Dış ticarette toparlanma yılı olmasına rağmen İzmir Limanı’na gelen gemi sayısında düşüş sürdü. Yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre 64 adet daha az gemi yanaşırken, Aliağa’da liman ve iskelelere aynı dönemde yanaşan gemi sayısı yüzde 50 artış gösterdi. Uzmanlar, Aliağa’daki Nemrut Koyu’nda ciddi yatırım yapan iki limanın artık konteyner gemilerine de hizmet veriyor olmasının İzmir Körfezi’nde gemi trafiğini azalttığını belirtti. Ayrıca lojistik bağlantıların da devreye girmesiyle ilçede limancılığın daha da büyüyeceği ifade etti.
Krizden çıkış yılı olarak değerlendirilen 2010 yılında İzmir Alsancak Limanı’ndaki gemi trafiğinde hızlı bir düşüş yaşanırken, İzmir’in yeni liman bölgesi olarak cazibesini artıran Aliağa’daki liman ve iskelelere yanaşan gemi sayısında ise yüzde 50 artış gerçekleşti.
4 yıl gibi uzun bir süreci kapsadıktan sonra başarısızlıkla sonuçlanan özelleştirme girişimi, yatırımsızlık, küresel kriz gibi 3 temel etkenin yarattığı olumsuz sonuçlardan fazlasıyla etkilenen İzmir Alsancak Limanı’na yanaşan gemi sayısı azalırken, bu yılın ilk yarısı limanda işlem gören yük miktarı ise aynı dönemler kıyaslandığında 2008 rakamlarının altında, 2009’un ise, üzerinde gerçekleşti. Ancak bu artış Türkiye’nin önde gelen konteyner limanı olmasına rağmen, ülkenin ihracat ve ithalatında yaşanan genel artış oranını yakalamaktan oldukça uzak.
Limanla ilgili veriler incelendiğinde Alsancak Limanı’nın ihracat ve ithalattaki hızlı artışı değerlendiremediği görülüyor. 2010’un ilk yarısında 382 bin 741 bin TEU konteyner yükü elleçleyerek işlem miktarını önceki yıla göre sadece yüzde 3 artırabilen Alsancak Limanı, 2008’in ilk yarısında 448 bin TEU konteyner yükü ile bu rakamın çok üzerinde performans göstermişti.
Deniz Ticaret Odası(DTO) İzmir Şubesi’nin verilerine göre son 3 yıldır, yükleme-boşaltma yapmak için Alsancak Limanı’na yanaşan gemi sayısı hızla azalıyor. 2008 yılının ilk yarısında bin 304 geminin yanaştığı İzmir Alsancak Limanı’na 2009’un aynı döneminde bin 291 gemi yanaştı. Limanı ziyaret eden gemi sayısındaki gerileme ülkenin ihracatı, ithalatı ve sanayi üretimindeki artışa rağmen 2010’un ilk yarısında da sürdü ve gemi sayısı bin 127’ye düştü. Elleçlenen yük miktarı açısından ise yılın ilk yarısında 2009 rakamlarının üzerine çıkmayı başaran Alsancak Limanı, 2008’deki iş potansiyelini ise yakalayamadı. 2009’un ilk yarısında 4 milyon 686 bin ton yük elleçleyen liman bu yılın aynı döneminde bu miktarın üzerine çıkarak 5 milyon 184 bin elleçleme yaptı. 2008’in ilk yarısında elleçlenen yük miktarı ise, 5 milyon 874 bin ton olmuştu.
Aliağa’da ki Nemrut Koyu’nda ciddi yatırım yapan iki limanın artık konteyner gemilerine de hizmet veriyor olması da İzmir Körfezi’nde gemi trafiğini azaltan önemli bir etken oldu. 2009’un son aylarından itibaren konteyner gemilerini elleçlemeye başlayan TCE Ege ve Nemport limanları şimdiden ayda 50 konteyner gemisini çekmeyi başardı. Turkon, Maersk, Borchard, Hamburg Süd, CMA-CGM, Contaz Containerships, MSC gibi uluslar arası denizcilik şirketlerine ait bu gemiler daha önce Alsancak Limanı’na çalışıyordu. 2009’un tamamında 3 bin 846 gemi elleçleyen Aliağa’da ki liman ve iskeleler 2010’un ilk 6 ayında 2 bin 155 gemiye hizmet verdi. Bu sayı geçtiğimiz yılın ilk 6 ayında ise, bin 752 gemi idi. İki yılın ilk yarıyılları karşılaştırıldığında gemi sayısında yaklaşık yüzde 50 artış görülüyor. Buradaki gemilerde elleçlenen yük miktarı da gemi sayısındaki artışa paralellik gösteriyor. 2009’un ilk yarısında 16 milyon 394 bin yük elleçleyen Aliağa’daki iskele ve limanlar, 2010’un ilk yarısında bu rakamı 17 milyon 91 bin tona çıkardı.
