PEGASUSUN HEDEFİ TÜRKİYENİN ÖTESİNE UÇMAK

Sektöre kattığı yenilikler, inovatif çalışmalar ve 4 yılda gerçekleştirdiği yüzde 57'lik büyüme.. 2005'te Pegasus Havayolları'nı satın alarak kendi deyişiyle "10 üzerinden 4 bildiği" hava yolu sektörüne giren Ali Sabancı yarattığı dinamizm ile fark yarattı. Krize rağmen yatırımlarda hız kesmeyen Pegasus, son olarak Avrupa'nın en büyük hava yollarından Air Berlin'e de ortak olarak uluslararası arenaya adım attı. İmza attığı başarılar Türk sivil havacılığının ilk düşük maliyetli hava yolu Pegasus Havayolları'na iki ödül birden getirdi. Hızlı Balık Ödülleri'nde ulaştırma, taşımacılık ve lojistik sektörünün "Hızlı Balık Ödülü"nü almaya hak kazanan Pegasus büyük ödülün de sahibi oldu.

Ali Sabancı'nın çocukluğundan yaşadığı olumsuz uçuş tecrübelerini bertaraf etme düşüncesi ile girdiği havacılık sektöründeki hedefi "Paylaşarak geleceğe yürümek ve büyümek".

15 olan uçak sayısını 2015'te 43'e çıkarmayı planlayan Pegasus, "Türkiye'nin ötesine bakarak" büyüme planları yapıyor. Şirket bunun için de satın alma ve birleşmelere sıcak bakıyor.

Hedef, algıyı değiştirmekti

1990 yılında Aer Lingus Silkar Yatırım ve Net Holding'in ortak girişimiyle kurulan Pegasus, Esas Holding tarafından Ocak 2005'te satın alındı. Satın aldıkları dönemdeki Pegasus'u, 15 yılda tur operatörlerinin 15 milyon misafirini taşıyan ama hiçbir zaman kendi misafirini taşıyamayan ve kendi markasını yaratamamış bir şirket olarak tanımlayan Ali Sabancı, ekibiyle birlikte, uçak kavramının halkın gözünde erişilemeyen bir meta olduğu gerçeğiyle yola çıktıklarını ve marka yaratmanın peşine düştüklerini anlatıyor. Ulaşılması gereken hedefin ise kolay olmadığını, çünkü değişmesi gerekenin "algı" olduğunu vurgulayan Sabancı, bu süreci şöyle anlatıyor:

"Her uçakta 2 pilot, 2 motor var, hostesler servis yapıyor. Pilotlara müdahale edemezsin, kabine edemezsin, dolayısıyla algıya müdahale etmemiz gerekiyordu. Daha dinamik bir yapıya getirerek diğerlerinden ayrılabilirsin. Ama bunun için bir 'seksilik' eklemen lazım. Çünkü bu yeni bir ürün değil. 2008 yılında 48 kampanya yapmışız. Yani sürekli kampanyalarla algıyı yönetmişiz."

Misafirin hava yolu şirketinden 3 temel beklentisi olduğunu dile getiren Sabancı, bunlardan birincisinin A noktasından B noktasına direkt uçmak, ikincisinin zamanında kalkış, üçüncüsünün ise en düşük fiyat olduğunun altını çiziyor. "Bizim tek yaptığımız tüm bunları gerçekleştirmek ve misafirlerimize doğru kanalları duyurmak oldu" diyen Sabancı, Pegasus'un başarısının altında bunun yattığını belirtiyor.

