanıcı, parlayıcı, patlayıcı gibi özel tertibat gerektiren eşyanın konulacağı antrepolar bu şarta tabi değildir.
Bu kadar meşakkatli yollardan geçmiş olmak yetmiyor. Her yıl sermayenin Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerlenme oranında arttırılması gerekiyor.
Bu da yetmiyor. Halen faal halde bulunan antrepo sahibi şirketlerin sermayesinin yeni Gümrük Yönetmeliğine göre arttırılması icap ediyor. Ki bu miktar eski uygulamaya göre çok çok arttırılmış bulunuyor. Gümrük Yönetmeliğinin 525'inci maddesine göre, yukarıda belirtilen sermaye miktarlarına erişilemez ise idarenin vereceği süre sonunda (ki bu süre sonu olarak 7 Ekim 2010 tarihi esas alınabiliyor) antrepolara eşya alınması durdurulabiliyor.
Bir başka konu da; halen, büyükşehir belediye sınırları dahilinde bulunan antrepoların 3.000 metrekareye kadar büyütülmesi için verilen süre 7 Ekim 2010 tarihinde doluyor. Fiziken büyütülme imkanı bulunmayan antrepolar ile ticari faaliyet gereği büyütülmeyecek olan antrepolar dikkate alınırsa yaşanacak zorluklar kendiliğinden ortaya çıkmış oluyor. Keza; genel hukuk kuralları gereğince kazanılmış haklar bakımından idarenin bir düzenleme yapması gerekiyor.
Esasen, Gümrük Müsteşarlığı'nın amacı, ekonomik perspektiften bakılınca anlaşılır bir amaç olarak görünüyor. Çünkü, antrepoculuğun profesyonelce büyük ölçeklerde yapılması halinde ülke ekonomisine yararlı olacağı anlaşılabiliyor. Kurumsal nitelikte çalışmanın büyük yatırımlar gerektirdiği bilinmekle birlikte, verimliliğin de en üst düzeye çıkmasının yolu da buradan geçmektedir. Keza; bu yolla yaşanmış olan sıkıntıların da önüne geçilmiş olacağı tahmin ediliyor. Kuşkusuz, hak tesliminin yanı sıra, yanlışlıkların önüne geçilebilmesi bakımından idarenin her zaman tedbir koyma ve düzenleme yapma yetkisi işleyeceğe benziyor.
Kaynak: Dünya