İzmir’e daha büyük gemiler geliyor
DTO İzmir Şubesi Başkanı Geza Dologh, İzmir Alsancak Limanı’na gelen gemi sayısındaki düşüşe rağmen yük miktarının önceki yıla göre artmış olmasını, armatörlerin İzmir’e eskisinden daha büyük gemileri göndermesine bağlıyor. Dologh, maliyet hesabı yapan armatörlerin İzmir yüklerini küçük gemilerle göndermektense, bu hatta büyük gemi çalıştırmayı daha uygun bulduklarını söyledi. Denizcilik sektörü ile ilgili son gelişmeleri de değerlendiren Dologh, navlun fiyatlarından son hafta yüzde 3 yükselme olmasına rağmen, uluslar arası navlun piyasasının bazı sorunlara gebe olduğunu savundu. Son yılların en sıcak yazını yaşayan Rusya’nın tahıl ihracatını durdurmasının deniz taşımacılığını olumsuz etkileyeceğini kaydeden Dologh, “Rusya’nın tahıl ihracatını durdurması yakın bir pazar olmamız nedeniyle bizi etkiler” diye konuştu.
Aliağa Liman Başkanı Levent KÖLETELİ: Orta vadede dökme yükler de Aliağa’ya kayacak
“Aliağa önemli bir limancılık merkezi olarak cazibesini hızla artırdı. Bölgedeki limancılığı destekleyecek lojistik bağlantılarının da çözülmesi durumunda Aliağa limancılığının ekonomik boyutu çok daha büyük noktalara ulaşacak. Aliağa’ya 2009 Ocak ayında 225 gemi gelirken, bu yılın Ocak ayınca 304 gemi geldi. Bu çok yüksek bir artış. 2009’da hiçbir ay 400 gemi gelmemişken, buradaki iskelelere yanaştı. Aliağa’ya gelen gemilerin artmasında iki ana neden var; birincisi, İzmir’den Aliağa’ya kayan konteyner gemi trafiği, ikincisi ise 2008 sonu başlayan ve 2009’da devam eden kriz nedeniyle deniz ticaretindeki azalmanın bu yıl toparlanmaya başlaması. Krizden çıkış bu yıl ki rakamlara yansıyor. Aliağa’nın limancılık açısından gücünü artıracak önemli projelerde arkadan geldi. Petkim’in limanında yapacağı yatırım planlamasını önemsiyoruz. Batıcım’ın butik konteyner limanı oluşturmaya yönelik bir planlaması var. Nemrut 2 dediğimiz yerde Ege Celik’in konteyner limanı oluşturmak için başlattığı dolgu çalışması var. Konteyner gemilerine hizmet vermeye yönelik benzer yatırımların da arkadan gelmesi bekleniyor. Dolayısıyla Aliağa Limancılığı’nı destekleyecek lojistik karayolu projeleri de beraberinde yürürse gelişme çok daha hızlı olacak. Ne kadar süper bir liman kursanız da arkasında güçlü lojistik kanallar yoksa orayı verimli çalıştıramazsınız. TCDD Biçerova’da lojistik merkez oluşturuyor. Yakında Aliağa OSB var. Manisa OSB’de açılan lojistik merkezinin buraya demiryolu bağlantısı kuruldu. Petkim’in rafineri ve bölgeyi petrokimya kümelenmesine dönüştürme projesi var. Tüm bunlar Aliağa’nın hem sanayileşmede hem de limancılık açısından ciddi noktalara gideceğinin somut göstergesi.”
İlk yılda 250 bin TEU’ya ulaşacak
Orta vadede İzmir Alsancak Limanı’nda işlem gören çimento, klinker benzeri dökme yükler de Aliağa’ya kayacak. Aliağa’da limancılığın beklentilerini aşan bir hızda gelişince yük hareketliliğini karşılayacak kara ve demiryolu bağlantıları aynı paralellikte gelişemedi. Hiç kimsenin beklemediği şekilde de konteyner yükleri buraya kaydı. Ege Gübre ve Nemport limanlarının yılsonunda toplam 250 bin TEU yük miktarına ulaşması bekleniyor. Rakamlar güzel ancak bazı sorunları da beraberinde getiriyor. Liman çıkışlarında sıkışıklıklar yaşanabiliyor, karayolunda da bazı sıkıntılar var. Yatırımlar önce yapılıyor, altyapı sonra tamamlanıyor.
Kaynak: Dünya