DTD Başkanı İbrahim Öz: "Demiryolu lobisi oluşturacağız" Çıkacak demiryolu yasalarının Türkiye'deki taşıma modlarının taşıma payları arasındaki dengesizliği gidereceğini söyleyen İbrahim Öz, şu an yıllık ortalama 20 milyon ton civarında olan demiryolu yük taşıma miktarının 2023 yılında 170 milyon tona çıkmasını öngördüklerini ifade etti. Demiryolu Taşımacılığı Derneği (DTD) 14 Nisan'da yapılan 3'üncü Olağan Genel Kurul'da İbrahim Öz, DTD Başkanı oldu. 2006 yılında kurulan DTD'nin kurucu üyelerinden İbrahim Öz, dergimiz Transport'un sorularını cevaplandırdı.
DTD'nin yeni başkanı olarak sektörle ilgili neler yapmayı planlıyorsunuz?
Demiryolu sektöründe önemli değişimlerin yaşanacağı bir döneme giriyoruz. İşimizin çok zor olduğunu biliyoruz. Ancak demiryolu sektörünü iyi tanıyoruz Avrupa'daki ve dünyadaki gelişmeleri çok yakından takip ediyoruz. Önümüzdeki yakın süreçte demiryolu sektörü ile ilgili önceliklerimiz şunlar: Demiryolu yasalarının biran önce çıkartılması ile yasalar çıktıktan hemen sonra hazırlanacak ve demiryolu sektörünü şekillendirecek "yönetmeliklerin" hazırlık çalışmaları için Ulaştırma Bakanlığı ile çok yakın ilişkide bulunmak. Demiryolu taşımacılığının "temiz taşımacılık" ve "yeşil bir çevre" yaklaşımını dikkate alarak üniversiteler, medya, taşımacılık sektöründeki kamu ve özel kurumlarıyla ve sivil toplum kuruluşları ile birlikte "demiryolu lobisi" oluşturmak. Demiryolu taşımacılık payının artırılmasının Türkiye'nin yararına ve dolayısıyla da demiryolu taşımacılığı yapanların yararına olacağı gerçeğini her platformda göstermek. Dernek üye sayısını çok süratle artırmak. Derneğimizi güçlü bir sivil toplum kuruluşu haline getirmek. Aylık olarak yayınladığımız "Demiryolu" bültenimizin sayfa sayısını artırmak, içeriğini geliştirmek. Yenileştirilen web sayfamızı tüm demiryolu konusunda başvurulacak referans haline getirmek. Diğer ülkelerdeki demiryolu sektörü ile ilgili sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içinde bulunmak.
YASANIN BU YIL ÇIKACAĞINI ÖNGÖRÜYORUM
Önceki DTD Başkanı Mete Tırman, "DTD'nin kuruluşunun en önemli nedeni demiryolu yasa tasarsıdır" demişti. Sizin de önceliğiniz bu yasanın çıkması yönünde mi olacak? Yasanın ne zaman çıkacağını öngörüyorsunuz?
Sayın Mete Tırman'ın görüşü, tüm üyelerimizin görüşüdür. Yıllardır hazırlıkları yapılan ve çıkartılması çok geciken demiryolu sektörü ile ilgili yasaların 2010 yılı içersinde çıkartılacağını öngörüyorum. Bu yasaların Türk taşımacılık sektörünün ve demiryolu sektörünün önünü açacağını, Türkiye'nin gelişmesine önemli katkıları olacağına inanıyorum.
Yasa çıktığında demiryolu sektöründe ne gibi değişiklikler olacak? Yasa sizin tüm sorunlarınızı çözecek mi?
Mevcut Türk demiryolu işletmeciliğindeki duruma göre, TCDD devletçe kendisine verilen demiryolları ve limanları işletmek, genişletmek ve yenilemekle yükümlüdür. Yani demiryolu altyapısı ve işletmesi TCDD tarafından "devlet tekeli" olarak işletilmektedir. Yasalar çıktıktan sonra altyapı ve işletme ayrılacak. Altyapı yine devlet tekeli olarak işletilecektir. Demiryolu işletmeciliği ise serbestleştirilecek, kamu ve özel şirket kurumları bir ayırıma tabi tutulmadan eşit koşullarda ve altyapı kullanma bedeli ödeyerek kendi çeken-çekilen araçları ve personeli ile yolcu ve yük taşımacılığı yapabileceklerdir. Çıkartılacak demiryolu sektörü ile ilgili yasalar, Türkiye'deki taşıma modlarının taşıma payları arasındaki dengesizliği giderecek ve toplam taşıma içinde demiryolunun taşıma payını artıracak önlemleri de beraberinde getirecektir. Böylece Türkiye'nin ve dolayısıyla da demiryolu taşımacılığı/işletmeciliği yapanların/yapacakların sorunları çözüm yoluna girecektir.
HAKSIZ REKABET
Demiryolcular olarak yasa tasarısı dışında başka hangi konularda sorunlar yaşıyorsunuz?
Demiryolu altyapısının yetersiz olduğu her kesim tarafından kabul edilmektedir. Bu yetersizlik demiryolu işletmeciliğinin kalitesini düşürmektedir. Kalitenin düşmesi maliyetlerin yükselmesine neden olmaktadır. Bu da diğer taşıma modlarının haksız rekabetini beraberinde getirmektedir.
