İlk 10 ayda en yüksek ihracat taahhüdü taşıt araçlarından geldi
Daha ucuz ve kaliteli olduğu için sanayicinin, ara malı ihtiyacını ithalatla karşıladığı yolundaki belirlemelere karşın ihracatçıların, Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ithalat taleplerinin azaldığı görüldü.
İhracatçılar, DİR kapsamında, geçen yıl Ekim ayı itibariyle ihracat taahhüdünün yüzde 63,41'i tutarında ithalat yaparken, bu yıl bu oran yüzde 59,47'ye indi.
Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) verilerine göre, geçen yıl Ocak-Ekim döneminde 4 bin 678 adet dahilde işleme izin belgesi (DİİB) düzenlenirken, bu yıl aynı dönemde düzenlenen belge sayısı yüzde 6,03 artarak 4 bin 960'a çıktı.
Düzenlenen DİİB sayısındaki artışa karşın, belgelere istinaden taahhüt edilen ihracat tutarı, yüzde 35,16 azalarak, 53 milyar 813 milyon dolardan 34 milyar 891,9 milyon dolara geriledi.
İhracatçılar, geçen yıl Ekim ayı itibariyle gerçekleştirmeyi taahhüt ettikleri ihracat tutarının yüzde 63,41'i kadar ithalat yapmayı öngörürken, bu yıl Ekim itibariyle yapmayı istedikleri ithalat tutarı, toplam ihracat taahhüdünün yüzde 59,47'si kadar oldu.
DİR kapsamında yapılacak ithalatın taahhüt edilen ihracata oranı, geçen yılın tamamında ortalama yüzde 63,27 iken, bu yıl Ocak'ta yüzde 61,34, Şubat'ta yüzde 62,88, Mart'ta yüzde 61,27, Nisan'da yüzde 61,41, Mayıs'ta yüzde 61,74, Haziran'da yüzde 60,85, Temmuz'da yüzde 60,85 oldu. İthalatın taahhüt edilen ihracata oranı, Ağustos'da yüzde 59,69'a, Eylül'de yüzde 58,10'a düştü. Ekim ayı itibariyle yüzde 59,47 olarak gerçekleşti.
Gıda ve içki sektörünün talebi arttı
Ocak-Ekim döneminde DİİB kapsamında en yüksek ihracat taahhüdünde, 8 milyar 617,2 milyon dolar ile taşıt araçları sektörü bulunurken, sektörün taahhüt tutarının, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40,34 azaldığı belirlendi. Sektör, taahhüt ettiği ihracat tutarının yüzde 53,43'ü kadar ithalat yapmayı öngörüyor.
Türkiye'nin önemli ihracat kalemlerinden demir çelik sektörünün DİİB kapsamındaki ihracat taahhüt miktarı da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 51,30 azalarak 15,8 milyar dolardan 7 milyar 696 milyon dolara indi. Demir-çelik sektörü, taahhüt ettiği ihracatın yüzde 74,66'sı kadar ithalat yapabilecek.
İhracatta önemli birçok sektörün ihracat taahhütlerindeki azalmaya karşın, gıda ve içki sektörünün DİİB kapsamında taahhüt ettiği ihracat tutarı, yüzde 17,54 artarak, 3 milyar 670,6 milyon dolardan 4 milyar 314,4 milyon dolara çıktı. Sektör, ihracat taahhüdünün yüzde 49,94'ü kadar ithalat öngörüyor.
13 yılda 106 milyar dolar
DTM verilerine göre, 1996'dan 2008 yılı sonuna kadar 13 yılda, DİR kapsamında toplam 56 bin 718 belge düzenlendi. Belgeler kapsamında 344 milyar 793 milyon 393 bin dolarlık ihracat taahhüt edilirken, bunun yüzde 62,85'i kadar, 216 milyar 700,7 milyon liralık ithalat öngörüldü.
Verilere göre, düzenlenen 56,5 bin belgenin 43 bin 523'ü kapatılırken, kapatılan belgeler kapsamında taahhüt edilen 212,9 milyar dolarlık ihracatın yüzde 96,9'u olan 206 milyar 449,2 milyon doları gerçekleştirildi.
Söz konusu ihracatı gerçekleştirmek için öngörülen 133 milyar 648,9 milyon dolarlık ithalatın da yüzde 75,14'ü yapıldı ve ithalat 100 milyar 433 milyon dolarda kaldı.
Böylece, Türkiye 1996-2008 döneminde, DİR kapsamında net 106 milyar 16,1 milyon dolarlık ithalat yaparken, ortalama döviz kullanımı yüzde 48,65 oldu. Geçen yıl itibariyle kapatılan belgeler bazında ihracatın yüzde 65,91'i kadar ithalat yapılırken, 13 yıllık dönemde toplam ihracat içinde ithalatın payı yüzde 48,65 olarak hesaplandı.
Kaynak: Dünya