Cumhuriyet’in temellerinin atıldığı il olan Samsun, yine büyük bir projede başrole soyunuyor.
İnşaatı tamamlanmakta olan, resmi açılışı imza aşamasındaki Samsun Feribot İskelesi ve Terminali hizmete girdiğinde Rusya ve Türkiye demiryolu hatları birbirine en kısa güzergahtan bağlanmış olacak. Türkiye, daha düşük navlun ve daha kısa sürede hedef pazarlarına gidebilecek. Diğer bölge ülkelerinin de Rusya’ya ulaşabileceği en yakın yol Samsun’dan geçecek .
Taşımacılıkta demiryollarının payını artıracak dev bir proje geliyor. 2008 nisan ayında yapımına başlanan aks değiştirme terminali ve feribot iskelesi 1.5 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanarak hizmete girmek üzere. Samsun Limanı’nın bir bölümünde yer alan tesisle Türk ve Rus vagonları arasındaki ray açıklığı sorunu giderilerek, Rus vagonlarının Türk tarafında; Türk vagonlarının da Rus tarafında gidebilmesinin önü açıldı. Her iki ulus da, bir yıl içinde topraklarında hiç görmediği kadar birbirlerinin vagonlarını görebilecekler…! Bu yoğunluk, transit trafikten Türk demiryollarının kasasına girecek milyonlarca dolar anlamına da geliyor.
Bu projeyi 3 yıl önce DÜNYA gazetesinin manşetinden ilk biz duyurmuştuk. Böylesine büyük bir projede Rus tarafının karşı liman olan Kavkaz’ta elinden geleni yaptığını, bizim tarafımızda ise, tek bir çivinin bile çakılmadığını yazıp eleştirmiştik bizi yönetenleri… Ancak, gelinen noktada görüyoruz ki, biraz heyecanlı davranmışız. Çünkü, ince elenip sık dokunarak kısa sürede bitirilmiş dev yatırım.
“İki hat iç içe demiryolu dünyada yok”
Toplam 10 bin metre ray döşeneceğini belirterek başlıyor sözlerine UPM Feribot ve Liman Hizmetleri (UPMFERRY) Genel Müdürü Bahadır Günister. Rayları, 1435 Türk ve 1520 Rus ray açıklığına göre aynı hatta döşemişler. Feribottan inen rampadan, çıkış noktasına kadar bütün yolları, iki vagonun aynı yoldan geçebileceği şekilde dizayn etmişler. Böylece liman içerisinde Rus ve Türk vagonlarına aynı anda yükleme-boşaltma, gare, manevra hizmetleri verilebilecek bir yapı yaratılmış. “Bunu geleceği düşünerek, Samsun hattından yalnızca Rusya Kavkaz, ya da Gürcistan Poti taşımalarının yanı sıra, Avrupa ile bir bağlantı olduğunda da devreye girmek için yaptık” diyor Günister ve yatırımlarını öne çıkaran özellikleri de şu sözlerle aktarıyor: “Buji değiştirmenin tamamının iki hat iç içe geçerek yapıldığı başka bir tesis dünyada yok. Yine Rus-Türk bileşik makasları da, dünyada ilk kez Samsun Limanı’nda olacak. Samsun Limanı’na ilk kez teknolojik hidrolik rampa yapıldı. Karadeniz’deki benzerleri 40 metre civarında yani bizimkine göre çok büyük; maliyeti oldukça yüksekti. Biz, rampa boyunu düşürüp, teknolojisini kuvvetlendirdik. Her türlü iniş çıkışta, deniz dalgalarına göre hareket edebilme imkanına sahip. Rampa bitti, testleri yapıldı. Geçen ay gemiyi de getirdik. Bütün bu yatırımların toplamı 10 milyon lira seviyelerini bulacak gibi gözüküyor.”
Vagonlar, Rusya’ya 7 günde ulaşacak
Projenin esasını, Rus vagonlarının yükle beraber Samsun’a getirilmesi, Samsun’dan da bir kısmının bujilerin değişmesiyle Türkiye’nin değişik destinasyonlarına gelmesi ve buradan ihracat malıyla Rusya ve Orta Asya Cumhuriyetlerine ulaştırılması olarak açıklayan Günister, Samsun devreye girdiğinde, vagon navlun maliyetlerinin ne denli cazip hale geleceğini de şu sözlerle açıklıyor: “Demiryolu taşımaları, Türkiye’den Moskova’ya 20 günde yapılırken, Samsun hattı açıldıktan sonra 7-10 günde yapılacak. Çünkü, mevcut durumda malı Türkiye’den yükleyip; Bulgaristan, Romanya üzerinden Moldova’ya getiriyoruz. Moldova’da Türk vagonundan Rus vagonuna aktarıyoruz. Moldova ve Ukrayna’yı geçtikten sonra Rusya’ya ulaşıyoruz. Sadece bu süreç 15-20 gün sürüyor. Buraya kadar vagon maliyeti de 5 bin doların üzerinde bir rakam. Bu şekliyle dahi diğer modlardan karlı olan bu yolu yaklaşık 10 gün daha kısaltacağız. Ancak, şunu da göz ardı etmemek gerekir. Vagonla taşınabilecek mallar kendine özgüdür, her malı vagonlarla taşıyamazsınız, uluslararası TIR taşımasına rakip olabileceğini söylemek hakkaniyetli bir yaklaşım değildir. Bu hat, değişik noktalardan yapılan dağınık vagon trafiğini Samsun’da toplayacak ve vagon taşımasına uygun düşük ekonomik değere sahip daha fazla mal grubunun ihraç ve ithalini kolaylaştıracaktır.”
