YERLİ PARAYLA TİCARET RUSYADA TUTTU AMA İRAN VE ÇİN DE ZOR

Rusya ile temmuz ayında başlayan ruble ve TL ile dış ticaret, 5 Türk bankasının aracılığıyla yapılıyor. Şimdi gündeme, Çin ve İran ile yerli parayla dış ticaret geldi. Ancak İran ve Çin'de bankaların bürokrasisi durumu zora sokuyor.

Yaklaşık 1 yıldır çeşitli pazarlarda gündeme gelen yerli parayla ticaret Rusya'da tuttu. Ancak bankacılık sistemindeki sıkıntılar nedeniyle görüşmelerin sürdüğü İran ve Çin'le yerli parayla ticaret zor görünüyor. Kriz sonrasında dolar karşısında değer yitiren rublenin devalüe edilmesinin etkisiyle Rusya'da başlayan çalışmalar sonuç vermeye başladı. Rusya'daki Türk bankalarının ruble ile işlem yaptığı ve özellikle Türkiye'den tekstil firmalarının yerli parayla ticarete büyük ilgi gösterdiği belirtiliyor.

Yerli parayla ticarete geçilmesi için görüşülen İran ve Çin'de ise durum biraz farklı. Son olarak Başbakan Tayyip Erdoğan'ın İran'daki temaslarında konuya ilişkin yasal engelin karşılıklı olarak kalktığını belirtmesi ve Çin'le de görüşmelerde konunun sürekli gündeme gelmesi olumlu bulunuyor. Ancak bu ülkelerin bankacılık sistemleri, uygulamaya geçiş açısından endişe yaratıyor. İran'da Türk bankası kurulması uzun zamandır gündemdeyken, ülkede bürokrasinin ağırlığı nedeniyle henüz gelişme sağlanmış değil. Çin'de ise işadamlarının sıklıkla yakındığı noktalardan biri, uluslararası bankacılık uygulamalarına göre çok daha kısa sürede çözülebilecek bazı sorunların Çin bankalarında giderilmesinin para ve zaman kaybı yaratması.

5 Türk bankası aracı

Dış Ticaret Müsteşarlığı'ndan (DTM) alınan bilgiye göre; özellikle Türk tekstilcileri Rusya'da yerli parayla ticarete ilgili ve Rusya'daki 5 Türk bankası aracılığıyla rubleyle bankacılık işlemleri gerçekleştirebiliyorlar. Ancak sürece Rusların da çekilmesine ihtiyaç olduğunu söyleyen yetkililer, bunun için önümüzdeki günlerde Rusya'da yapılacak tanıtımlarla Ruslara ceplerinde rubleyle Türkiye'de alışveriş veya ticaret yapabileceklerinin anlatılacağını bildirdi.

Yerli parayla ticaret çalışmalarını sürdüren İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi, "Uygulama model oldu, meyvelerini almaya başladık. Böyle bir işbirliğinde kur riskinin ortadan kalkması bir yana, hiç yoktan ticarette yüzde 5 olumlu psikolojik etki sağlanıyor" dedi. Tanrıverdi, Rusya'daki çalışmaları bankalar üzerinden gerçekleştirdiklerini ancak İran ve Çin'de uygulama için merkez bankalarının desteğinin gerektiğini belirtti. Uygulama için Türk bankasının olmasının şart olmadığını ancak uluslararası tanınırlığı olan bir sistemin arandığını söyleyen Tanrıverdi, "Akreditif açan banka olması yeterli. Onların hepsiyle bu para transferi yapılır, sorun olmaz" dedi.

Ticari bankacılık sıkıntılı

İran ve Çin pazarında iş yapan Türk firmalarının en büyük sıkıntılarından birini, ticari bankacılık işlemleri oluşturuyor. Firmalar, bu ülkelerdeki bankalarla Türk bankaları arasındaki muhabirlik ilişkilerinin azlığından ve akreditif alma konusundaki sıkıntıdan yakınıyor. Dolayısıyla işadamının Rusya'da tahsil ettiği rubleyi içerideki bankalarda TL'ye çevirmesi gibi, İran ve Çin'de de riyal ve yuanla bu işlemin yapılabilmesi pek kolay görünmüyor. Özellikle İran'da bankacılığın uluslararası sisteme entegre olmaması ve İran Merkez Bankası'nın piyasadaki ağırlığı, sektörün uygulama için merkez bankalarının ortaklığına ihtiyaç duymasında etkili. Sektör, Türkiye'nin önemli miktarda enerji alımı yaptığı bu pazarda, bu ödemeleri riyalle yaparak kurdan doğan zararı azaltmak için de merkez bankasının uygulamaya dahil olmasını istiyor. Ancak Merkez Bankası'nın bu taleplere sıcak bakmadığı ve bu riski üstlenmek istemediği biliniyor.

İRAN'DA TÜRK, TÜRKİYE'DE

İRAN BANKASI KURULACAK

Bu arada Başbakan Erdoğan'ın önceki gece tamamladığı İran ziyaretinde; İran'da Türk bankası kurulması konusu yeniden gündeme geldi. Erdoğan ile İran Cumhurbaşkanlığı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Rahimi'nin ortak basın toplantısında iki ülke arasında banka, gümrük ve sigorta konusunda anlaşmalar yapıldığı kaydedildi. Rahimi, bu konulardaki çalışmaların gerçekleştirilmesi için en fazla 3 ay içinde İran'dan bir heyetin Türkiye'ye gelerek çalışmalara başlayacağını belirtirken, başka bir İran heyetinin de Türkiye'de İran bankası ile İran'da Türk bankası kurulması için kısa zamanda Türkiye'yi ziyaret edeceğini bildirdi. Rahimi, bankaların özellikle Türk ve İran parası üzerinden kredi vermek için açılacağını, milli paralar üzerinden döviz hesabı açtırılacağını vurguladı.

Kaynak: Referans