Hükümetin mali disiplini sağlamak amacıyla gündemine aldığı 37 maddelik 'kemer sıkma' paketi ekonomi dünyasından olumlu tepkiler almadı. Ekonomistler önlemlerin bu şekliyle mali disiplini sağlayamayacağını belirtti. İşadamlarına göre ise önlemler iç talebi azaltacak.
İktisatçılar, hükümetin krize karşı mali disiplini güçlendirme adımları olarak attığı ve tartıştığı düzenlemelerin "günü kurtarma önlemleri" olduğunda hemfikir. İktisatçılar, Türkiye'nin yapısal reformlarda gereken adımları atarak, mali disiplini orta vadede çok daha sağlam kurması gerektiğini belirterek, mali disiplin çalışmalarıyla ilgili görüşlerini Referans'a anlattılar. İş dünyasının temsilcileri ise alınacak önlemlerin iç talebi azaltmasından ötürü piyasayı olumsuz etkileyeceğini ifade ettiler.
Eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı ve TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Fatih Özatay, "2008 yılı sonuna doğru, gelen krizin büyük bir kriz olduğunu görüp iç talebi artırıcı tedbirler istemiştik. Milli gelirin yüzde 1,3'ü oranında yapılacak bir iç talep çalışması, 9 ay sonra büyüme hızını eksi yüzde 5,5'ten yüzde 3,5'a indirecekti. Bunun bütçeye de olumlu katkısı olacaktı, ancak söz konusu düzenlemeler yapılırken orta vadede telafi edici önlemlerin alınacağının da açıklanması talep etmiştik. Bu dönemde bir IMF anlaşması da ortamı pekiştirebilirdi" dilerek tüm bu önerilerinin gerçekleştirilmediğini ifade ederek bütçenin daha da kötüleştiğine dikkat çekti.
Yangın söndürme operasyonu
Alınan önlemlerin anlamının ancak "yangın söndürme operasyonu" olabileceğini vurgulayan Özatay, "Mali disiplini sağlayacak ana unsurlar bunlar değil. Türkiye'nin sosyal güvenlik ve sağlık gibi iki temel yapısal alanı var ki, bunlar bütçeyi de bozuyor. Bunlara el atmadan zam yapılmasını sağlıklı bulmuyorum. Kaldı ki, madem zamlar yapılacaktı niye birkaç ay önce vergi indirimleri yaptınız? Atılan adımların içsel tutarlılığı da sıkıntılı görünüyor" diye konuştu.
Cumhuriyet Gazetesi Yazarı Prof. Dr. Öztin Akgüç ise bütçenin son dönemde büyük ölçüde açık verdiğini ve bu durumun tehlikeli boyutlara ulaştığını aktararak "Hükümet şu anda attığı adımlarla bu durumu düzeltmeye çalışıyor. Ancak biz vergi düzenlemesi deyince de işin kolayına kaçıyoruz. Vergi alanında ciddi bir adaletsizlik var, atılan adımlarla dolaylı vergilerin payı artıyor. Bu da gelir dağılımını daha da bozuyor. Vergi reformu denildiğinde genelde sanayi lehine düzenlemeler yapılıyor, oysa tüm vergi sistemini adil biçimde ele almak çok daha sağlıklı olabilir" dedi.
Talebe etki etmemeli
Prof. Dr. Taner Berksoy yapılan çalışmaların mali disiplini sağlamaya dönük olduğunu belirterek "Bütçedeki disiplini sağlamak için atılan bu adımlar, günü kurtarma adımları gibi gözüküyor. Ekonominin durgunlaştığı bu dönemde, talebe fren yaptıracak önlemler çok doğru değil gibi gözüküyor. Bunun yerine talebe çok etkisi olmayacak biçimde, harcamaların yeri değiştirilebilir" dedi. Bu sorunların yıllardır yapılmayan vergi reformunun sonucu olduğuna dikkat çeken Berksoy, talebe etki eden düzenlemelerin ise konjonktürle uyumlu olmayan adımlar olduğunu belirtti. Berksoy "Zamanında doğrudan yani dolaysız vergileri artırabilseydik, bu sıkıntıları yaşamayabilirdik" diye konuştu.
