Son yıllarda girişimcilerin sayısındaki hızlı yükseliş ortalama yatırım miktarlarında değişim yaratmamıştır. Almanya'daki Türk girişimcileri 2008 yılında işletme başına ortalama 115.000 euroluk yatırım miktarına ve toplamda 8 milyar euro yatırım hacmine erişmiştir. Türk kökenli işletmelerin gerek hukuki statülerinin gerekse de isim/marka ve işlevlik açısından Alman işletmelerle hiçbir farkları olmaması, sahiplerinin Alman vatandaşı olmaları nedeniyle bu konuda kesin verilere ulaşmak gittikçe güçleşmektedir.
Artık bu girişimciler şu an yaşadıkları ülkelerin ayrılmaz birer parçaları olmuştur. 2008 yılı sonunda TAVAK Vakfı'nın Almanya'daki Türk işveren kuruluşları ve BTEU ile birlikte yaptığı değerlendirmeler sonunda toplam yatırım tutarının 8 milyar euronun çok daha üstünde olduğuna dair işaretler vermektedir.
Son yirmi yılda Türk kökenli girişimciler kenar (niş) ekonomilere sıkışmış yabancı serbest meslek sahipliğinden yerli (Alman) girişimcilere dönüşmüştür. Buna karşın bu olumlu gelişme Federal Alman toplumunun kimi kesimlerince yeterince algılanamamaktadır.
150 bin işsiz Türk
Ayrımcılık ve ırkçılık üzerinden oy rantı elde etmeye çalışan birtakım politik ve sosyal çevreler, Türk etnik ekonomisindeki büyümeyi gettolaşmanın yansıması olarak görmek ve göstermek istemektedirler. Almanya'da halihazırda 700.000'e yakın "çalışmaya engeli olmayan" Türk nüfus vardır. Türkler arasındaki işsizlik oranı Almanlara göre 2 kat daha fazladır. Çalışma engeli olmayan Türkler iş bulamadıkları için 150.000'e yakın Türk işsizdir.
Mesleksizlik nedeninden kaynaklanan Türkler arasındaki bu işsizlik "yabancı düşmanlığına mesnet" yapılan en önemli unsurdur.
Diğer taraftan Almanya'daki Türk girişimcilerin yoktan yarattıkları 330.000 sigortalı istihdam (yüzde 13 Alman, yüzde 7 diğer milletlerden) hiç dikkate alınmamaktadır. Türk işyerlerinin bir gettolaşma yarattığı iddiası da saçma önyargılara dayandırılmaktadır. Bilakis bu tür merkezler çok ve zengin kültürlülüğün bir göstergesi olmakta, "tutucu" olmayan ve dünyadaki diğer kültürlere saygılı olan bazı Almanlar bu mahallelerde yaşamayı tercih etmektedirler.
Amerika'daki China-Town'un yok olduğunu, ruhsuz bir Amerikan malı alışveriş merkezine dönüştürüldüğünü düşünelim; New York diye bir şehir kalmazdı herhalde. Bu işyerleri ne hedefledikleri grup ne de ekonomik ilişkileri bakımından kapalı, kimselerin giremediğı "getto" sistemler değildirler, sadece 50 yıl sonra bile "Yabancı" olgusuna henüz alışamamış tutucu Almanların önyargıları söz konusudur.
1961'de Almanya Federal Cumhuriyeti ile ilk işgücü alım anlaşmasını imzalayan Türkiye Cumhuriyeti, bu anlaşmanın benzerlerini 1964'te Hollanda, Belçika, Avusturya ve 1965'te Fransa ile imzaladı. Bu ülkeler bügün AB'deki Türk göçünün yoğunlaştığı ülkeleri teşkil etmektedirler. Mevcut durumda 4.2 milyon nüfuslu Türk göçmenler AB nüfusunun yüzde 1'ini teşkil etmektedirler.
