Filyos beldesinde Ateş Tuğla Fabrikası Toplantı salonunda gerçekleştirilen toplantıya Zonguldak Vali Yardımcısı Cemalettin Özdemir, Çaycuma ilçesi Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Rıfat Sarsık, Filyos Belediye Başkanı Ömer Ünal’ın yanı sıra Sivil Toplum Örgüt üyeleri ve 22 kamu kuruluşunun temsilcileri katıldı.
Toplantıya konuşmacı olarak Zonguldak ili Çevre ve Orman Müdürü Nazmiye Uzun, proje hakkında genel sunum için Filyos Projesi Konsorsiyumu adına Andre Van Kuijk Liman Tasarımı hakkında sunum için Filyos Projesi konsorsiyumu adına Miguel Pires katıldı.
Toplantıda konuşmacılar Filyos halkına slayt gösterimi üstünde bilgiler verdi. Katılımın yüksek olduğu toplantıda söz alan Filyos Belediye Başkanı Ömer Ünal, “Filyos Beldesi Zonguldak ilinin kuzey doğusunda, Çaycuma ilçesinin kuzeyinde Karadeniz kıyısında 18,5 kilometrekare yüz ölçüme sahip bir alanda bulunmaktadır. 6 bin kişi yerleşik nüfusu olmasına karşın yaz aylarında bu nüfus 10 bin kişiye ulaşmaktadır. Bir sahil kasabası olan Filyos Beldesi Filyos nehrinin denize döküldüğü kesimde ‘Filyos Projesi’ adı ile Türkiye’nin en büyük projelerinden biri geliştirilmiştir. Filyos Projesi kapsamında nehrin kuzeyde Karadeniz deltası ile güneyde Gökçebey arasındaki bir kilometre genişliğindeki bant serbest bölge ilan edilerek delta kısmına Türkiye’nin en büyük limanlarından birinin yapılması planlanmıştır. Bu bölgede serbest bölge kurulmasında temel amaç, Batı Karadeniz Bölgesi içindeki ekonomik faaliyetleri maksimum hale getirmektedir. Bu genel amaç çerçevesinde benimsenen diğer amaçlar şunlardır:
İhracata yönelik yatırımların genişletilmesi ve sanayi malları ihracatının artırılması, Dış ticaret ve yatırımlar ile ilgili bürokrasinin azaltılması, İthalatın daha ucuz ve kolay gerçekleştirilmesi,
Üretim ve istihdam olanaklarının artırılması, Uluslararası ticarete yeni boyutlar kazandırılması.
Bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması ve geri kalmış bölgelerin gelişmesinin sağlanmasında önem arz eden altyapı yatırımlarının, nakit akışı, ödenek yetersizlikleri gibi nedenlerle zamanında tamamlanamaması, bölgesel gelişmeyi olumsuz yönde etkilemeye devam etmekte ve özel sektörün kamu yatırımlarının yarattığı dışsallıktan yararlanmasını geciktirmektedir. Zonguldak’ın önemli yatırımlardan biri olan Filyos Vadisi Projesi’nin uygulamaya geçememesi il gelişiminin gecikmesine neden olmaktadır. Antik çağda da kıyı ve liman önemi fark edilen ve M.Ö. VIII. yüzyıl ortalarında sonra Teion adıyla bir Mile tos kolonisi olarak kurulan Filyos (Tios/Tieion) Kenti, Karadeniz'in kuzeyinden getirilen malların boşaltıldığı Roma, Bizans ve Cenevizliler döneminde de önemli bir liman kenti olmuştur. Bunun yanı sıra Filyos Irmağının antik dönemlerdeki adı da Billaiostur.Günümüzde I.ve II.derece Arkeolojik Sit Alanları bulunan Filyos,Arkeolojik Yüzey Araştırmalarına göre, tarihi M.Ö.1200’e dayanan ‘Antik Teion-Billaos Kenti’ bir akrepol, iki nekrapol alan ve sular altında kalan antik bir mendirekten oluşmuştur. Romalılar döneminde yapılan kale, harabe durumunda bir tapınak yada Savunma Kulesi, Antik Tiyatro ve su kemeri kalıntıları günümüze kadar ulaşabilen kültür değerleridir. Türkiye’nin en büyük limanı ve serbest bölge projeleri bulunan Filyos Vadisi Projesi Zonguldak, Bartın ve Karabük illerinin kalkınmasını sağlamanın yanı sıra, Filyos Çayının Islah edilmesiyle kazandırılacak 32 kilometrekarelik bir alanı da sanayiye kazandıracaktır. Sanayide yaşanacak bu gelişme istihdamı artırarak özellikle yörenin kanayan yarası haline gelen ve her geçen gün göçü hızlandıran işsizlik