Hem Marmaray hem de Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projeleri bittiğinde Türkiye'deki demiryolu sektörüne ne gibi artılar kazandıracaktır?
Her iki projeyi de çok önemsiyoruz. Marmaray Projesi'yle Avrupa'dan Hazar Denizi'ne kadar kesintisiz bir demiryolu taşımacılığı, Bakü-Tiflis-Kars "İpek Demiryolu Projesi" ile de Londra-Pekin arasında demiryolu ile yolcu ve yük taşıması yapılabilir hale gelecektir. Bu projelerin hayata geçmesiyle birlikte Türkiye'nin Gürcistan, Azerbaycan ve ilerisi (Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Moğolistan, Çin) taşımalarında önemli artışlar bekliyoruz. Bu güzergâh aynı zamanda Türkiye'yi transit ülke konumuna da getirecektir. Ayrıca Suriye, Irak ve diğer Ortadoğu ülkelerin taşımalarında da önemli sıçramalar olacaktır.
DEMİRYOLU ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
Siz 2023 yılında yani Cumhuriyet'in kuruluşunun 100'üncü yılında Türkiye'de nasıl bir demiryolu hayal ediyorsunuz?
Demiryolu yasaları ile yeniden yapılandırılacak ve özel sektöre açılacak olan demiryolu sektörü, demiryolu işletmeciliğinin serbestleşmesi ve özel sektörün önemli katkılarıyla 2023 yılında toplam taşıma içindeki payını artıracaktır. Türkiye'nin tüm kamu ve özel sektör kurumları, Cumhuriyetimizin 100'üncü yılı olan 2023'te ülkemizin olması gereken yer ve hedeflerle ilgili geniş kapsamlı, stratejik eğitim ve etkileşim projesinin hedefine uygun stratejiler belirlemeli ve tüm Türkiye birlikte bu hedefe kilitlenmelidir. Belirlenecek olan hedeflere ulaşılması ancak var olan sorunlara değil, vizyona ve hedefe odaklanan stratejilerin tüm kurumlar tarafından eşgüdüm sağlanarak uygulanması ile mümkün olabilecektir. Türk demiryolu sektörünün kamu ve özel kesimi de bu eşgüdüme uygun hareket ederek istenilen yere gelecektir. Türk demiryolculuğunun hedefi, demiryollarının devlet politikası haline getirilmesi, söz konusu hedeflere ulaşmak için demiryolu yatırımlarında önceliğin yük taşıma projelerine verilmesi, yeşil dünya için demiryolunun zorunlu olduğu kamuoyuna iyi anlatılması ve Cumhuriyetin 100'üncü yılı olan 2023'e kadar 23.5 milyar dolar yatırımla; mevcut hatların yenilenmesi, tüm hatların sinyalli, elektrifikasyonlu hale getirilmesi, yapımları devam eden 2 bin 622 kilometre yüksek hızlı tren ağının 2012 yılına kadar tamamlanması, 2023 yılına kadar 6 bin 792 kilometre yeni yüksek hızlı tren ağının inşa edilmesi, 2023 yılına kadar 4 bin 707 kilometre konvansiyonel yeni hat inşa edilmesi, tüm liman ve organize sanayi bölgelerine irtibat hatları ile entegre edilmesi, Demiryolu Araştırma Enstitüsü'nün kurulması, demiryolu yolcuda yüzde 2 olan payının yüzde 10'a, yükte yüzde 4 olan payının da yüzde 20'ye (Halen yıllık ortalama 20 milyon/ton civarında olan demiryolu yük taşıma miktarını 2023 yılında yıllık 170 milyon tona çıkacak) çıkartılması, hatlardaki dingil yükünün en az 22.5 tona çıkarılması, İstanbul ve Mekke'nin de 2023 yılına kadar birbirine demiryolu ile bağlanmış olması, çalışmaları devam eden 12 lojistik merkezin tamamlanması, demiryolu, işletmeciliğinde özel sektör payı yüzde 50'ye çıkartılması ile güçlü, gelişmiş ve geleceğe umutla bakan bir ülke haline gelecektir.
Demiryolu yolcu ve yük taşımacılığının, çevre ülkelerle iyi ilişkilerimizi geliştireceğini bunun sonucunda da tüm komşularımızda ticaretimizin çok artacağını düşünüyoruz. 1 Nisan tarihinde uygulamaya başlatılan Kurumsal Kaynak Yönetimi (KKY) ile demiryolu sistemi içindeki tüm özel ve kamu kaynakları (insan, çeken ve çekilen) bilgisayar sistemi içinde online takip edileceğinden, 2023 yılına kadar verimli bir taşımacılık yapılması sağlanmış olacaktır.
Demiryoluna ayrılan yatırım miktarının artması "demiryolumuzu parlak günler bekliyor" görüşünü ortaya çıkarır mı?
50 yıl sonra ilk defa 2010 yılı bütçesinde demiryoluna ayrılan yatırım payı karayoluna ayrılan yatırım payından daha fazla oldu. Ayrıca 9'uncu Kalkınma Planında, Ulusal Programlarda ve Hükümet programlarında demiryolu sektörüne öncelik verileceği vurgulandı. Yukarıdaki devlet belgelerindeki ulaştırma stratejisi ile ilgili kararlar bütçelerde demiryoluna ayrılan payın artarak devam edeceğinin göstergesidir.
Kaynak: Transport