Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmetleri Üretenleri Derneği'nin (UTİKAD) raporundan, deniz ticaret filomuz konusunda öğrendiklerimi okuyucularıma aktaracağım.
Türk deniz ticaret filosunun durumu
Türk deniz ticaret filosu 1980'den sonra hızla büyümüştür. 1980 yılında 2.0 milyon DWT olan filomuz, dünya sıralamasında 35. sırada yer alıyordu.
1996 yılında Türk deniz ticaret filomuz 10.8 milyon DWT ile dünya filoları arasında 16. sıraya yükselmiştir. 1996 yılından itibaren filomuzdaki durgunluk ve gemi kaybı dünya sıralamasında düşüşe geçmemize neden olmuştur. 2006 yılında ise bir önceki yıla oranla yüzde 4.4 kayıpla 7.2 milyon DWT'ye gerilemiştir.
Filomuzun gelişiminin durduğu ve gerilediği 1985-1988 ile 1998-2002 dönemleri ülkemizin yaşadığı ekonomik krizler ve dünya ile birlikte yaşanan navlun krizlerinin sonuçlarıdır.
Türk deniz ticaret filosundaki toplam 1429 adet geminin 383'ünün ithal, 1046 adet gemi ise inşa yoluyla edinilmiştir. İthal gemilerin DWT'si 5.4 milyon, inşa gemilerin DWT'si ise 1.9 milyon DWT'dir.
Toplam deniz ticaret filosunu oluşturan 1429 adet geminin adet bazındaki çoğunluğunu sırasıyla, yüzde 29.74'ünü kuru yük, yüzde 11.9'unu balıkçı gemileri, yüzde 9.1'ini petrol tankerleri, yüzde 7.63'ünü römorkörler ve yüzde 7'sini dökme yük gemileri oluşturmaktadır. Diğer tip gemiler ise filonun sayısal olarak ancak yüzde 34.63'üdür.
7.2 milyon DWT olan deniz ticaret filosunun DWT bazındaki çoğunluğunu sırasıyla, yüzde 48.02'sini dökme yük gemileri, yüzde 19.04'ünü kuru yük gemileri ve yüzde 17.95'ini petrol tankerleri oluşturmaktadır. Diğer tip gemilerin DWT yüzdesi ise yüzde 14.99'dur.
Filodaki gemilerden yüzde 48.6'sı (695 gemi) ulusal sicile, yüzde 51.4'ü (734 gemi) uluslararası sicile kayıtlıdır. Filomuzun DWT olarak yüzde 9.1'i ulusal sicile, yüzde 90.9'u ise uluslararası sicile, GRT olarak ise yüzde 14.0'ü ulusal sicile, yüzde 86.0'sı ise uluslararası sicile kayıtlıdır. Ulusal sicile kayıtlı toplam 658 bin 083 DWT'lik filomuzda en fazla tonaja sahip gemi tipleri sırasıyla, yüzde 29.4'ünü dökme yük gemileri, yüzde 24.4'ünü kuru yük gemileri ve yüzde 16.9'unu petrol tankerleri oluşturmaktadır. Diğer tip gemiler ise ulusal sicilin yüzde 29.3'üdür.
Uluslararası sicile kayıtlı toplam 6.6 milyon DWT filomuzda en fazla tonaja sahip gemi tipleri sırasıyla, yüzde 49.9'u dökme yük gemileri, yüzde 18.5'i kuru yük gemileri ve yüzde 18.0'i petrol tankerleri oluşturmaktadır. Diğer tip gemiler ise, uluslararası sicilin yüzde 13.6'sıdır.
Türk deniz ticaret filosunda 1500 DWT'nin üzerinde 556 adet gemi bulunmaktadır. Bu gemilerin 243 adedi ithal, 313 adedi ise inşadır. 1500 DWT üzerindeki gemilerin toplam GRT'si 4.532.974, toplam DWT'si ise 7.000.302 DWT'dir. Bu tonajın DWT bazındaki çoğunluğunu sırasıyla, yüzde 9.87'sini dökme yük gemileri, yüzde 17.84'ü petrol tankerleri ve yüzde 17.82'sini ise kuru yük gemileri oluşturmaktadır. Bu tonaj grubundaki gemiler toplam filanın DWT olarak yüzde 96.27'sini teşkil etmektedir.
150 GRT kapasitenin üzerindeki gemilerin dikkate alındığı filoda 1429 adet gemi bulunmaktadır. 31.12.2006 itibariyle bu gemilerin genel yaş ortalaması 21.77'dir.
Deniz ticaret filosunun sayısal olarak yüzde 29.74'ünü oluşturan kuru yük gemilerinin genel yaş ortalaması 28'dir. DWT olarak filomuzun yüzde 48.01'ini oluşturan dökme yük gemilerimizin genel yaş ortalaması ise 21'dir. Türk deniz ticaret filomuzun yüzde 38.0'i 0-9 yaş grubunda, yüzde 8.0'i 10-19 yaş grubunda, yüzde 41.0'i 20-29 yaş grubunda ve yüzde 13.0'ü 30 yaş üzerinde yer almaktadır.
Türk deniz ticaret filosu dünya sıralamasında 2007 başı itibariyle 26. sırada yer almaktadır. Dünya filosunun yüzde 22.8'ine sahip Panama 1. sırada, yüzde 10.2'sine sahip Liberya 2. sırada ve yüzde 5.4'üne sahip Yunanistan ise 3. sırada yer almaktadır.
Kaynak: Dünya Gazatesi