İŞ DÜNYASINA GÖRE İÇ TALEP DARBE YİYECEK
Tüketimi düşürecek, enflasyonu tetikleyecek
Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar: Bu yıl ekonomide yaşanan daralma ve ardından gelen bütçe daralması ve sosyal güvenlik kurumlarının açığı bir yerden karşılanacaktı zaten. Ayrıca büyüme rakamları da istenilen seviyede gerçekleşmedi. Bu nedenle bir takım kaynaklara ihtiyaç duyuldu. Hükümet bunu yeni zamlarla yapmaya çalışıyor. Bugüne kadar 7 farklı tedbir düzenlemeye giden hükümet önümüzdeki dönemde farklı kalemlerde de zam geleceğinin sinyallerini vermişti. Örneğin otomotivdeki indirimin sürekli olmayışı ve akaryakıta yapılan zam bunlar arasında yer alıyor. Ancak hükümetin unutmaması gereken önemli bir konu var ki, bu da krizden çıkışın iç piyasanın canlandırılmasıyla mümkün olabileceğidir. Oysa yapılacak yeni zamlar tüketimi düşürüp enflasyonu körükleyecek. Zam yapmanın sonuçlarını geçmiş dönemde görmüştük. İş dünyası olarak temennimiz bundan sonraki büyüme rakamlarının iyileşmesi.
Tedbir paketi bizim önümüze engel oluyor
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Tamer Dinçşahin: İstihdamı ve işgücünü artırmak için alınması gereken tedbirler gibi gösterilen bu tür tedbirler bizim önümüze engel ve zorluk olarak çıkıyor. Kriz döneminde bizim gibi çok zorlu koşullarda ayakta kalmaya çalışan sektörler için telekomünikasyon ve akaryakıt gibi önemli maliyet kalemlerini artırmaları çok ciddi sıkıntı yarattı. Bundan sonra alınacak önlemler içerisinde de yeni zamların oluşu sektörümüzde büyük bir hayal kırıklığıyla karşılandı. Zira alınan yeni tedbirler bizim işimizi biraz daha zorlaştıracak. Bundan sonra özellikle maliyet kalemlerimizde olan zamlar bulunduğu için direkt maliyetleri artıracak. Bu açıdan bakıldığında son derece yanlış önlemler. Bu uygulamalar özellikle böyle bir dönemde piyasanın önüne çıkarılmamalı.
KEMER SIKMA DEĞİL BEL KIRMA
KESK Genel Başkanı Sami Evren, "37 maddelik tedbirler paketi yeni bir kemer sıkma programıdır. Bu tedbirler, kemerinde delik kalmayan emekçilerin, halkın, yoksulların belini kırma operasyonudur" dedi. Evren, yaptığı yazılı açıklamada, hükümetin bütçe açığı karşısında getirmeyi planladığı tedbirlerin emekçiler açısından krizin derinleşmesi anlamına geleceğini belirtti. "İlaçta emeklilerin ve çalışanların katkı paylarının artırılması ile yol ve köprü ücretlerinin artırılması gibi tedbirlerin kriz karşısında her geçen gün yoksullaşan halkın sefaletini artırıcı tedbirler olduğunu" ifade eden Evren, üniversite harçlarına ve akaryakıta yapılan zamları da eleştirdi."Siyasi iktidarın emekçileri karşısına alan bu tedbirleri uygulamaktan derhal vazgeçmesi gerektiğini" kaydeden Evren, krize yol açanların faturayı yine emekçilerin önüne koymasının kabul edilemeyeceğini belirtti.
Maliye, 37 maddelik önlem paketi çalışmasını doğruladı
Maliye Bakanlığı, dün akşam üstü saatlerinde yaptığı açıklamayla 37 maddelik teknik çalışmaların bulunduğunu ve bir bölümünün uygulamaya konulduğunu doğruladı. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, ekonomik program hazırlıkları çerçevesinde teknik çalışmaların sürdürüldüğü, çok sayıda teknik görüş ve önerinin geliştirildiği belirtildi. "Bu politikaların belirleneceği temel döküman orta vadeli programdır" denilen açıklamada, "Orta vadeli program karara bağlanmadığı ve çalışmalar da henüz tamamlanmadığı için herhangi bir çalışmayı karara bağlanmış bir çalışma gibi değerlendirmek doğru değildir" görüşüne yer verildi. Referans'ın konuyla ilgili haberinde de, söz konusu çalışmaların taslak olduğu ve ilgili bakanlarla Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın onay vermesi durumunda bu düzenlemelerin uygulamaya gireceği vurgulanmıştı.
Kaynak: Referans Gazetesi