sorununa çözüm olacaktır. Aslında limanın hikayesi Osmanlı Devleti’nin 1900 yılından öncesine dayanıyor. Osmanlı devleti son döneminde Deniz işletmeciliğinde ilk iş olarak, İdare-i Mahsusayı kurarak limanların geliştirilmesi ve Osmanlı ticaret filosunun işletilmesi yetkisini tek elde topladı. Dönemin Nafia Nazırı Hasan Fehmi Paşa’nın hazırladığı Anadolu’da Genel Üretim başlıklı rapor Filyos’tan Gökçebey’e kadar olan kısmın denizle birleştirilmesini öngörüyordu. Böylece Zonguldak’ın iç kısmı da deniz ulaşımından faydalanabilecekti. Liman daha iç kısma taşınacak, bölgedeki ekonomik hayat canlanacaktı. Ancak iç karışıklıklar projenin rafa kaldırılmasına yol açtı. O dönemden günümüze kadar zaman, zaman dillendirildi. Ülke ekonomisi açısından çok önemli olan limanların yatırım planlamasının uluslararası standartlara uygun faktörler göz önüne alınarak yapılması gerekmektedir. Bölgesel faktörler ve yerel faktörler olarak sınıflandırılan bu ana faktörlerin içinde öncelikle bölge sanayi yatırımlarına, endüstriyel gelişime açık olmalı, yük trafiği uluslararası deniz yolu üzerinde yada bu artere çok yakın olmalıdır. Yerel Faktörler açısından bölgeye ait topografik ve batimetrik bilgilerin çeşitli teknolojiler kullanarak sağlanması ve detaylı etüd edilmesi gerekir. Jeolojik faktör, bölgenin zemin etüdlerinin yapılması son derece önemlidir. Bu etüdlerde önceki jeolojik bulgular ve haritalar ile jeofizik yöntemler ve teknolojilerden yararlanılır. Taramanın yapılabileceği yumuşak bir zemin tercih edilirken, liman yapılarının yapılacağı zeminin taşıma kapasitesi yeterli olmalıdır. Ayrıca rüzgarların oluşturduğu dalgalar, gel-git dalgaları ile su seviyesinin değişimi, deprem dalgası olma olasılığı yönünden değerlendirilmeli, su derinliği açısından liman basenlerinde ve seyir kanallarında katı madde taşınımı varsa, bunların önlemleri alınmalıdır. Diğer yandan meteorolojik faktörler, liman giriş ve çıkışlarını etkileyebilecek hakim rüzgarlar, sis ve mevsimsel yağışlar değerlendirilmelidir. Bu çerçevede belirtilen ana faktörler Filyos limanı için değerlendirilmiştir. Limanın diğer ulaşım sistemleri ile bağlantısının güçlendirilmesi için Ereğli - Zonguldak demiryolu bağlantısı yapılmalıdır. Eş zamanlı olarak Filyos-Ankara ve İstanbul TEM Otoyolu bağlantısı ile Filyos Zonguldak karayolu yapılmalıdır. Bu gereklilikler ile Filyos limanı bölge ekonomisine katkı sağlayarak Karadeniz Bölgesi için önemli bir ticaret merkezi olacaktır. Filyos nehri daha önceki yıllarda üç lokasyonda denize dökülürken günümüzde sadece tek noktadan denize ulaşabilmektedir. Nehir yatağı ve deltasında alüvyonel malzeme içeren kumul alanlardaki genişleme bölgede çok büyük sel olaylarının meydana gelmesiyle ortaya çıkmıştır. Yapılması düşünülen limanın, nehrin akışı ve çevredeki ormanlık alanların tarım ve yerleşim alanlarına dönüşmesi gibi olumsuz etmenler dikkate alınarak tasarlanmalıdır. Özellikle debisi yüksek olan Filyos nehrinin taşıdığı rusubatın yapılacak limanı etkilememesi için limanın batı istikametine kaydırılarak yapılması yerinde olacaktır. Limanın batı istikametine kaydırılması halinde bu istikamette bulunan Sit Alanı Sınırına yeterli mesafe kalmakla birlikte deniz derinliği de uygun durumdadır. Bölgemize can vererek kökten değişimini ve gelişimini sağlayacak bu projenin hızla devam ettirilerek bir an önce hayata geçirilmesi dileğimizdir. Bu nedenle burada toplantıya katılan tüm kamu kuruluşu temsilcilerimizden isteğimiz ve arzumuz bu projenin en kısa zamanda başlatılması için gereken özverili çalışmayı göstermeleri olacaktır“ dedi.
Kaynak: PERŞEMBE ROTASI