Küresel krizin hem ihracat hem de ithalatta yarattığı talep durgunluğu nedeniyle zor günler yaşayan gümrük müşavirleri, bir darbe de Meclis'ten yedi. Geçen hafta 4458 no'lu Gümrük Kanunu Yasa Taslağı'nda yapılan değişiklikle, artık uluslararası hızlı kurye şirketleri de gümrük müşavirliği hizmeti verebilecek. Gümrükler Genel Müdürlüğü, değişikliğin ticari olmayan malları kapsadığını ve vatandaşa büyük kolaylık getireceğini savunurken, yeni uygulama tasarının muhatabı iki kesimi de memnun etmedi. Türkiye genelindeki gümrük müşavirleri "Gümrüklemedeki denetim zayıflayacak, büyük şirketler işlerimizi kapacak" diyor. Türkiye'de faaliyet gösteren uluslararası kargo şirketleri de, kendilerine fazladan sorumluluk yükleyeceği için yeni uygulamaya sıcak bakmıyor.
TBMM Plan ve Bütçe Üst Komisyonu'nda görüşüldükten sonra geçen hafta Meclis Genel Kurulu'na gönderilen Gümrük Kanunu Yasa Taslağı, birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Gümrük müşavirleri, hükümetin yasa taslağı hazırlanırken görüşlerine başvurduğunu ancak sonuçta kendilerinin tasvip etmediği yönde kararlar aldığını savunuyor. Gümrükçülerin en fazla tepki gösterdiği değişikliklerin başında "hızlı kuryelere gümrük müşavirliği yetkisi verilmesi" geliyor. Bunu "yetkilendirilmiş yükümlü kavramının uygulamaya sokulması" ve "Kabahatler Kanunu'nun Gümrük Kanunu içinde işletilmesi" takip ediyor.
Gümrükçüler devre dışı bırakılıyor
Ankara'daki birkaç bürokratın gümrüklerde yaşadığı sıkıntı gerekçe gösterilerek yasada çok önemli bir değişikliğe gidildiğini belirten İstanbul Gümrük Müşavirleri Odası Başkanı Cihangir Onger, "Hızlı kurye şirketlerinin verdiği hizmeti denetime tabi tutmamak, bu sektörün dibine dinamit döşemektir. Bir gümrük müşavirinin bugünkü şartlarda sırf 6 yıl stajı var. 3 nesildir bu işi yapıyoruz, böyle bir şey görmedik" dedi. Bu arada Avrupa'da hala tartışılan A.E.O (yetkilendirilmiş yükümlü) kavramının da doğru düzgün tartışılmadan taslağa girdiğini anlatan Onger, "Avrupa genelinde sadece 350 şirketin kabul ettiği bu uygulama gümrük müşavirlerini devre dışı bırakıyor. Biz de hükümet yetkililerine, bu uygulamanın Avrupa Birliği üyeliği sonrasında gündeme gelmesi gerektiğini söyledik. Yine dinlemediler" diye konuştu.
Gümrüklerdeki denetim zaafa uğrayacak
Bursa Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanvekili Suat Yücelen de Gümrükler Genel Müdürlüğü'nün söylediğinin aksine, hızlı kuryelere dolaylı yetki verilmesinin mevcut sistemi rahatlatmayacağını söyledi. Yücelen, "Yasa böyle geçerse, gümrüğe tabi bir eşyanız sizin kapınıza kadar herhangi bir bildirim olmadan getirilecek sanılıyor. Aslında böyle değil. Gümrük müşavirlerine verilen bu vekalet, bundan sonra hızlı kargo şirketlerine verilecek. Bunun dışında vatandaş açısından değişen bir şey olmayacak" şeklinde konuştu.
Yeni uygulamanın gümrüklerdeki denetimi de zaafa uğratacağını öne süren Yücelen, şunları söyledi:
"Biz uygulamada gümrüğe beyan edilmeden hızlı kargo şirketleri tarafından teslim edilen mallar varsa, bunları tekrar gümrüğe götürüp vergilerinin yatırılmasını sağlıyoruz. Bu açıdan devlete yardım ediyoruz. Müşavirlik yetkisinin hiçbir şart ve koşul aranmadan hızlı kargo şirketlerine verilmesini anlayamıyoruz. Bu kararın yasalaşmaması için çaba göstermeye devam edeceğiz."
