Anasayfa / Sektörel / Sektör Haberleri / Karayolu / SÜRÜCÜ SORUNU TARİH Mİ OLUYOR? 3 MADDELİK PLAN DEVREDE!

SÜRÜCÜ SORUNU TARİH Mİ OLUYOR? 3 MADDELİK PLAN DEVREDE!

07.07.2023Sürücü kıtlığı sorununu çözmek için IRU ve 18,5 milyon taşımacılık işçisini temsil eden Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu ITF 3 maddelik ortak planı devreye aldı.

Yeni yaklaşım, sürücü kıtlığını ve ulaşım işgücü piyasası dengesizliklerini hafifletmeyi, kendi ülkeleri dışında çalışan sürücüler için insana yakışır çalışma koşulları ve standartları sağlamayı ve işçiler ve işverenler için kuralları basitleştirmeyi ve uygulamayı amaçlıyor.
IRU Genel Sekreteri Umberto de Pretto, "Sürücü sıkıntısı hızla kontrolden çıkıyor. Yasal göçü kolaylaştırmak ve yerleşik olmayan sürücülerin sömürülmesini durdurmak için basit önlemlerle küresel işgücü arz ve talebini dengelemek, sorunu çözmenin, insana yakışır işi desteklemenin ve hayati karayolu taşımacılığı hizmetlerini devam ettirmenin bir yoludur" dedi.

ITF Genel Sekreteri Stephen Cotton da "Hükümetler, taşımacılık işverenleri ve taşımacılığın çok uluslu müşterileri, sürücü kıtlığını sona erdirmek için insana yakışır işler inşa etmek için sendikalarla birlikte çalışmalıdır. Karayolu taşımacılığı, ancak insana yakışır iş, temel işçi hakları ve gerçek sosyal korumalar sağlamak için tüm paydaşlar ve hak sahipleri arasındaki işbirliğine dayandığı takdirde sürücüleri çekebilir ve elde tutabilir" açıklamasını yaptı.

Plan, BM, ulusal hükümetler ve endüstri için eylemleri özetliyor:
1. BM ve uluslararası örgütler- yerleşik olmayan sürücüleri korumak için açık yönergeler içeren küresel bir çerçeve geliştirmek; sürücü koşullarını iyileştirmek ve sosyal uyumu artırmak; ve yeterlilik standartlarını ve sınır ötesi tanımayı uyumlu hale getirmek.
2. Ulusal hükümetler- yerleşik olmayan sürücüleri korumak, mevcut ve potansiyel sürücüler için daha kolay yasal göçe izin vermek için bürokrasiyi azaltmak için işgücü göçü prosedürlerini değiştirmek ve uygulamak; ikili anlaşmalar yoluyla üçüncü ülke yeterliliklerinin tanınmasını artırmak; karayolu taşımacılığı yasa ve yönetmeliklerine yatırım yapmak ve bunların uygulanmasını artırmak ve yurt içi eğitim ve entegrasyon programlarını sübvanse etmek.
3. Karayolu taşımacılığı operatörleri- yerleşik olmayan sürücülerin yerel işgücüyle aynı koşulları almaları için operasyonel entegrasyon programları geliştirmek; eğitim, beceri yönetimi ve sertifikasyon süreçlerini desteklemektir.

Plan, ulusal işgücü havuzlarını- fazlalığı olanlar ile sürücü yeteneği eksikliği olanlar arasında- bir ülkeden diğerine sorun çıkarmadan daha iyi dengelemeyi amaçlıyor. Mevcut ulusal girişimleri geçersiz kılmamalı veya güvenlik standartlarına veya işçi koşullarına zarar vermemelidir.
Profesyonel kamyon, otobüs, otobüs ve taksi şoförlerinin kronik küresel kıtlığı hızlanarak milyonlarca karayolu taşımacılığı işçisini, işverenini ve hizmetini etkiliyor. 2022'de sürücü pozisyonlarının yaklaşık %11'i boş kaldı. Birçok ülkede sürücülerin üçte birinin önümüzdeki üç yıl içinde emekliye ayrılmasıyla, doldurulmamış sürücü pozisyonları 2026 yılına kadar iki katından fazla artabilir.

Hükümetler, sendikalar ve operatörler birden fazla eylemi yönlendiriyor, ancak bu yeterli değil. Diğer çözümler arasında lisans ve eğitim maliyetlerinin sübvanse edilmesi, daha iyi olanaklara sahip daha güvenli ve emniyetli park alanları inşa edilmesi, daha fazla kadın ve gencin mesleğe teşvik edilmesi ve sürücülerin tedavisinin ve mesleğin anlaşılmasının iyileştirilmesi yer alıyor.

