Obama’nın ziyareti, ABD ile son beş yıldır kıpırdamayan ticaret için umut oldu. Ziyaret sırasında Clinton döneminde gündeme gelen ‘nitelikli serbest bölgeler’ ve ‘tercihli ticaret’ de yeniden masaya yatırılacak.
ABD Başkanı Barack Obama’nın Türkiye ziyaretinin iki ülke arasındaki ticari ilişkilere yeniden ivme kazandırması bekleniyor. Obama ile görüşülecek konular arasında ticaret de önemli yer tutuyor. Eski Başkan George W. Bush döneminde ihracatın 4-5 milyar dolar seviyesinde neredeyse çakılı kaldığı ancak ithalatın 2 kat arttığı ABD ile ‘tercihli ticaret’ ve ‘nitelikli sanayi bölgeleri’ (NSB) konusu Obama’nın ziyaretiyle yeniden gündeme geldi. İlk kez Bill Clinton döneminde 1999 yılında Güneydoğu’da kurulması planlanan NSB’ler daha sonra buzdolabına kaldırılmıştı. Obama’nın ziyaretiyle birlikte ağırlıklı olarak tekstil olmak üzere birçok sektör NSB’leri yeniden dillendirmeye başladı.
TGSD BAŞBAKAN’A MEKTUP YAZDI
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ahmet Nakkaş, Başbakan Erdoğan’a bir mektup göndererek Obama ile ‘nitelikli bölgeler’ konusunu yeniden görüşmesini talep etti. Nakkaş, mektup ile ilgili yaptığı değerlendirmede, ABD Başkanı Obama ile yapılacak görüşmelerin içinde mutlaka Doğu ve Güneydoğu’nun kalkınmasına dönük ekonomik açılımların yer alması gerektiğini ifade etti. Ortadoğu barışının ekonomik kalkınmadan geçtiğini anlatan Nakkaş, bu çerçevede Doğu bölgelerinde nitelikli sanayi bölgelerinin kurulmasının büyük önem taşıdığını kaydetti. TGSD’nin Erdoğan’a gönderdiği mektupta ‘Türk tekstil ve hazır giyim ihracatı 2004 yılında 1.7 milyar dolardan 760 milyon dolar civarına düşmüştür. 2009’da tekstil ve hazır giyim toplam ihracatının 400 milyon dolara gerileyeceği öngörülmektedir. Bu bağlamda hazır giyim ihracatı ise 2004 yılında 1.5 milyar dolardan, 2008 yılında, yüzde 65 gerileme ile 550 milyon dolara inmiştir. 2009 yılında hazır giyim ihracatının 300 milyon doların da altına düşeceği endişesi taşınmaktadır’ denildi. Mektupta Amerika’nın sadece hazır giyim ithalatının 90 milyar dolar olduğu belirtilerek şu görüşler savunuldu: ‘Görüldüğü gibi Türkiye’nin 300 milyon dolar ihracatı ABD pazarı için binde 1 düzeyinin altındadır ve ABD’nin çıkar ilişkisi içinde olduğu en büyük tedarikçileri konumunda olan Çin, Endonezya, Vietnam ve Hindistan’ı rahatsız etmeyecek boyuttadır. Yapılacak görüşmelerde Türk tekstil ve hazır giyim sanayinin Amerikalı alıcılar nezdinde, mümkünse ‘stratejik partner’ olarak kabulünün öngörülmesi, tekstil ve konfeksiyon ihracatımızda ürünlere göre değişen yüzde 16 ile yüzde 34 oranında uygulanan, gümrük vergilerinin sıfırlanması bu amaçla serbest ticaret anlaşmaları hayata geçirilmesi önerilebilir.’
Nitelikli bölge nedir?
Nitelikli sanayi bölgeleri (NSB), kotasız, vergisiz ihracat olanağı sağlayan ‘sanayi parkları’ olarak ortaya çıkıyor. halen Ürdün ve İsrail’de bulunan bu bölgelerden ABD’ye gümrük vergisi olmaksızın ihracat yapılabiliyor. ABD halen Ürdün’de üretilen tekstil ürünlerine kota uygulamıyor.
10 yıl önce neden gerçekleşmedi?
Nitelikli sanayi bölgeleri ilk olarak 1999 yılında dönemin ABD Başkanı Bill Clinton’ın Türkiye ziyaretinde gündeme geldi. Özellikle Doğu illerinde kurulması ilke olarak benimsendi. Ancak bu kapsama tekstil ve hazır giyim dahil edilmemişti. Bunun üzerine askıya alınmıştı.
ABD’ye ihracatımız yerinde sayıyor, ithalatımız patladı
ABD’ye ihracat George W. Bush döneminde 4-5 milyar dolar seviyesinde sabit kalırken, ithalatta ciddi artış yaşandı. Türkiye ile ABD arasındaki dış ticaret hacmi 16 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Buna göre, ABD Türkiye’nin en çok en çok ihracat yaptığı ülkeler arasında 8. sırada bulunurken, en çok ithalat yaptığı ülkeler içinde de Rusya, Almanya ve Çin’in ardından 4. sırada geliyor. 2008 yılında Türkiye ABD’ye 4.3 milyar dolarlık ihracat yaptı, 12 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi.
İTHALAT % 152 ARTTI
Başka bir deyişle, 2008 yılında Türkiye’nin ihracatının yüzde 3.3’ü, ithalatının ise 5.9’u ABD ile yapıldı. Bu yılın ocak-şubat döneminde ise ABD’ye 504.3 milyon dolarlık ihracat, 1.2 milyar dolarlık ithalat yapıldı. 2004 yılına göre, ABD’ye ihracat yüzde 11.7 oranında azalırken, ithalat yüzde 152.3 gibi yüksek bir oranda arttı. 2004 yılında ABD’ye 4.9 milyar dolarlık ihracat, 4.7 milyar dolarlık ithalat gerçekleştiriliyordu. Türkiye’nin ABD’ye ihraç ettiği başlıca mallar arasında hazır giyim ve tekstil ürünleri, işlenmiş doğal taşlar, makinalar, gıda ürünleri, tütün, bakır ürünleri yer alıyor. ABD’den Türkiye’ye doğrudan yabancı yatırım girişi artarken, 2006 yılı sonu itibariyle Türkiye’de faaliyet gösteren 733 Amerikan sermayeli şirketin toplam yatırımı 848 milyon dolardan 2007 yılında 4.2 milyar dolara yükseldi.
Star Gazetesi