Ticari malları kapsamıyor
Öte yandan, uygulamanın vatandaş için önemli kazanımlar sağlayacağını dile getiren Gümrükler Genel Müdürü Umman Hamitoğlu, gümrük müşavirlerinin endişelerinin "yersiz" olduğunu dile getirdi. Hamitoğlu, "Hızlı kargo şirketlerinin yapabilecekleri işlemler, ticari özellik taşımayan ve en fazla 150 euro'luk malları kapsıyor. Bu tür eşyaların gümrük işlemleri hızlı kargo şirketleri tarafından yapılabilecek. Söz konusu mal 150 euro'nun altında olmasına rağmen, ticari özellik taşıyorsa buna yine gümrük müşavirleri bakacak. Bu karar dolayısıyla gümrük müşavirlerinin rahatsız olmasına gerek yok" diye konuştu.
Taslağın yasalaşması ile gümrük müşavirliği yapma hakkı kazanacak şirketlerden biri olan Fedex Türkiye Gümrük Operasyon Müdürü Harun Ay ise, değişikliğin getireceği artılarının yanı sıra kendilerine de önemli sorumluluklar yüklediğine dikkat çekti. Kanun taslağında ticari mallar dışarıda bırakılmasına rağmen gümrük müşavirlerinin tepkisini anlayamadığını belirten Ay, "Bizim bu kararla ilgili ne şirket olarak ne de diğer uluslararası kargo şirketleri olarak hükümete bir talebimiz olmadı. Bu tamamıyla devletin düşündüğü bir şey, bizim peşinden koştuğumuz bir karar değil. Üstelik bizim için ağır bir sorumluluk demek. Ama böyle bir yetki verilirse de, tüm sıkıntılarına rağmen uygularız" dedi.
Gümrük Müşavirlerinin talepleri
1-Hızlı kargo şirketlerine gümrük işlemlerini yapma yetkisi verilmesine olanak sağlayan karar geri çekilmeli.
2-AB ülkelerinde hala tartışılan "Yetkilendirilmiş Yükümlü" kavramı, AB'ye tam üyelik sonrasına bırakılmalı.
3-Verilecek gümrük hizmetinde gümrük müşavirlerinin belirlediği asgari ücret tarifesi baz alınmalı.
4-Dolaylı Temsil yetkisi tüzel kişilere değil gerçek kişilere verilmeli.
5-Yükümlünün yaptığı hatayı Gümrük İdaresi'ne bildiren müşavirden yüzde 15 ceza alınması uygulamasına son verilmeli.
6-Kabahatler Kanunu'nun Gümrük Kanunu içerisinde uygulanmasına son verilmeli.
*Yalnızca 3. maddede talep edilen değişiklik yasa taslağına girdi.
Tasarı sektörü böldü
Hükümetin Avrupa Birliği'ne (AB) uyum amacıyla gümrük kanununda yapmakta olduğu değişiklikler sektörü böldü. İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği, dün gazetelere verdiği ilanlarla kanun tasarısına karşı çıktı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'dan sorunlarına el atmasını istedi. İlanda, tasarıyla gümrük müşavirliği mesleğinin milyon dolarlık büyük sermayeye sahip uluslararası hızlı kargo şirketlerine kaptırılmak üzere olunduğu belirtildi.
Ankara Gümrük Müşavirleri Derneği Başkanı İsmail Baykal ise Referans'a yaptığı açıklamada, gelinen noktadan ilanı veren İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği'ni sorumlu tuttu. Baykal, sözcü olarak seçtikleri derneğin tasarının Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki görüşmeleri sırasında görevini yerine getirmemesi nedeniyle sektörü sıkıntıya sokacak düzenlemelerin getirildiğini savundu. Baykal, Gümrük Müşavirleri İcra Kurulu'nu feshederek; İstanbul derneğiyle Ankara, Bursa, İzmir ve Mersin derneklerinin yollarını ayırdıklarını da kaydetti.
Referans