Cumhuriyet'in
100'üncü yılına doğru, Türkiye'nin proje stokunda birçok dev proje yer alıyor.
Bunların bir kısmı tamamlanarak faaliyete geçerken, bir kısmında ise çalışmalar
sürüyor.
Türkiye
adeta ateş çemberi bir coğrafyada bir yandan içerideki terör örgütleri ve
sınırlarındaki karışıklıklarla uğraşırken, diğer yandan Cumhuriyet'in 100'üncü
yılına hazırladığı 200 milyar dolarlık dev projeler zaman zaman aksaklığa
uğrasa da devam ediyor.
Cumhuriyet'in
100'üncü yılına doğru, Türkiye'nin proje stokunda; Marmaray, Ankara-İstanbul
Yüksek Hızlı Tren, İzmit Körfez Geçiş Köprüsü, İstanbul Boğazı'nda Avrupa ve
Asya kıtasını üçüncü kez birbirine bağlayan Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Kanal
İstanbul, Nükleer Santral, İstanbul'a 3. Havalimanı, İstanbul-İzmir Otoyolu,
Kars-Bakü-Tiflis demiryolu hattı, 3 katlı Büyük İstanbul Tüneli Projesi,
İstanbul-Ankara İzmir gibi ana hatlar üzerinden ülkenin sanayi, ticaret ve
turizm bölgelerini birbirine ve dünyaya bağlayacak olan birçok dev proje yer
alıyor. Bunların bir kısmı tamamlanarak faaliyete geçerken, bir kısmında ise
çalışmalar sürüyor.
Boğaz'da
3. köprü
Raylı
sistemiyle dünyanın en uzun, en geniş ve en yüksek asma köprüsü Boğazın iki
yakasını üçüncü kez bir araya getiren Yavuz Sultan Selim Köprüsü, temeli
atıldıktan 3 yıl sonra 26 Ağustos 2016 tarihinde hizmete açıldı. Çoğunluğu Türk
mühendislerden oluşan bir ekip tarafından 3 yıl gibi kısa sürede inşa edilen
köprünün üzerinden 8 şeritli karayolu ve çift şeritli tren yolu aynı seviyede
geçecek. Yavuz Sultan Selim Köprüsü aynı zamanda, dünya çapında pek çok ilke de
imza imza attı. Toplam uzunluğu 1.875 metre olan köprü, 59 metrelik genişliği
ile dünyanın en geniş, deniz üzerindeki 1408 metrelik ana açıklığı ile üzerinde
raylı sistem olan dünyanın en uzun, 320 metreyi aşan yüksekliği ile de dünyanın
en yüksek kuleye sahip asma köprüsü olarak tescillenmiş durumda. Yavuz Sultan
Selim Köprüsü'nün toplam maliyeti, 350 Km'lik Kuzey Marmara Otoyolu ile birlikte
4.5 milyar lirayı bulacak.
Marmaray'da
ilk etap devreye girdi
Avrupa
ve Asya yakalarındaki demiryolu hatlarını İstanbul Boğazı altından geçen bir
tüp tünelle birleştiren 76 km'lik bir demiryolu iyileştirme ve geliştirme
projesi olan Marmaray'ın ilk etabı Cumhuriyet'in 90'ıncı kuruluş yıldönümü olan
29 Ekim 2013 tarihinde hizmete girdi. Marmaray'ın Asya yakasındaki Kadıköy ve
Avrupa yakasındaki Zeytinburnu semtleri arasındaki 1.4 kilometresi denizin
altında olmak üzere 5.5 kilometrelik bölümü yer altında bulunan ilk hattı 14
kilometre uzunluğunda. İnşaatı süren yeni hatların hizmete girmesi ile projenin
toplam uzunluğu 76.3 kilometreye çıkacak. Tüm etaplar tamamlandığında, İstanbul
ulaşımının ana omurgasını oluşturan Marmaray'ın günlük 1 milyon yolcu taşıması
öngörülüyor. 150 milyon yolcu kapasiteli havaalanı İstanbul'un Avrupa yakasında
Karadeniz kıyısında yapımı devam eden 3'üncü Havalimanı tüm etapları tamamlandığında150
milyon yolcu kapasitesine ulaşacak. Bu haliyle havaalanı halen yılda 90 milyon
yolcuya hizmet veren Atlanta Uluslararası Havalimanı'nı geride bırakarak dünyanın
en büyük havalimanı olacak.
