Gündem

GELİNCİK LİMANI’NA ALTERNATİF ARANIYORRusya ile geçtiğimiz yıllarda yaşadığımız sürecin bir benzeri yine gündemde. Hatırlayacağınız üzere 2009 yılında benzer bir süreç Soçi Limanı ile yaşanmıştı. 2011 yılında Soçi Limanı'nın yük taşımacılığına kapatılmasının ardından Trabzon'da ticaret durma noktasına gelmiş ve yük trafiği öncelikli olarak Samsun'a kaymıştı. Samsun, Soçi Limanı'nın kapanmasıyla yakaladığı tercih edilirliği doğru değerlendirmeyi başardı. Özellikle 2002-2014 yılları arasında uluslararası taşımacılıkta artan bir ivme yakaladı. Her ne kadar Gelincik Limanı yaş meyve-sebze ihracatı açısından önemini arttırsa da özellikle Karadenizli ihracatçıların Soçi Limanı'nın açılması talebini her fırsatta dile getirdiklerini de biliyoruz.

Soçi Limanı'nın kapanmasının ardından dengeler yeni otururken şimdi aynı süreç Gelincik Limanı için yaşanıyor. 2018 yılının son günlerinde basına yansıdığı üzere Gelincik Limanı'nın iki yıl bakıma alınmasının gündeme gelmesi ile Ticaret Bakanlığı'nda ciddi bir önlem planı hazırlıkları başlamış. Bunun temel nedeni tabii ki Rusya'nın yaş meyve-sebze ihracatımız söz konusu olduğunda en büyük Pazar olarak ön plana çıkması. Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği (DKİB) verilerine göre, Türkiye'den Rusya'ya 1 Ocak-16 Temmuz 2018 tarihleri arasında 460 bin 154 ton yaş meyve sebze ihraç edildi. Bu dönemde yaş meyve sebze ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre miktarda yüzde 44, değerde ise yüzde 64 artarak 337 milyon 736 bin 532 dolara ulaştı. Ülke ekonomisinin refaha ulaşabilmesi için ihracat hedeflerimizi bu kadar ön plana koyduğumuz bir dönemde yaş meyve-sebze gibi zamanla yarışılan yüklerde lojistik sektörünü ciddi anlamda sıkıntıya sokacak bir süreç ile karşı karşıyayız.

Çünkü Gelincik Limanı için yaş meyve ve sebze ihracatımız genellikle dorse taşımacılığı şeklinde yapılıyor. Samsun'dan hareketle Ro-Ro gemileri ile Gelincik Limanı'na yapılan bu taşımalarda Karadenizli firmalar başı çekiyor. Bu firmalar hem yaş meyve sebze ticareti yapıyor hem de taşıma işleri ve hizmetleri alanında faaliyet gösteriyorlar. Kuşkusuz Gelincik Limanı'nın bakıma alınması Samsun ve çevresindeki ticari faaliyeti olumsuz yönde etkileyecektir. Bunun yanı sıra burada yaşanacak olumsuzluklar Antalya başta olmak üzere Manisa/Alaşehir, Fethiye, Kumluca/Fenike, Adana, Mersin ve Hatay bölgeleri gibi ülkemizde tarıma bağlı ekonomi geliştiren birçok bölgemizde de hissedilecektir.

Peki, Gelincik Limanı'na alternatif bir rota oluşturmak mümkün müdür? Gelincik Limanı bakıma alınınca bu yükleri taşıyan Ro-Ro veya diğer gemilerin en uygun rotası aslında Novorossky Bölgesi'ndeki örneğin 39 No'lu rıhtım gibi limanlardan birisi olmalıdır. Ancak bu bölge limanları halen çok yoğun bir gemi trafiğine sahiptir. Bu bağlamda bu tip kargoların beklemeye tahammülü olmadığından çok büyük sıkıntılar yaşanabilir.
Konteyner gemilerinin bile açıkta beklediği süreçleri dikkate aldığımızda daha küçük ama draft derinliği 4 ila 4,5 metreden az olmayan başka alternatiflere ihtiyaç duyulacağı açıktır. Bu durumda yaş meyve-sebze ihracatı için Port Kavkaz ve Port Temruk Limanları önerilebilir. Ancak bu limanların ve bağlı oldukları gümrük idaresinin yaş meyve-sebze ticaretine açılması için resmi makamlar tarafından girişimde bulunulması gerekmektedir.

Cihan YUSUFİ
UTİKAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı

Deniz Ticareti Dergisi
Şubat 2019