5.2 milyon Türk
Bu sayıya Yunanistan'da yaşayan 150 bin Batı Trakya Türkü ile 1 Ocak 2007'de AB'ye katılan Bulgaristan ve Romanya'da yaşayan Türk azınlıklar eklendiğinde sayı 5.2 milyona (Bu sayıya Kuzey Kıbrıslı Türkler dahil değildir.) ulaşmaktadır. Bu şekilde Türk kökenli nüfus 8 AB ülkesinden daha yüksek bir seviyeye ulaşmakta, Türkler birliğin 19. büyük ulusal topluluğunu meydana getirmektedirler. Almanya'da olduğu gibi AB ülkelerinde yaşayan Türkler genç bir nüfus oluşturmaktadırlar. Bu bağlamda hedef ülkelerde kendilerine bir perspektif yaratmak isteyen iş kurma çağındaki dinamik bir gruptan söz edilebilir. Yeni yerleştikleri ülkelerle bağları vatandaşlığa geçiş rakamlarına yansıyan Türk göçmenlerin 1.8 milyonluk bölümü Avrupa Birliği vatandaşlığına sahiptir.
Diğer yandan Türkler bulundukları ülkelerin ekonomik yaşamı için de önemli bir faktör haline gelmeye başlamıştır. AB-15 ülkelerinde bağımsız çalışarak geçimlerini sağlayan Türk girişimcilerin sayısı 108.000'e ulaşmıştır. AB'deki Türk girişimcilerin büyük bölümü (yüzde 68) Almanya'da yaşamaktadır. Bunun ardından Fransa ve Hollanda gelmektedir. 1996'dan 2008'e kadar geçen 12 yıllık dönemde Türk işletmelerinin yatırım hacimleri 6 milyar eurodan 11.8 milyar euroya yükselmiştir. 1997'de elde edilen 25.7 milyar euroluk ciro 2008 itibariyle 45.4 milyar euroya ulaşmıştır. Büyümeye paralel, istihdam edilen personel sayılarında da yükselme olmuştur. 1997'de 254.000 olan çalışan sayısı, bugün 496.000 seviyesindedir. Avrupa'daki Türk girişimciliğinin Almanya'da olduğu gibi oldukça yeni olduğu göz önüne alınırsa orta ve uzun vadede büyümenin süreceği beklenmelidir.
AB'nin yeni üyeleri Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan sayısal olarak önemli bir Türk işletmeciliği barındırmaktadırlar. Bu ülkelerde yaşayan Türklerin hemen hemen tamamı yaşamlarını bağımsız çalışma yoluyla kazanmaktadır. 2007 başında AB'ye katılan Bulgaristan ve Romanya'daki Türk nüfus da göz önüne alındığında ilgili sayılara 23.500 Türk kökenli girişimci daha eklenmektedir.
|
Avrupa Birliği Ülkelerinde (AB-15) Türk Girişimci Gelişimi |
|
Gösterge |
1997 |
2002 |
2007 |
2008 |
|
Girişimci |
62.000 |
82.300 |
102.000 |
108.000 |
|
İşletme Baş. Ort. Yat. (euro) |
97.000 |
112.000 |
107.000 |
110.000 |
|
Toplam Yatırım Hacmi (milyar euro) |
6 |
9.2 |
10.9 |
11.8 |
|
İşletme Baş. Ort. Ciro |
415.000 |
425.000 |
445.000 |
445.000 |
|
Yıllık toplam ciro (milyar euro) |
25.7 |
35 |
45.4 |
45.4 |
|
İşletme Baş. Çalış. |
4,1 |
5 |
4,6 |
4,6 |
|
Toplam istihdam |
254.000 |
411.000 |
469.000 |
496.000 |
Kaynak: TAM 2007, TAVAK 2008
* Türk Alman Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı (TAVAK) Başkanı
** TAVAK Mütevelli Heyeti Üyesi
Son yıllarda girişimcilerin sayısındaki hızlı yükseliş ortalama yatırım miktarlarında değişim yaratmamıştır. Almanya'daki Türk girişimcileri 2008 yılı...
( KB)
referans