60 senedir yürürlükte olan posta kanunu yenileniyor (III) Posta Hizmetleri Kanun taslağında, mutlak ve mutlak surette 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu uyarınca yetki belgesi almış firmaların müktesep hak olarak değerlendirilmesi gereken bu durumlarının göz önünde tutulması adil bir yaklaşım olacaktır.
Transport dergisinin nisan ve mayıs sayılarında 60 yıllık geçmişi olan Posta Kanunu'nda yapılacak değişiklikleri aktarmaya çalışmış, posta ile ilgili AB uygulamalarından örnekler vermiş, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ile ilgili verilen hizmete dönük benzerliklerden ve anılan yasa uyarınca işletmelerce Ulaştırma Bakanlığı'ndan alınan yetki belgelerinden bahsederek, M türü yetki belgelerini açıklamıştık. Kaldığımız yerden devam ettiğimizde; ağırlığı 5 kilogram'a kadar olan gönderileri, hızlı bir şekilde varış noktasına teslimini sağlayacak işletmeler de yönetmelikte dağıtıcı işletme olarak tanımlanmış, il içi hizmet için P1, yurt içi hizmet için P2 yetki belgesi almaları zorunluluğu getirilmiştir. Aynen kargo işletmelerinin yetki belgesi almak için yerine getirilmesi gereken şartların birçoğu dağıtım işletmeleri için de geçerlidir. Yönetmelikte, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu uyarınca alınması gereken yetki belgeleri ile 5584 sayılı Posta Kanunu'nda belirtilen posta tekeline giren gönderilerin taşınamayacağı hükmü de yer almaktadır.
Bahsi geçen kanunda ayrıca lojistik işletmeleri için de benzer şartlarla yetki belgesi alınmak zorunluluğu bulunmakta L1 ve L2 olarak sınıflandırılmış bu yetki belgeleri ile de muhtelif ağırlıkta taşımalar yapılabilmektedir. Yine aynı şekilde N türü yetki belgesi ile nakliyat ambar işletmeciliği yapma olanağı bulunmakta, bu tür işletmelerce de 0-2 ve 2-20 kg ağırlık limitlerinde paket, kargo taşımacılığı yapılmaktadır. Karayolu Taşıma Yönetmeliği uyarınca uluslararası taşıma yapmak amacıyla C türü yetki belgesi alan, yurt içi taşımacılık yapmak üzere K1 türü yetki belgesi alan işletmeler de yukarda sözü geçen ağırlık limitlerindeki kargoları toplu şekilde taşımaktadırlar. Posta Hizmetleri Kanun taslağında yer alan 0-2 ve 2-20 kg ağırlık limitlerine giren gönderilerin taşımasını yapan, M türü yetki belgeli kargo şirketleri, P türü yetki belgeli dağıtım şirketleri, L türü yetki belgeli lojistik işletmeleri, N türü yetki belgeli nakliyat ambarları ve diğerleri, yeni bir lisans alma ve bu hizmetlerinden elde ettikleri net gelirlerden evrensel posta fonuna katkıda bulunmak zorunluluğunda mı olacaklar?
Yeni hazırlanan taslakta önemli bir ayrıntı olarak değerlendirdiğimiz bu hususların mutlaka çözüme kavuşturulacak önlemlerle düzenlenmesi gerekecektir. Posta Hizmetleri Kanun taslağında, mutlak ve mutlak surette 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu uyarınca Yetki belgesi almış firmaların müktesep hak olarak değerlendirilmesi gereken bu durumlarının göz önünde tutulması adil bir yaklaşım olacaktır.
Yeni Kanun taslağında yer alan diğer önemli konuları da gözden geçirdiğimizde; Posta Hizmetleri Düzenleme ve Denetleme Kuruluşu'nun oluşumunda , 5 üyeden oluşacak kurulda 2 üyenin bakanlığı, bir üyenin evrensel posta sağlayıcısını, bir üyenin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca gösterilecek 2 aday arasından seçilerek tüketicileri, bir üyenin de TOBB tarafından önerilecek 2 aday arasından seçilerek hizmet sağlayıcılarını temsil edeceğinin yer aldığını görmekteyiz. 5 üyeli kurulda sonuç olarak 3 üye kamuyu 2 üye de (biri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca gösterilecek adaylar arasından olmak üzere) tüketicileri ve hizmet sağlayıcıları temsil edecektir.
Posta düzenlemelerinde kurulun önemli yetki ve sorumlulukları bulunacaktır. Kanun taslağında Evrensel Posta Hizmeti ilkeleri, kapsamı, evrensel posta hizmet gelirleri ve net maliyeti açıklanarak, evrensel posta yükümlülüğünün uygulanması açıklanmaktadır. Bu bölümde dikkate çeken ve özel sektör tarafından önemle üzerinde durulan konu "Evrensel Hizmet sağlayıcıları dışındaki hizmet sağlayıcılarının cari yılda üçer aylık dönemlerde Geçici Gelir/ Kurumlar Vergisi kapsamında vermiş oldukları beyannamede belirtilen net satışın yüzde 1'i oranında tutar" ifadesinin yer aldığı bölümdür. Üst paragraflarda bahsedildiği üzere 4925 sayılı KTK uyarınca alınmış ve büyük bedeller ödenmiş yetki belgelerinden farklı olarak ayrıca posta hizmetleri için de henüz bedeli belli olmayan lisans ücreti alınacak ve bu ücretin yüzde 25'i de evrensel posta hizmet gelirlerine ait olacaktır. Yaklaşık 30 senedir sektörde yer alan ve önemli tecrübeler kazanarak çağdaş yapıda organize olmuş, bilgi sistemlerini operasyonlarıyla tamamen uyumlu hale getirmiş, çok büyük bir istihdam yaratan, özel sektör işletmelerinin, evrensel posta fonuna katkı yapmaya yönlendirilmesi, bedeli ile ilgili henüz hiçbir bilgi bulunmayan ödemelerle lisans alma zorunda bırakılmaları, önemli bir istihdam kaynağı olan sektör için, olumlu yaklaşım olarak değerlendirilmemektedir. Diğer taraftan; yasa taslağının İdari para cezaları ve cezai hükümlerde yer alan çok ağır şartlar, sektörün gelişmesini bir tarafa bırakın faaliyetine son verecek tutarları kapsamaktadır. İdari para cezaları ve cezai hükümler, daha önceleri yasalaşan 4925 sayılı Kara Taşıma Kanunu'nda da çok yüksek belirlenmiş, ancak kısa süre aralıklarıyla başka kanunlar çıkarılarak makul seviyelere düşürülmüştür. Daha önce yüksek cezai yaptırımlarının yarar sağlamadığı ve düzeltmelere ihtiyaç duyulması dikkate alınarak, idari para cezalarının ve ceza hükümlerinin amacının, işletmeleri kaliteli hizmet sunmaya, rekabet koşullarını yasalara uyumlu uygulamalarına ve düzenli çalışmaya yönlendirici kuralları içermek suretiyle düzenlenirse, sektörün hızla gelişmesine ve çağdaş hizmetler üretmesine yarar sağlayacaktır.
Kaynak: Transport