* Ekonominin kalbi durumundaki İstanbul, ülke GSYH’sinin yaklaşık yüzde 22’sini, vergi gelirlerinin yüzde 45’ini, dış ticaretin yüzde 50’den fazlasını sağlıyor.
* 25 bin 55 adet uluslararası sermayeli firmanın 13 bin 613 adedi İstanbul’da. 5 yılda Türkiye’ye gelen yabancı sermayenin yüzde 76’sı da İstanbul’u tercih etti.
* İstanbul’un Türkiye ihracatı içindeki payı yıllar itibariyle azalsa da, hâlâ ülke ihracatının yarısından fazlasını tek başına gerçekleştiriyor.
* Türkiye ortalaması 6 bin 440 lira olan kişi başı mevduat İstanbul’da 16 bin 500 liraya çıkarken, İstanbul kişi başına kredi de Türkiye ortalamasının epey üstünde.
Türkiye ekonomisinin kalbi durumundaki İstanbul, ülke GSYH’sinin yaklaşık yüzde 22’sini, vergi gelirlerinin yüzde 45’ini, dış ticaretin ise yüzde 50’den fazlasını sağlıyor. Mega kent son yıllardaki ekonomik krize rağmen büyümesini sürdürürken, Türk ekonomisinin lokomotif şehri olmaya devam etti. İstanbul Ticaret Odası (İTO) verilerinden derlenen bilgilere göre, tarihte birçok dönemlerde finans merkezi olan İstanbul, bugün yeniden bir finans merkezi olmanın yollarını arıyor.
Kentin finans merkezi olma fikri ilk kez 2007 yılında gündeme getirilirken, projenin somut hale dönüştürülmesi için çalışmalar bugün de hızla devam ediyor. Türkiye ekonomisine ilişkin veriler de projeyi destekler durumda. Öyle ki, İstanbul GSYH’nin yaklaşık yüzde 22’sini, vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 45’ini dış ticaretin ise yüzde 50’den fazlasını sağlar durumda.
BÜTÇE GELİRİNİN YÜZDE 38’İ
İstanbul’da tahakkuk eden vergi miktarı geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 6 oranında artarak yaklaşık 83.8 milyar liraya ulaştı. Bu miktara karşın yaklaşık 75 milyar lira tutarında vergi tahsilatı gerçekleşti.
İstanbul’da tahakkuk eden vergi miktarı kendisinden sonra gelen en fazla tahakkuka sahip Kocaeli, Ankara, İzmir, Bursa, Mersin ve Antalya’dan oluşan 6 ilin toplamından daha fazla. Geçen yıl İstanbul’un bütçe gelirleri içindeki payı da bir önceki yıla göre artarak yüzde 36.86’dan yüzde 37.65’e yükseldi. İlin toplam bütçe giderlerinden aldığı pay ise yüzde 3.87 seviyelerinde seyretti.
GELİRİ, GİDERİNİN 7.8 KATI
Geliri, giderinin yaklaşık 7.8 katı olan İstanbul, gelir/gider oranı ve bütçe giderlerinden aldığı pay itibarıyla ikinci sırada yer aldı. Resmi rakamlara göre yaklaşık 13 milyon olarak tespit edilen nüfusuyla Avrupa’nın ve dünyanın nüfus açısından en büyük metropollerinden biri olan İstanbul, Türkiye’nin toplam işgücünün ise yaklaşık yüzde 18.1’ini barındırıyor. GSYH alt gruplarına bakıldığında sanayi üretiminin yaklaşık yüzde 30’unu gerçekleştiren İstanbul, toptan ve perakende ticaretin yaklaşık yüzde 24’ünü yapıyor.
3 BANKA ŞUBESİNDEN 1’İ
Toplam banka şubelerinin yaklaşık üçte biri İstanbul da yer alırken, Türkiye ortalaması 6 bin 440 lira olan kişi başı mevduat İstanbul’da 16 bin 500 liraya çıkıyor. İstanbul, kişi başına kredide Türkiye ortalamasının epey üstünde bir görünüm sergiliyor. İstanbul’da kişi başına kredi 10 bin 400 lira düzeyinde bulunuyor. İstanbul’da kurulu ve İTO’ya kayıtlı olan şirketlerin sayısı da 2005 yılında 267 bin 663 iken, geçen yıl 301 bin 302 adete yükseldi.
