Günümüzde artan yolcu ve yük trafiğinde bu tür bir bağlantıya imkan yok.
UTİKAD'ın yayınından öğrendiğime göre, 8.333 km sahil şeridimizde 500 GRT üzerinde gemi yanaşabilen ve yük taşımacılığında kullanılan liman ve iskele sayısı 165'tir.
Bu limanlardan henüz özelleşmemiş olanlar Türkiye Denizcilik İşletmeleri'ne ait Güllük, Gökçeada, Çanakkale, Lapseki, İstanbul ve Kabatepe limanları ile TCDD'ye ait İzmir Alsancak, Bandırma, Derince, İskenderun ve Samsun limanlarıdır. TCDD'ye ait Mersin Limanı'nın özelleştirmesi tamamlanmıştır. Ayvalık, Taşucu, Karabiga ve Gemlik limanları ise belediyeler tarafından işletilmektedir.
Coğrafi olarak Türkiye'de belirli bölgelerde liman ve iskele yoğunlaşması göze çarpmaktadır. Bu yoğunlaşmaya özellikle Ege Bölgesi'nde Aliağa çevresinde, Akdeniz Bölgesi'nde İskenderun ve çevresinde, Marmara Bölgesi'nde ise İzmit Körfezi ve İstanbul Ambarlı'da tanık olunmaktadır.
Türkiye'de limanlar birçok farklı yük türüne hizmet verebilecek farklı ekipmanlarla donatılan konvansiyonel türde liman özelliği göstermektedir. Ancak belli yük türlerinde uzmanlaşmış veya konteyner taşımacılığına yönelik limanlar da faaliyette olup bunlara Batı Karadeniz'de Filyos ve Kuzey Ege'de Çandarlı projesi gibi ana liman projeleri de hayata geçirilmeyi beklemektedir.
Denizcilik Müsteşarlığı ve Deniz Ticaret Odası'nın verilerine göre 2006 yılında limanlarımızda yaklaşık 243.6 milyon ton yükleme ve boşaltma yapılmıştır. Bu yüklerin yüzde 26'sı ihracat, yüzde 57.2'si ithalat, yüzde 4.6'sı ise transit elleçlemelerinden oluşmaktadır. Kabotaj yükleme ve boşaltmaların oranı ise yüzde 12.2'dir.
TÜRKLİM verilerine göre Türkiye limanlarında 2007 yılında 4 milyon 798 bin 160 TEU konteyner, 93 milyon 538 bin 405 ton genel kargo ve katı dökme yük, 14 milyon 399 bin 177 ton dökme sıvı yük ile 1 milyon 14 bin 808 motorlu araç ve iş makineleri elleçlenmiştir.
Buna göre Türkiye'de elleçlenen konteyner miktarı 2007 yılında bir önceki yıla göre yüzde 17.8 artmıştır. Böylece ekonomik krizin yaşandığı 2001 yılından beri konteyner elleçlemeleri tam iki kat artmış bulunmaktadır. 2007 yılında limanlarımızda elleçlenen konteynerin yüzde 72.47'si özel sektör tarafından işletilen terminallerde, yüzde 22.53'ü TCDD limanlarında elleçlenmiştir. Özelleştirmelerin tamamlanması ve yeni terminallerin devreye girmesiyle özel sektörün konteyner elleçlemelerindeki hakim durumunun daha da artması beklenmektedir.
Genel kargo ve kuru dökme yüklemelerinde ise kamu limanlarında önemli bir artış yaşanmazken özel liman işletmelerinin son 5 yıllık döneminde önemli artış yaşandığı görülmektedir. Özel liman işletmelerinde işlenen genel kargo ve kuru dökme yük miktarı anılan dönemde yüzde 155'lik artış yaşanmıştır. Buna karşılık kamu limanlarında bu tür yüklerin elleçleme miktarı son beş yılda yüzde 10 azalmıştır. Böylece genel kargo ve kuru yük elleçlemelerinde özel liman işletmelerin payı yüzde 53'ten yüzde 81.31'e çıkmıştır.
Türkiye'nin ihracat ve ithalata konu motorlu araçlar ve iş makineleri taşımaları yüzde 92 oranında denizyoluyla yapılmaktadır. En çok motorlu araç ve iş makinesi yüklemesi yapılan limanların başında TCDD Derince Limanı gelmektedir. Bu limanı İzmir, Gemlik, Ford Otosan ve Borusan limanları takip etmektedir.
Limanlarımızda elleçleme miktarları hızla artarken, mevcut limanların Türkiye'nin artan dış ticaretine cevap verip veremeyeceği konusunda tartışmalar sürmektedir.
TÜRKLİM tarafından yapılan bir çalışmaya göre, kamu ve özel sektör tarafından işletilen mevcut limanların kapasitelerini geliştirme projelerinin yanı sıra proje ve inşaatı süren yeni limanların devreye girmesiyle 2015 yılında Türkiye limanlarının konteyner elleçleme kapasitesi 13.2 milyon TEU'ya, genel kargo ve katı dökme yük kapasitesi 187 milyon tona, sıvı dökme yük kapasitesi 29.2 milyon tona, motorlu araç ve iş makineleri sayısı ise 2.9 milyon adede çıkacaktır.
Kaynak: Dünya Gazetesi