TÜRKİYE’NİN yüzde 100 yerli ilk treni, TCDD 2. Bölge Müdürlüğü Behiçbey tesislerinde üretildi. Treni tasarlayan Öncüler Ulaşım Teknolojileri Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sabahattin Çelik, Avustralya’da demiryolu sektöründeki 10 yıllık deneyimini ‘yerli malı tren üretme’ konusunda hayata geçirdi. Yüzde 90’ı demiryolu işçisi ve memurlarından oluşan 180 ortaklı şirketin en büyük hissedarı Çelik, yüzde 100 yerli malı kullanılarak üretilen ve dünyadaki mevcut sistemlere göre yüzde 70 daha farklı ve özgün olan treni star’a tanıttı.
Maliyeti 250 bin dolar
ÇELİK, Öncü verilen Türkiye’nin ilk yerli hızlı treni, mevcut altyapıya ve hatlara uyumlu olarak taşımacılığında kullanılan mevcut trenlere göre neredeyse 2 kat daha hızlı olan trenin, saatte azami 160 kilometre hız yaptığını söyledi. Çelik, Ankara-Erzurum arasını 4 saate indirecek ve bu mesafeyi otobüsten daha kısa sürede alacak olan trenin maliyetinin ise diğer trenlerin 10’da biri olduğunu ve bir yılda üretilen Öncü’nün ilk yatırım maliyetinin 250 bin dolara çıktığını kaydetti. Raya yakın olarak tasarlanan lokomotife, özel dinamik süspansiyon sistemi eklenerek, raydan çıkma ihtimalinin sıfıra indirildiğini kaydeden Çelik, bağımsız dinamik süspansiyonlar nedeniyle hareket halinde en ufak bir sarsılmanın da hissedilmedğini söyledi. Sabahattin Çelik ‘Aerodinamik yapı sayesinde hareket halinde içilen çayda bile hareket etkisi fark edilmeyecek. ABS fren sistemine sahip Öncü Tren’in kalkış ve duruşları da çok kolay olacak. Bir TIR’dan çok daha rahat duracak. Tren, acil duruş gibi sistemleri de içinde barındırıyor’ dedi.
10 liraya taşıyacak
ÖNCÜ adı verilen yerli malı tren, ayrıca makiniste ihtiyaç duymaksızın kendi başına gidebilecek. Ancak herhangi bir arıza durumu halinde de müdahale etmek üzere bir operatör bulundurulacak. Kontrolü çok basit olduğundan tek bir operatör 1 günde eğitilip sefere çıkarılabilecek. Öncü Tren, ayrıca yokuşlarda yüzde 5 eğime kadar tırmanabilecek özellikte tasarlandı. Sabahattin Çelik, yolcularını kişi başına 10 TL’ye Ankara’dan Erzurum’a taşıyabileceklerini ve bu mesafeyi otobüs yolculuğundan daha çabuk sürede, yaklaşık 4 saatte alabileceklerini ifade etti.
Hedef hız rekoru
Öncü’den sonra yük treni modelleri geliştireceklerini ve 500 km mesafede 2 ton yükün taşıma maliyetini 1 liraya düşüreceklerini anlatan Çelik, 2009’da en büyük hedeflerinin ise İspanyol hızlı trenden daha yüksek hız yapabilen Türkiye’nin ilk yerli hızlı trenini üretip test sürüşüne hazır hale getirmek olduğunu kaydetti. Çelik, ‘Hedefimiz yıl sonuna kadar saatte 400 kilometre hız yapan yerli hızlı treni üretebilmek. Ve 2011 yılında Fransa’nın 574.7 kilometrelik hız rekorunu kırmak’ dedi.
Üretimde yüksek teknoloji kullanıldı
Trenin hammaddeleri organize sanayi bölgelerinden temin edilen trenin üretiminde yüksek teknoloji kullanıldı. Trenin ana motoru, 100 beygirlik bir otomobil motorundan üretildi. Aküye bağlanan motor 150 kilogramlık ağırlığıyla, mevcut tren motorlarına göre 15 kat daha hafif. Her biri 50 santimetre çapındaki tekerlere ise her biri 25 kilogram ağırlığında elektrikli servo motorlar bağlandı. Böylelikle bağımsız motorlara sahip tekerlekler birbirinden bağımsız hale getirildiği gibi her vagona lokomotif özelliği kazandırıldı. Tekerlerdeki her bir motor bir otomobilin ürettiği tork üretme gücüne sahip.
İşe ilk kez banliyö trenle başladılar
Öncüler Ulaşım Teknolojileri A.Ş, yerli tren üretimine ilk olarak banliyö trenle başladı. Makinistsiz banliyö tren de saatte 160 kilometre hız yapabilme kapasitesine sahip olarak tasarlandı. Öncüler adını taşıyan Samsun Atatürk banliyö trenini üreten firma, Samsun-Çarşamba hattında treni deneyip başarıya ulaştıktan sonra modern yolcu treni Öncü’yü tasarlayıp üretti.
Özbekistan’dan ciddi talep geldi
Yerli malı trenin üretim sürecinde Ulaştırma Bakanlığı ve TCDD’den büyük destek gördüklerini, TCDD’nin Behiçbey tesislerindeki 2 bin metrekare kapalı alanı kendilerine cüzi kira bedeliyle kullandırdığını anlatan Çelik, hükümetin de yerli tren karşısında heyecanlı olduğunu bildirdi. Amaçlarının Türk parasını ülke dışına çıkarmamak olduğunu belirten Çelik, şimdiden trene Özbekistan’dan ciddi talip çıktığını, Ukrayna ve Rusya ile de görüşmeler yürüttüklerini anlattı.