Ticarette malın değerinin önemine de dikkat çeken Günister, “Örneğin, hammadde olarak Rus malları, mamul madde olarak da Türk malları 10 dolar daha pahalı bile olsa, diğer komşu pazarlarlara yenik düşüyordu. Vagon maliyetinin indirgeneceği bu yöntemle Ruslar daha fazla mamul maddeyi Türkiye’den alabilecek. İki ülke arasındaki en uygun taşıma yolu olduğu için bu da ticarete yansıyacak” sözleriyle ekonomik kazançların altını çizmiş oldu.
Smat ve Feruz köprü olacak
Samsun-Kavkaz hattında ilk etapta Upmferry’nin Özbek ortağı Hakim Maçanov’un babası Sadullah ve eşi Feruza’nın isimlerini verdiği 2 adet trenferi ile hizmete başlayacaklarını vurgulayan Upmferry Genel Müdürü Bahadır Günister, “Ancak, daha sonraki dönemlerde üçüncü ya da dördüncü feribotlara da ihtiyaç olacağı muhakkak. Hattaki feribot sayısını artırmak bizim daha çok malımızı ihraç edebileceğimiz; TCDD’nin de taşıma trafiğinden daha fazla pay alacağı anlamına geliyor. Üstelik feribot yatırımına girmek herkese açık, taşıma şartlarına uygun, teknik özellikleri müsait olan tüm şirket ve ülkelere ait feribotlar, TCDD’den izin almak kaydıyla hatta taşıma yapabilirler. İlk etapta Samsun-Kavkaz hattı açılacak. Daha sonra bunu Samsun-Poti izleyebilir. Samsun-Varna, Samsun-Köstence, Samsun-İlichevsk de öngörülerimiz arasında. Karadeniz’deki uluslararası vagon giriş noktası Samsun olacak. Ayrıca çok yakında hizmete girecek olan Tekirdağ feribot iskelesinden gelen Avrupa vagonlarını da Samsun’a feribotla ulaştırmak mümkün olacak, Bizim feribotlarımız 50 vagon taşıma kapasitesine sahip. Fakat, 50 vagonu Samsun’a indirip, 50 vagon da yükleyip gitmeyecek. İndirdiği 50 vagon Türkiye’ye dağılacak. Sonra bir kez daha getirecek. Bu vagonlar yüklendikçe, tekrar Samsun’a gelip, Samsun’dan Rusya’ya gidecek. Bir yıl sonra baktığınızda Türkiye’nin demiryolu ağına dağılmış olan vagon sayısı artacak ve Türk ihracatçısı istediği şehirden rahatça yükleme yapabilir hale gelecek. İhracatçılar aynı zamanda isterlerse mallarını Samsun Limanı’na kamyonla getirip limanda vagona yükleme imkanına da sahip olacaklar . Aynı durum ithalat malları için de geçerli . Tren Feriler, vagonları getirip götürmekten çok, bir köprü işlevi görecek. Aynısı Rus tarafında da yaşanacak. Bu yapı, komşu ülkelere de yarayacak. Örneğin İran ile Türkiye arasındaki demiryolu trafiği de Samsun üzerinden yönlenecek. Bu durum Irak ve Suriye için de geçerli. Rusya’ya ulaşmanın en yakın yolu Samsun’dan geçecek” diye konuştu .
Özetle…………………..
Yatırımla limana bir katma değer yaratan Upmferry, birkaç ay sonra TCDD adına Samsun Limanı’nda feribotlar için liman hizmetleri verecek. 2005’ten beri Rus ve Türk hükümetleri arasındaki müzakereler bu yıl bir sonuca bağlandı. İki ülke ulaştırma bakanının mutabık kaldığı anlaşma metinleri, geçtiğimiz ay da Türkiye ve Rusya başbakanlarının katıldığı toplantılarda “hattın en kısa zamanda açılacağı” şeklinde yer buldu. İmzalar atıldığında tesis, hemen devreye girecek ve demiryolu taşımacılığında yeni bir dönem başlayacak.
Kaynak: Persembe rotası