Bir taraftan PTT anonim şirket olarak yeniden yapılandırılacak, diğer taraftan daha önceki kazanımlarının büyük çoğunluğunu evrensel posta hizmet sağlayıcısı olarak elinde tutmak suretiyle rekabet ortamında, özel sektörün katkılarından yararlanarak posta sektör pazarında yer alacaktır.
Daha önceki Transport dergilerinde, 1950 yılında yürürlüğe giren 5584 sayılı Posta Kanunu'nda yapılacak değişikliklerden bahsetmiş ve kanun taslağı ile ilgili değerlendirmelerimizi paylaşmıştık.
Bu değerlendirmelerimizde, özetle Posta Kanunu'nda yapılacak değişiklikler için önceleri özel sektör temsilcileri ve kamu temsilcileri ile birlikte çalışmalar yapıldığını, büyük ölçüde mutabakat sağlanan bu taslak metnin daha sonra değiştirildiğini ve mutabakat sağlanan konularda bazı değişiklikler yapıldığından bahsederek, özel sektör işletmelerinin, Karayolu Taşıma Kanunu'nda da benzer hizmetler için lisans aldıklarına değinmiş ve yeni düzenlemelerde daha önce alınan lisansların da göz önünde tutulmasının gerekliliğinden bahsetmiştik.
Temmuz 2010 ayı içerisinde Adalet Bakanı Sayın Sadullah Ergin'in, Bakanlar Kurulu'nda ele alınan yasa tasarıları ile ilgili açıklamalarından, bu taslaklardan birinin Posta Hizmetleri Kanun Tasarısı olduğunu, bu taslak ile PTT'nin Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) olmaktan çıkarılarak, anonim şirket haline getirilmesinin ön görüldüğünü, tasarının içeriği ile ilgili bilgi vererek; posta sektörünün kalite, serbestleşme, güvenilirlik, erişebilirlik, denetim ve rekabet açısından yeniden yapılandırılarak PTT'nin KİT olmaktan çıkarılarak anonim şirket haline dönüştürüleceğinin gündemde olduğunu öğrendik.
Sayın Ergin'in açıklamalarında söz konusu edilen Posta Hizmetleri Kanun Taslağı'nı incelediğimizde, daha önce değerlendirilen birçok konunun taslakta yer almadığını, yapılan düzenlemelerin, PTT'nin anonim şirket haline getirilerek, serbestleşme ve rekabetin önünü açmaktan çok PTT'ye daha fazla imtiyaz ve kanun bütünlüğü içerisinde tamamen PTT'nin lehine ve 1982 yılından beri sektörde benzer hizmetler veren özel sektör işletmelerinin yok sayıldığı, hiçbir şekilde değerlendirilmediği, bu güne kadar olan kazanımlarının göz önünde bile tutulmadığı bir taslak metinle karşılaştık.
AB ülkelerinde posta tekelinin sıfırlandığı bir yapıda 200 gram ağırlık ve temel ücretin üç katını geçmeyen gönderilerin Posta tekeli olarak tanımlandığı, kanunda yer alan tanımlar bölümünde hemen birçok gönderinin posta gönderisi statüsünde değerlendirildiği, daha önce kurulması uygun bulunan "Posta Düzenleme Kurulunun" kaldırılarak bu görevin de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na verildiği, bu kurumun giderlerini karşılamak üzere hizmet sağlayıcıların bir önceki yıl net satışlarının binde beşi tutarında idari ücret alınacağını, ayrıca evrensel posta hizmet sağlayıcıları (PTT) dışındaki hizmet sağlayıcılarının (özel sektör firmaları) cari yılda üçer aylık dönemlerde geçici kurumlar vergisi kapsamında vermiş oldukları beyanname ekinde yer alan gelir tablosunda belirtilen net satış hasılatının yüzde birinin evrensel posta hizmeti için ödeme yapılacağının hüküm altına alındığını, çok büyük meblağlarda para cezaları uygulanabileceğini görmekteyiz.
Bir taraftan PTT anonim şirket olarak yeniden yapılandırılacak, diğer taraftan daha önceki kazanımlarının büyük çoğunluğunu evrensel posta hizmet sağlayıcısı olarak elinde tutmak suretiyle rekabet ortamında, özel sektörün katkılarından yararlanarak posta sektör pazarında yer alacaktır.
Yaklaşık 30 yıllık süre içerisinde özel sektör büyük ilerlemeler kaydetmiş, 80 bin kişiye istihdam sağlayan, yaklaşık 3500 noktada hizmet birimleri bulunan, bu hizmetler için 25 civarında araç kullanan, sürekli yeniliklere uyum sağlayan ve bilgi teknolojilerinin tüm yeniliklerini uygulayan, dinamik bir yapıya sahip olan özel sektör işletmelerinin Kanun taslağında yer almaması, taslak hazırlıkları aşamasında birlikte konuların değerlendirilmemesi, PTT'nin A.Ş.'ye dönüştürülerek rekabet ortamında serbestleşmenin nasıl sağlanacağı konusunda tereddütler oluşturacaktır.
PTT'nin önceki dönemlerdeki ayrıcalıkları aynen muhafaza edilerek sadece anonim şirkete dönüştürülerek rekabet ortamı oluşturması, Rekabet Yasası açısından da uygulanabilir olarak değerlendirilememektedir.
Çok detaylı olarak değinilmeyen yasa taslağı için mutlaka özel sektör temsilcileri ile birlikte değerlendirmeler yapılması, kazanımların ve istihdama sağladıkları pozitif katkının da göz önünde tutularak buna göre yeni düzenlemeler yapılması, kaçınılmaz bir şekilde çok olumlu katkılar sağlayacaktır.
Kaynak: Selahattin Doğan / Transport