Pegasus'un tarihi 'ilk'lerle dolu

Şirketin algısının değişmesinin ardından ise "ilk"ler gelir. Örneğin, uçak içi ikramların satılması. Ayda ortalama 112 bin ürün sattıklarını anlatan Sabancı, "Demek ki, her 2 misafirden biri ürün satın alıyor. Kabindeki arkadaşlar satış eğitimi alıyor. 'Bir şey içer misiniz' demiyor, 'Ne içersiniz' diyor" diye konuşuyor. Satış performansını artırmak için ise yine Pegasus'a özel bir çözüm bulunur: Paylaşmak. Yani, kabin memurlarının satıştan yüzde 10 komisyon alması ve her ay en çok satış yapan ilk 10 elemana ödül verilmesi. Sabancı, "Bu bize onların performansını gözleme imkânı da veriyor. Paylaşıp, umursatıyorsun. En üst katta oturup mönüye karar veremezsin. Onlar benim temsilcim. Herkesle paylaşman lazım" diyor. Pegasus, havada ilk piyango bileti satışı uygulamasını da başlattı. Sabancı, bu uygulamayı ise "Zaten uçağa bindiğin zaman bedava gazete, dergi yok. Misafirin hayatına bir şey katman lazım" diye açıklıyor. Şirket Türkiye'de ilk kez uçak üstü ve içi reklam alanları ile bilete endeksli seyahat sigortasını da uyguladı.

2008'de 4.4 milyon yolcu taşıdı

Pegasus, 2008 yılında tarifeli ve charter uçuşlar olmak üzere 4 milyon 400 bin yolcu taşıdı. Charter uçuşlardaki etkinliğini tarifeli uçuşlara aktarmak isteyen şirket, 2005 yılında 115 bin olan tarifeli yolcu sayısını, 2008 yılında 3 milyon 221 bine çıkarmayı başardı. Kasım 2005'te tarifeli seferlerine başlayan Pegasus, şu an 15 olan uçak sayısını, yeni nesil Boeing 737-800 tipi uçaklarla 2015 yılına kadar 43'e çıkarmayı planlıyor. Şirket yurtiçinde 16 ve yurtdışında 10 noktaya tarifeli uçuyor. Fiyatların düşme eğiliminde olduğu sektörde, firma satışlarını 2006 yılında yüzde 14.9, 2007'de ise yüzde 18.1 artırdı. Pegasus ayrıca, uçakların üzerine reklam alınması, uçak içinde yapılan marka tanıtımları, ikram satışları ve dinamik ücret sistemi ile hayata geçirdiği low cost uygulamalar sayesinde de sektörde farklılığını ve "seksiliğini" kanıtladı.

Şirkette geleneksel hiyerarşi yok

Şirketin mutfağına bakıldığında ise ön cephedeki başarıyı anlamak daha kolay. Çalışanların ve ekibin önerilerinin dikkatte alındığı, kâr paylaşımı sistemiyle çalışanların da kâra ortak edildiği Pegasus, bu yönüyle de diğer birçok şirketten ayrılıyor. Pegasus Havayolları'nın üst yönetiminde farklı bir hava esmesine neden olan ise Ali Sabancı'nın ABD ve İngiltere'de geçirdiği yıllar ve edindiği tecrübe olur. Sabancı, "Amerika'da sadece kendin olduğunu öğreniyorsun. Şirkette yöneten ve yönetici arasında o geleneksel hiyerarşi yok. Sabah kalkıyorsun, akşam 7'de eve geliyorsun, ayık kaldığın zamanın büyük bir kısmı burada geçiyor. Demek ki burada huzurlu ve mutlu olman lazım ki, üretken ol. Paylaşacaksın ki verim al" diyor.