* * *
İhracat payı gerilese de ihracatın ağırlığı İstanbul’da
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, İstanbul’un, Türkiye’nin ihracatında çok kilit bir role sahip olduğunun altını çizdi. Geçen yılın rakamlarına göre İstanbul’un, tüm Türkiye ihracatının yüzde 54.4’ünü gerçekleştirdiğini anımsatan Büyükekşi, bu oranın bu yılın ilk yarısında yüzde 47.2’ye gerilediğini söyledi.
Büyükekşi, 2004 yılında İstanbul’dan 36.8 milyar dolar ihracat yapılırken, bu rakamın 2005 yılında yüzde 13.2 artışla 41.7 milyar dolara, 2006 yılında yüzde 12.7 artışla 47 milyar dolara, 2007 yılında yüzde 26 artışla 59.2 milyar dolara, 2008 yılında yüzde 23.3 artışla 73.1 milyar dolara çıktığını belirtti. Büyükekşi, 2005 yılında İstanbul’da ihracat yapan firma sayısı 22 bin 896 iken, bu sayının 2008 yılında 25 bin 804’e çıktığını, 2009 yılında ise 25 bin 603 olarak gerçekleştiğini söyledi. Firma sayısının artışına paralel, firmaların daha fazla ihracat yapmaya başlamalarıyla birlikte ihracatın hızlı bir şekilde yükseldiğini anlatan Büyükekşi, “2005 yılında firma başına ihracat 1.8 milyon dolar iken, bu rakam 2008 yılında 2.8 milyon dolara yükselmiş, 2009 yılında ise yaşanan krizin etkisiyle 2.1 milyon dolara inmiştir” dedi.
* * *
Yabancıların yarısı İstanbul’da
İstanbul, Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya’yı birbirine bağlayan coğrafi konumu, büyük ve büyüyen iç piyasası, olgun ve dinamik özel sektörü, bölgedeki öncü rolü, serbest ve güvenli yatırım ortamı, kalifiye işgücü, gelişmiş altyapısı, kurumsal ekonomisi gibi dinamikleri içinde barındırması sebebiyle uluslararası yatırımlar için de cazibe merkezi konumunu sürdürüyor. Türkiye’de faaliyet gösteren 25 bin 55 adet uluslararası sermayeli firmanın illere göre dağılımına bakıldığında, İstanbul 13 bin 613 adet ile birinci sırada yer alıyor. Son 5 yıl ortalamasına bakıldığında da yabancı yatırımların yüzde 76’sının İstanbul’u tercih ettiği görülüyor. İSO 500 listesinde 2009’da 153 adet uluslararası sermayeli şirketin 84’ü İstanbul Sanayi Odası’na kayıtlı durumda.
* * *
Beş yıldızlı 36 otel
Anadolu ve Avrupa yakasında 36 tane 5 yıldızlı otele sahip İstanbul’un, toplam yatak kapasitesi 106 bin 262 adede ulaştı. Kentte 29 bin 25 yatak kapasiteli konaklama tesisinin inşası devam ederken, 83 bin 281 kişilik yeme-içme ve eğlence tesislerine ise 4 bin 350 kişi kapasiteli yeni tesis eklenecek.
* * *
CANIM İSTANBUL
Ruhumu eritip de kalıpta dondurmuşlar;
Onu İstanbul diye toprağa kondurmuşlar.
İçimde tüten bir şey; hava, renk, eda, iklim;
O benim, zaman, mekan aşıp geçmiş sevgilim.
Çiçeği altın yaldız, suyu telli pulludur;
Ay ve güneş ezelden iki İstanbulludur.
Denizle toprak, yalnız onda ermiş visale,
Ve kavuşmuş rüyalar, onda, onda misale.
İstanbul benim canım;
Vatanım da vatanım...
İstanbul,
İstanbul...
Necip Fazıl Kısakürek
Kaynak: İTO