Anasayfa / Sektörel / Sektör Haberleri / Demiryolu / BUHARLI TRENLER TARİH OLDU

BUHARLI TRENLER TARİH OLDU

BUHARLI TRENLER TARİH OLDU16.12.2009

Nice kavuşmalara, bayramlaşmalara ve sevinçlere vesile olan buharlı trenler, bir nostaljik görüntü olarak hafızalarda kaldı. Makinistleri ise altın değerinde.

Türkiye'de belki de bir elin parmağını geçmeyecek kadar buharlı tren ve makinisti bulunuyor. Bunlardan biri de Adana'da görevli Şevki Deveci.

Bu makinistlere buharlıdan sonra dizele, daha sonra da elektrikli trenleri kullanmak nasip olmuş durumda. Onlar, bazen bir filmde yer alarak buharlı trende görev alıyor, bazen de vatandaşlarla özlem gideren Cumhuriyet trenlerinin hareket ettiriyor.

Adana'da çekilen Hanımın Çiftliği dizisindeki bir sahnede, dönemi anlatan buharlı tren TCDD 6. Bölge Müdürlüğü'nden kiralandı. Yaklaşık 12 bin TL kira bedeli ödeyen yapımcı firma için Konya'dan buharlı tren iki ateşçi ve bir makinist geldi. Buharlı tren ve makinisti bir gün boyunca çekimler için Adana'da kaldı. Konya ve Uşak'ta bulunan buharlı trenlerden Konya'daki sadece görüntü amaçlı kullanılırken Uşak'taki ise 250 tondan fazla yük çekemiyor. Film ve dizilere kiraya verilen bu buharlı trenleri kullanan makinistlere de maaş artı kilometre başı ücret ödeniyor.

TCDD 6. Bölge Müdürlüğü'nde görev yapan ve 2 Ocak 2010 tarihinde emekli olacak buharlı tren makinisti Şevki Deveci, 45 yıldır demir yollarında görev yapıyor.

'Şimdiki trenler çocuk oyuncağı' diyen Deveci, "Nerede o eski günler' diyerek buharlı trenlere attığı kömürleri hatırlıyor. Deveci, 1969 yılında girdiği sınavla TCDD'de işe başlamış. İlk olarak buharlı trende ateşçi olarak göreve yapan Deveci, 6 yıl kürek sallamış. Katıldığı kurslar ve girdiği sınavlardan sonra yardımcı makinist olmayı başarmış.

Buharlının zorluğunun insan günü dayanmasından kaynaklandığının ifade eden Şevki Deveci, yardımcı makinist olduğunda buharlı trenlerin ortadan kalktığını kaydetti.

Daha sonra makinistliğe geçtiğini vurgulayan Deveci, "Makinist olarak 22 yıl çalıştım. Toplam 42 yıl TCDD görev yaptım. Şimdiye kadar bir kaza yaşamadım. Belki 5 kez hastalanarak doktora gitmişimdir. Çoğu yıllık iznimi de isteyerek kullanmadım." ifadesini kullandı.

Dizelle ve elektrikle çalışanların makinistleri hantallaştırdığına inanan Deveci, "Oturduğun yerde hareket etmeden durmak zor oluyor. Buharlıya emek vermeden yol alamıyorduk." diye konuştu.

Buharlı treni kullanmanın her makinistin harcı olmayacağını anlatan Deveci, bunun gerekçelerini de şu şekilde sıraladı: "Buharlıyı tornadan geçirmeden yağlamadan yol alınmazdı. Su, kömür ve ateş can damarı buharlı trenlerin. Su ikmali yapıldıktan sonra kömür ikmali de yapılmazsa kaldıramazsınız koca treni yerinden. O da bitti mi sıra işin en zor kısmına ateş dökmek. Ateşi döktükten sonra yolculuğa çıkardık. Kara duman takip ederdi treni."

En uzun yolculuğunu Cumhuriyet treniyle yaptığını anlatan yılların makinisti, 1999 yılında Cumhuriyet treniyle 8 ay il il dolaştığını hatırlatarak, "Buharlı trenleri sürebildiğim için Cumhuriyet trenini kullandım. Edirne'den Karsa kadar, bütün Türkiye'yi gezdik. Vatandaşlarımız bizi coşkuyla karşıladı. Maalesef üzücü bir olay yaşadım. Çocuklar Cumhuriyet trenini de taşladı. Üzüntüden günlerce uyuyamadım. Bizim zamanımızda da taş atarlardı ama vagonlara atılırdı. Yolculara camlara atan olmazdı, Şimdikiler, direk yolculara, camlara taş atıyor. Bu devletimizin malı hepimiz korumalıyız. Her taş atıldığında yüreğim sızlıyor." şeklinde konuştu.

Buharlı trenler döneminde iş arkadaşlarıyla yaşanan dostlukları da özlemle yad eden Deveci, "Buharlı zamanında arkadaşlık, tutkunluk vardı. 2-3 yıl birlikte çalışırdık. Aile gibi olurduk. Tren tehirlerinde 2 ateşçi bir makinist demlerdik çayı. Soğukla birlikte bardaktan yükselen duman bizi biraz daha bağlardı mesleğimize." ifadesini kullandı.

Film ve dizilerde de görev aldıklarını anlatan Deveci, "Çok az sayıda makinist kaldığı için buharlılara bizi gönderiyorlar. Ancak televizyonda sadece treni görebiliyoruz. Buharlı tren önemli ama biz de buharlılar kadar tarih olmuş durumdayız. Bir makinistin dinlenmesi ve uykusunu çok iyi alması gerekir. Eskiden 30 saat yol alırdık. Yeni yasalarla birlikte çalışma saatleri düştü." diye konuştu.

Hanımın Çiftliği dizisi proje sorumlusu Muhittin Elibol da çekilen sahnelerde anlatılan döneme uygun buharlı tren ve makinist bulmak için TCDD'ye başvurduklarını ve kirasını yatırdıklarını söyledi.

Trenin Konya'dan geldiğini kaydeden Elibol, "Dönemine uygun olsun diye buharlı tren kiralık. Elimizden geldiğince diziyi gerçekçi yapmalıyız. Seyirciye saygı göstermek zorundayız. İşimizi ciddi yapalım takdir seyircinin." şeklinde konuştu.

TCDD 6. Bölge Müdür Yardımcısı Mustafa Çopur ise dizi ve film yapımcılarına buharlı tren temin ettiklerini kaydetti. Türkiye genelinde çok az sayıda buharlı tren ve makinistin kaldığını anlatan Çopur, "Hepsi emekli oluyor. Bizim için çok kıymetliler. Makinistlerimizin hepsi emekli olduğunda buharlı tren kullanabilecek makinistlere kurs düzenleyeceğiz. Emekli olan makinistlerimizin de deneyimlerinden yararlanacağız." açıklamasını yaptı.

Kaynak: Lojiport

Gayrettepe Mahallesi, Barbaros Bulvarı Dr. Orhan Birman İş Merkezi No:149/6 Beşiktaş 34349 İstanbul
+90 212 663 08 85 | +90 530 960 84 24
+90 212 663 62 72
utikad@utikad.org.tr