Dünya ticareti her geçen gün şekil değiştiriyor, e-ticaret sayesinde sınırlar ortadan kalkıyor. Dünyanın herhangi bir yerindeki küçük üretici dahi e-ticaret ile global pazara giriş yapabiliyor. Ülkemizde de e-ticaret dolayısıyla e-ihracat önemini her geçen gün arttırıyor. Gerek kamu gerek özel sektör için yeni olarak kabul edilebilecek, yeni gelişen her sektörde olabileceği gibi çeşitli sorunları da beraberinde getiriyor.
Elektronik ticaretin en önemli ayaklarında biri de lojistik olduğu için 'Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenler Derneği (UTİKAD) olarak 2017 yılında kurulan E-Ticaret Odak Grubu'nu oluşturduk.
Odak Grubumuz UTİKAD Yönetim Kurulu Üyesi Nil Tunaşar başkanlığında 2 yıllık bir çalışma sürdürdü. Bu süreçte üretciden, platform sahiplerine, yatırımcılardan, lojistik firmalarına kadar konunun tüm paydaşları ile bir araya gelindi ve toplantılar yapıldı. 2019 yılı Şubat ayında ise “Türkiye'de E-Ticaret ve E-İhracat Gelişim Potansiyeli Lojistik Süreçler” raporumuzu yayınladık.
Yayınlanan bu raporun ardından gerek paydaşlarımız gerekse üyelerimizden aldığımız olumlu dönüşler sonrası bu konudaki çalışmalarımızı sürdürme kararı aldık. İlk toplantımızı ise Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) ile gerçekleştirdik. Toplantımızda raporda yer alan e-ihracatta yaşanan operasyonel sorunlar ve maliyet odaklı aksiyonlar konularının güncel durumları ile ilgili değerlendirmeler yapıldı. Şu anda yüzde iki civarında olan e-ticaret kapasitesinin artması ve gelişmesi için önemli olan unsurların bir araya getirilmesi ve kamuya iletilmesi için iş birliği çalışmalarımızı sürdürme ve ortak bir çalıştay yapma kararı da aldık. Odak Grubumuzun ilk toplantısında ise e-ticaret ve e-ihracatta halihazırda çözümlenmemiş konuları yeniden gözden geçirdik. Çözüm bekleyen konuları şöyle sıraladık:
- Gümrüklerde uzman personel eksikliği, ETGB kapatmasının geç yapılması ya da hiç yapılmaması. Söz konusu durum ile ilgili gümrüklerde sadece mikro ihracat ile ilgili işlemleri yapan personellerin olması ve bu personellerin ETGB konusunda eğitilmesi gerekliliği üzerinde durulmuştur.
- ETGB'li gönderiler her ürün için yapılamamakta bazı ürünler yasaklı ürün olarak değerlendirilmektedir. Ancak bu ayrım sektör bazlı yapıldığı için yasaklı madde içeriği bulunmayan ürünler de ETGB'li olarak gönderilememektedir. Örneğin makyaj süngeri, makyaj fırçası v.s. gibi ürünler kozmetik olarak değerlendirilmekte ve bu ürünlerle ilgili yasaklı madde işlemleri yapılmaktadır. Bu durum ile ilgili olarak Bakanlık tarafından yasaklı ürünler GTİP numaraları listesinin yayınlanması gerekliliği üzerinde durulmuştur.
- Birçok yük akşam saati getirildiği ve beyan saati kapandığı için ürünlerin çıkışı ertesi güne kalmaktadır. Mikro ihracat öncesi tüm ürünler ambarın ambara girme zorunluluğu süreçleri uzatmaktadır. Ayrıca ETGB'li işlemler için halen müşterinin orijinal fatura istenmektedir. E-fatura ETGB'li işlemlerde kullanılmamakta, e-fatura ETGB ile eşleşmemektedir. Beyan saatinin uzaması veya uçağa bindikten sonra beyan verilmesinin sağlanması işleyişi çok daha sağlıklı hale getirecektir. E-fatura, konşimento ile desteklenerek ve beyanname numarası sonradan yazılacak şekilde düzenlenerek dijital bilgi akışı sağlanabilmelidir.
- ETGB'li çıkışların sadece İstanbul'dan yapılabilmesi. Ticaret Bakanlığı İstanbul dışındaki havalimanlarının da sistem entegresinin olduğunu belirtmekte ancak uygulamada Anadolu'daki havalimanlarından çıkış yapılamamaktadır. Konu ile ilgili Bakanlık Yetkilileri ile görüşülecektir.
Bu konuların yanı sıra 22 Euro muafiyetinin kaldırılmasına ilişkin yapılan değişiklik sonrasında, değişiklik öncesi sipariş edilmiş malların Türkiye'ye varışında gümrük vergisi ödemek istemeyen kişilerin yapacağı mal iadeleri veya tasfiyeye kalan ürün sayısı oldukça artacak, gümrük idaresi ve hızlı kargo firmalarının operasyonel süreçleri ve iş yükleri fazlalaşacaktır. Ayrıca yeni düzenlemenin getirdiği muafiyetsiz uygulama ve korumacı yaklaşım doğrultusunda, diğer ülkeler de Türkiye'den yapılacak elektronik alışverişlere karşı benzer kararı alarak Türkiye'nin e-ihracat ürünlerine yönelik ticari yaptırımlar getirebilir ve dolayısıyla e-ihracat olumsuz yönde etkilenebilir. Bu kararın yeniden değerlendirilmesinin gerektiğini de söyleyebiliriz.
UTİKAD olarak e-ihracatın arttırılmasına yönelik lojistik sektörünün üzerine düşen görevlerin belirlenmesi, iyileştirilmelerin yapılması için çalışmalarımıza devam edeceğiz.
Emre ELDENER
UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı
UTA Haziran 2019