Biri, "kayıt" diğeri "fiili" verilerden oluşan açıklamalarda zaman zaman farklılıklar doğar. Yıllardır yüzde 1 veya 2 aralığında seyreden bu farklılıklar son zamanlarda hayli büyük, hayli kafa karıştırıcı ve hayli şaibeli hal almaya başladı.
Bu konuya 7 Mayıs günü yine bu köşede yayımlanan "İhracat Verilerindeki Gariplikler" başlıklı yazımda değinmiştim.
Yazımda değindiğim konu, TİM tarafından 127.5 milyar dolar olarak açıklanan 2008 yılı ihracat verilerinin, TÜİK tarafından 132 milyar dolar olarak açıklanması ve aradaki devasa farkın "Kıymetli madenler, taşlar ve mücevherler ihracatından kaynaklandı" şeklinde bir garip gerekçeyle ifade edilmesiydi.
Oysa TİM patronajındaki "Kıymetli madenler, taşlar ve mücevherat ihracatçı birlikleri" kayıtlarında bu isimdeki ihracat 220.044 milyon dolar olarak gösteriliyordu.
İzahata göre 4.5 milyar dolarlık sözde ve devasa ihracat gümrükler tarafından denetleniyordu. İfade böyleydi ama diğer tarafta da "İşlenmemiş kıymetli madenlerin ithal ve ihracında ithalat ve ihracat rejim, karar ve yönetmelikleri uygulanmaz ve bu işlemler sadece gümrük idarelerine beyanname verilerek yapılır" şeklinde 18 Ağustos 1989 yılında yayımlanmış bir karar vardı.
Ortada, TÜİK ihracat verileri içerisinde gösterilen 4.5 milyar dolar gibi devasa bir rakam var. Bu devasa ihracat, bir taraftan "gümrük idaresince denetlenir" denilirken, diğer taraftan da "işlenmemiş kıymetli madenlerin ihracat ve ithalatında ithalat ve ihracat rejim, karar ve yönetmelikleri uygulanmaz" denilerek bu ihracatı her türlü denetimden uzak tutan tuhaf bir yapı var.
Bu tuhaf durumu 7 Mayıs günü bu köşede dile getirmiş ve TÜİK ve Sayın Çağlayan'dan bir açıklama beklemiştim ama onlar konuya Fransız kalmayı tercih ettiler.
Bugün benzer bir başka durum söz konusu.
1 Eylül günkü Sabah gazetesinde Kerim Kaya imzalı ilginç bir haber var.
"İhracatı 2 milyar dolarla 82'nci şehir ateşledi" başlığı ile verilen haberin içeriği 2009 yılı ilk 7 ayında 1.976 milyar dolarlık ihracatın hangi ilden ve nasıl yapıldığının tespit edilemediğinden olsa gerek, TÜİK'in ihracat verilerinde "Belirsiz" başlığı ile yer aldığı şeklinde. Haberde aynı belirsiz rakamın 2008 yılında 932 milyon dolar, 2007 yılında ise 660 milyon dolar olduğu da vurgulanıyor.
Haberi ilginç kılan, haberin TÜİK kaynaklarına dayandırılarak yapılması. TÜİK'in ilginçliği ise ihracat verilerindeki yaklaşık 2 milyar doları "belirsiz" kaydı ile açıklamasıdır.
Ne demek, hem "ihracat" hem "belirsiz"...
- Tuhaf bir yasaya sırtını dayayarak ihracatı yapıldığı söylenen "İşlenmemiş kıymetli madenlerdir" denilebilir mi?
- Yoksa, "Free shop'lardaki satışların gelirleri" midir?
- Belki de, "transit gemilere satılan kumanya gelirleri"dir.
- Hatta "özel faturalarla yapılan satışlar" olabilir!
- "Sınır ticaretidir" diyen de çıkabilir!
- "Turistik bölgelerde turistlere satılan malların gelirleridir" savı da ileri sürülebilir!
- Dahası, "Allah'ın lütfu, gökten zembille indi!" diyenleri de duyabilirsiniz...
7 ayda, 2 milyar dolara yakın devasa bir rakama "ihracat" denilebiliyor ve kaynağı "belirsiz" kelimesiyle resmi açıklamada yer alıyorsa, o zaman belirsiz ifadesine birçok belirsiz neden de bulunabilir.
Öyle ya!
Hangi şehirden yapıldığı belli değilse, hangi tür mal grubundandır bilen yoksa, ihracatçı birlikleri kayıtlarında görülmüyorsa, TİM konudan habersizse, DTM farkında değilse, gümrükleri teğet geçmişse, sadece ve sadece TÜİK biliyorsa,
onlar da bildiklerini bilinmezle, yani "belirsiz" kelimesiyle açıklamaktan çekinmiyorlarsa...
Ne denilebilir ki?
Gelin, "belirsiz" ifadesini biz belirlemeye çalışalım ve konuyu moda tabiri ile "açılım" içine alalım ve açalım!
Kara para mıdır?
Gri para mıdır?
Kaçakçılık parası mıdır?
Kayıt dışı gelir midir?
Düşmekte olan ihracatı "şişirmek" için kullanılan hayali ihracat süslemesi midir?
Yoksa!
Devlet sırrı mıdır?
Nedir?
İhracatçı birliklerinde kaydı olmayan fakat "ihracat" adı altında ve "Belirsiz" ifadesiyle açıklanan rakamlardaki "nedir" sorusuna benim bulabildiğim cevaplar bunlar.
Doğru cevabı, TÜİK yetkilileri ve Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Sayın Çağlayan verecektir herhalde.
Kaynak: Referans Gazetesi