Suriye ve Türkiye arasında vizesiz geçişin başlaması iki ülkenin iş dünyasında heyecan yaratıyor. Vizesiz hayatın önünü açılmasının ardından ülkelerin sanayi ve ticaret odalarında hareketli günler yaşanıyor. Türk tarafı harıl harıl önümüzdeki ay Suriye'ye düzenleyecekleri seyahatin planlarını yaparken, Suriye'de de benzer bir hava hâkim. Sürecin turizm ve sanayi alanında büyük gelişmelere gebe olduğunu belirten Antakya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkan Yardımcısı Remzi Güzel, "Suriye bizim için çok bâkir bir pazar. Çok iyi değerlendirmemiz lazım. Türk işadamlarının tekstil ve mobilya alanındaki yatırımlarının sayısı artacak, Suriye iş dünyasından da pazarla ilgili bilgi talepleri alıyoruz" derken, Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Mehmet Aslan da bu açılımın Suriye ve Türkiye'nin elini dünyaya karşı çok güçlendireceğini söylüyor. Türkiye'nin Suriye'ye ihracatı, 2008'de yüzde 39,5 artarak 1 milyar 113 milyon dolara çıktı. 2009 yılının 7 aylık döneminde ise yine aynı ülkeye 733 milyon dolarlık ihracat, 170 milyon dolarlık ise ithalat gerçekleştirildi. Vizenin kaldırılmasının ardından bu rakamların da ikiye katlanması bekleniyor.
Krizin acı reçetesi Hatay'da unutuluyor
Suriye ile doğrudan ticaret, Hatay'ın Reyhanlı ve Yayladağı ilçelerinde bulunan sınır kapıları üzerinden yürütülüyor. Şehirden Suriye, Suudi Arabistan, İsrail, Lübnan, Sudan, Ürdün, Irak, İran, Yemen, Kuveyt ve Katar gibi birçok ülkeye demir çeliğin yanı sıra narenciye, turunçgil ile sebze ihracatı yapılıyor. Vizenin kalkmasıyla beraber Suriye'den yoğun bir geçiş olduğunu ve günübirlik gelen ziyaretçilerin Antakya esnafının yüzünün güldürmeye başladığını aktaran Remzi Güzel, "Günübirlik gelenler eskiden 60 dolar vize masrafı ödüyorlardı. Artık bu 60 doları burada harcıyorlar. Bayramdan sonra 50-55 bin kişi Hatay'ı ziyaret etti. Turizm için çok önemli olduğu kadar onun altındaki eko sistemi de besleyen bir olgu bu. Krizin acı reçetesi siliniyor" dedi.
Suriye'den Türkiye'ye yatırımcıların gelmesini beklediklerini belirten Güzel, "Antakyalı tüccarlarımız şu anda Şam ver Halep kentlerinde büro mobilyaları üzerine iş kurmaya başladılar. Karşı taraftan da ilgi var. Suriye bizim için çok bâkir bir pazar. Çok iyi değerlendirmemiz lazım" diye konuştu. Türkiye'de tanınmış markaların distribitörlüğünü alıp orada mağaza açmaya başlayan işadamları olduğunu aktaratan Güzel, "Rodi Jeans, Mango, Sevenhill markaları girmeye başladı. Çünkü para transferi de eskisi kadar zor değil. Eskiden büyük sorunlar vardı" dedi. Suriye'den gelen işadamlarının zeytin, zeytinyağı, galvalizli sac üzerinde yoğunlaştığını belirten Güzel, fırsatları incelediklerini söyledi.
Vizenin kalkması bir milattır
Birinci dünya savaşından sonra sınırların cetvelle çizildiğini, insanların arasına mayınlar konulduğunu, ancak son 4-5 yılda çok önemli gelişmeler olduğunu belirten Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Mehmet Aslan ise, bu açılımın Suriye ve Türkiye'nin elini dünyaya karşı çok güçlendireceğini söyledi. Türkiye'nin yıllardır komşularıyla ticaretinin istenilen seviyede olmadığına dikkat çeken Aslan, "Herkes ticaretini kendi komşularıyla yapar. Türkiye ise çok uzun yıllar toplam ticaretinin ancak yüzde 4-5'ini komşularıyla yapabildi. Hem ticari hem siyasi ilişkileri engellendi. Ancak artık bu değişiyor. Vizenin kaldırılmasının ardından hem ikili ilişkiler, hem sosyal, kültürel ve ekonomik ilişkiler gelişecek. Yatırım alanları doğacak" dedi. Antep olarak Halep'te büyük yatırımları olduğunun altını çizen Aslan, "Bundan sonra beklentimiz, Avrupa Birliği'nin uyguladığı gibi pasaportsuz gezebilmek. Serbest geçişe ulaşmamız lazım" dedi.
Suriye iyi bir pazar ama ödeme sorunları var
Hatay merkezli Canan Mobilya'nın sahibi Abdülhalik Yüceer Suriye'nin en büyük sanayi bölgelerinden Homs'te 1 milyon dolarlık bir mobilya fabrikasını hayata geçirmek üzere olan bir işadamı. Fabrikada ilk etapta 15'i Türk 40 işçinin çalışması hedefleniyor. Orta ölçekli yatırımlar için Suriye'nin önemli bir pazar olduğunu, vizenin kaldırılmasının da kendileri için çok önemli bir gelişme olduğunu aktaran Yüceer, "Hem sınır ticareti artacak hem de yatırımlar fazlalaşacak" diyor. Ancak Türk işadamlarını Suriye'de bekleyen zorluklar da olduğuna dikkat çeken Yüceer, "İş ahlakı çok daha farklı. İyi bir pazar ancak büyük zorlukları var. Ödeme konusunda problemlerin yaşandığı bir ülke" dedi.
Dedeman, dördüncü otelini açmayı planlıyor
Bedii Çankaya Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Bedii Çankaya, aynı zamanda Antakya Dedeman Oteli'nin de sahibi. Çankaya Suriye ile artan turizmin ticareti tetikleyeceğini söylüyor. Suriyelilerin önce turizm için geleceklerini ancak tüccar zihniyetli oldukları için bunu hızla ticarete çevireceklerini anlatan Çankaya, "Bu iş mutlaka ticarete döner. Çünkü Suriyeliler gittikleri yerde mutlaka ticari ilişki kurarlar" diyor. Kendilerine Suriye'den tur firmalarının geldiğini söyleyen Çankaya, "Oradaki otellerde konaklayacakları ayarlamak için bizimle anlaşma yapmak istiyorlar" diyor. Şu anda Suriye'de 3 Dedeman oteli olduğunu ve kendilerinin dördüncüyü Laskiye'ye açma planları bulunduğunu anlatan Çankaya, "Türkiye'nin değişik bölgelerinden Hatay'a gelenlerin oranı şimdiden çok arttı. Daha da artacak" dedi.
Suriye ve Türkiye arasında vizesiz geçişin başlaması iki ülkenin iş dünyasında heyecan yaratıyor. Vizesiz hayatın önünün açılmasının ardından ülkeleri...
Kaynak: Referans