IRU, sorunun çözümü için; alınacak teşvik edici ve kolaylaştırıcı tedbirler yanında, göçmen ve mültecilerden faydalanılmasını önermektedir. Bu önerinin, gerçek işsizlik oranı % 20 lere varan, genç işsizliğin daha yüksek olduğu ülkemizde doğruluğu şüphelidir. Neden yeterli sürücü bulunamıyor, sıkıntılar neler bakmak lazım. Bu konular hep konuşuluyor ama çözüm için ciddi adımlar atılmıyor.

En önemli konu;

Sürücü çalışma mevzuatı dağınık ve çelişkilidir. AETR sözleşmesi, İş kanunu ve Karayolları Trafik Yönetmliği arasında çelişkiler vardır. İş kanunu ve Karayolları trafik yönetmeliğindeki kurallar, dijital takograf ile uyumlu değildir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2011-2012 yıllarında çıkarması gereken yönetmelik değişikliğini hala yapmamıştır.
Sürücülere kendilerine yapılan muameleden memnun değildir. Ücretler düşüktür.

Belli bir süreden sonra, sürücü daha az ücret almasına ragmen, ailesi ile zaman geçirmek istemekte, profesyonel sürücü olarak çalışmayı bırakmaktadır.

Çalışma koşulları ağır, çalışma sürelerine uyulmuyor, bu konuda etkin bir denetim yoktur.

Yol kenarı dinlenme tesisleri yetersiz, kalite düşük, fiyatlar yüksek, sürücüler dinlenememektedir.

Bazı benzin istasyonları ve park yerleri TIR ‘ları istemiyor.

Sürücülerin öğrenim durumları düşük ve bu nedenle toplumda imajları çok iyi değildir. Bu nedenle mesleğe yeteri kadar yeni giriş yoktur.

Ticari araçlarda çalışacak profesyonel sürücüler uzun ve masraflı bir süreci tamamlamak zorundadır. Sürücü kursu, sağlık raporu, sürücü belgesi alma, SRC kursları, sınavlar, psikoteknik testi, takograf kartı alma vs… İşsiz gençler zaten hayatlarını zor idame ederken, bu masrafları karşılamaları zordur. İş garantili olarak bu süreç tamamlanabilir, devlet destek sağlayabilir, özel projeler geliştirilebilir. Eğitimlerin bir kısmı online (Çevrimiçi, uzaktan, internet üzerinden) verilebilir, sınavlar da aynı şekilde yapılabilir.

AB ülkelerinde de sürücü sıkıntısı vardır. İyi sürücüler, ücretler daha iyi olduğu için AB ülkelerinde giderek, orada çalışmaktadırlar.
Sürücüler, yükleme ve boşaltma yaptıkları işyerlerinde horlanmaktadır. Bazen günlerce, yükleme ve boşaltma için beklemek zorunda kalmalarına ragmen, kendilerine dinlenecek bir yer gösterilmemekte, hatta WC. gibi tesislere bile erişimlerine imkan verilmemektedir.

Sürücü profilinin yükseltilmesi gerekmektedir. Meslek yüksek okulu ve Üniversite mezunları Uluslararası karayolu taşımacılığında çalışmaya teşvik edilmelidir.

Bu çalışmalar yapılmadan, süreçler düzeltilmeden ve eksikler giderilmeden göçmenler ve mültecilerden sürücü devşirmenin sorunun çözümüne katkısı çok sınırlı kalacak, ayrıca yeni sorunlara yol açacaktır. Kaldıkı, ülkemizdeki yabancıların çoğu ‘’geçici koruma altında bulunan yabancı’’ statüsünde veya sığınmacıdır. Bu çalışma yapılırken, hukuka uygun işlem yapılması önemlidir. Sorun sadece taşıma ve Lojistik şirketlerinin sorunu değildir. Sorun, sokakta her bireyi ilgilendirmektedir. Çünkü yaşamak için günlük ihtiyaçlarımıza ulaşmamız şarttır. Bu ihtiyaç duyduğumuz şeyleri, bize devasa araçları kullanan sürücüler getirmektedir. Lojistik hub, transit ülke olma iddiasında olan Türkiyenin bu sorunu çözmesi gerekmektedir. Bunun için; Taşıma ve Lojistik şirketleri, onların temsilcileri, ithalatcılar ve ihracatcılar, üreticiler, sürücülerin temsilcileri, sendikalar ve devlet iş birliği yapmalıdır. Sorunun ertelenecek hali kalmamıştır. Bu konuda umutlu muyum? Hayır!

Kaynak: transmedya.com