Air Berlin yatırımı Pegasus'u güçlendirecek

Esas Holding, Pegasus'taki başarısından sonra, 2007 yılında İzmir Havayolları'nın (İzAir) yüzde 20'sini satın aldı. İzAir büyüme platformuna girdikten sonra ise nisan ayında Almanya'nın ikinci büyük hava yolu şirketi Air Berlin'e ortak olduğunu açıklayarak krizde gündem değiştiren Ali Sabancı, Air Berlin yatırımı sayesinde Pegasus'un daha da güçleneceğini düşünüyor. Sabancı, "Ticari ilişkilerin ötesinde filo planlamasına yönelik kararlar alacağız. Boeing ve Airbus ile Pegasus ve İzAir olarak yeniden pazarlık masasına otururken belki Air Berlin'i de yanımıza alacağız. Pazarlıkta elimiz güçlenecek" diye konuşuyor. Pegasus'un gelecek planlarında ise markayı güçlendirmek ve pazar payını artırmak var. Şu anda yüzde 17 olan pazar payını 3 yıl sonunda yüzde 25'e çıkarma planı olan Sabancı, "Küçük ölçekli hava yollarının ayakta kalacağına inanmıyorum. Büyümezseniz yok olursunuz. Ufkumu genişletmem lazım. Kendi markamı güçlendirmek istiyorum" diyor.

NASIL HIZLI BALIK OLDU?

* Düşük maliyetli hava yolu modelinin Türkiye'deki ilk temsilcisi oldu.

* 2005-2008 yılları arasında sektör yüzde 20 büyürken Pegasus yüzde 57 büyüdü.

* Uçak içi ikram satışı ile hava taşımacılığına yeni bir anlayış getirdi.

* Uçak üstü ve içi reklam alanları ve bilete endeksli seyahat sigortasını ilk kez uyguladı.

* Ekonomik fiyatlarla web sitesinden araç kiralama, otel, seyahat sigortası sundu.

* HSBC işbirliği ile çıkardığı Pegasus Kart ile yolculara hem uçuş hem de alışveriş yaparken puan kazanma ve indirimli veya bedava uçma şansı sundu.

* Türkiye'de zamanında kalkış oranı en yüksek olan hava yolu firması oldu.

* 2005 yılında yakıt fiyatları artarken uygulamaya konulan "War on Fuel" projesiyle maliyetlerini 2.2 milyon dolar azalttı.

Yurtiçi satışlar 2 yılda 25 kat arttı

SEKTÖRDE BÜYÜME TÜM HIZIYLA DEVAM EDİYOR

Türkiye'deki önemli ve büyük sektörlerden biri olan taşımacılık ve lojistik sektörünün GSMH'deki payının yüzde 8 ile yüzde 12 arasında, ticari büyüklüğü ise 45 ile 56 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Havacılık sektörü son dört yılda yüzde 100 bir büyüme gösterdi. Bu büyümede yolcu taşımacılığının etkisi büyük. Türkiye havacılık sektöründe, 2008 yılında iç ve dış hatlarda toplam yolcu sayısı yüzde 5,8, tüm uçak trafiği ise yüzde 7,7 arttı. Sivil havacılıkta 17 şirket var, artan yolcu sayısında paralel olarak pazar giderek büyüyor. Lojistik sektörü son 5 yılda hızlı büyümesine rağmen hâlâ gelişmiş ekonomilerin gerisinde kaldı. ABD ve AB'de lojistik sektörü GSYH'nin sırasıyla yüzde 10 ve yüzde 6'sını oluşturuyor. Uluslararası ticaret hacimlerindeki artışla sektördeki büyümenin devam etmesi bekleniyor.

ŞİMDİ PEGASUS AİLESİNE İKİ KAT ŞEFKAT GÖSTERİYORUM

Pegasus Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sabancı, Hızlı Balık Ödülleri'ne iki kez layık görülmüş olmaktan dolayı çok heyecanlı olduğunu söylüyor. İki yıl önce Easy Jet'ten bir danışmanının kendisine "Hemen herkesi tanıyorsun ve şefkat gösteriyosun. Ama iki kat büyüdüğünde ne olacak" diye sorduğunu anlatan Sabancı, "Şimdi Pegasus ailesi daha büyük ama iki kat şefkat gösteriyorum. Bir sürü engel var, rekabetçi ortam, oyuncular çok büyük ama insanlar takdir ediyor. Bu iş yavaş yavaş oluyor" diyor.

Kaynak: Referans Gazetesi