Havaalanının
ilk etabı öngörüldüğü şekliyle 2018'de tamamlandığında, 90 milyonluk yolcu
kapasitesini yakalayacak. Projenin bütün etapları tamamlandığında yaklaşık 1.5
milyon metrekarelik kapalı alanı, 165 yolcu köprüsü olacak. Aralarındaki
ulaşımın raylı sistemle yapılacağı 4 ayrı terminal binası ile 3 teknik blok ve
8 hava trafik kontrol kulesi havaalanında yer alacak. Proje kapsamında, her
türlü uçak tipinin operasyonuna uygun müstakil 6 pist, 16 taksi yolu, 500 uçak
park kapasiteli toplam 6.5 milyon metrekare büyüklüğünde apron ve pek çok
yardımcı tesis bulunacak. Projeyi Türk şirketleri; Cengiz, Mapa, Limak, Kolin,
Kalyon Ortak Girişim Grubu, 22 milyar 152 milyon Euro'luk teklifiyle kazandı.
Bu teklif aynı zamanda Cumhuriyet tarihinin en yüksek ihale bedeli özelliği de
taşıyor. Yapımı sırasında 100 bin kişinin istihdam edileceği havaalanında,
yıllık ortalama çalışan sayısı ise 120 bin olarak planlanıyor.
Boğazın
altından karayolu da geçecek: Avrasya Tüneli
Asya
ve Avrupa kıtasını deniz tabanının altından karayolu ile birleştirecek olan
Avrasya Tüneli'nde ise sona yaklaşılıyor. Marmaray'ın 300 metre güneyinden
geçen tüp geçit, trafiğin giderek işkence haline geldiği İstanbul'da iki yaka
arasını ortalama 100 dakikadan 15 dakikaya indirecek. Teknik açıdan dünyanın
sayılı mühendislik projelerinden biri olarak gösterilen Avrasya Tüneli, Yapı
Merkezi ile ortağı Güney Koreli mühendislik firması SK Engineering
yap-işletdevret modeliyle ile gerçekleştiriyor. Projenin toplam maliyeti 1.3
milyar dolar.
Denizin
altında üç katlı mega tünel: Büyük İstanbul Tüneli
Boğaz'ın
110 metre altına inşa edilecek üç katlı Büyük İstanbul Tüneli Projesi'nde,
boğazın altından 6.5 kilometre uzunluğunda, 2 karayolu ve 1 metro yolu geçecek.
Projeyle İstanbul'daki 9 raylı sistem birbiriyle irtibatlandırılacak. Boğaz
üzerindeki üç asma köprü birbirine bir ring halinde bağlanacak. Fatih Sultan
Mehmet Köprüsü'ne ihtiyacı olan karayolu geçişi ve Boğaziçi Köprüsü'nü
tamamlayacak olan metro geçişi tek bir hat ile 3 katlı projeyle bir bütünlük
sağlayacak. İstanbul'un Avrupa yakasında yapılmakta olan üçüncü havalimanı ve
Asya yakasındaki Sabiha Gökçen Havalimanı ve İstanbul Finans Merkezi ile
bağlantıları da planlanan 3 katlı karma tünel projesinin günlük yolcu kullanım
kapasitesinin 6.5 milyon kişi olması öngörülüyor.
Çanakkale
Boğazı Köprüsü dünyanın en uzunu olacak
Dünyada
kuleler arasındaki açıklık bakımından en uzun köprü Çanakkale Boğazı üzerinde
inşa edilecek. Köprünün 2023 yılına kadar hizmete girmesi planlandı. Lapseki
(Anadolu)-Gelibolu (Trakya) arasında yapılması planlanan Çanakkale Boğaz
Köprüsü tamamlandığında 2.023 metre orta açıklık, toplam 3.623 metre
uzunluğuyla, şu anda Japonya'daki Akashio Köprüsü'nün unvanını elinden alarak
dünyanın en uzun asma köprüsü olacak. Üzerinden demiryolu hattının da geçmesi
planlanan projenin ihale duyurusu 26 Ekim'de Resmi Gazete'de yayınlandı. Toplam
bedeli belli olmayan ihalede, geçici teminat 100 milyon lira gibi yüksek bir
tutarda belirlendi. İhale 2017 yılı Ocak ayında gerçekleştirilecek.
Dünyanın
4. büyük asma köprüsü hizmete açıldı
İstanbul
ile İzmir arasını 3 saatin altına indirecek 433 kilometre uzunluğundaki
İstanbul-İzmir otoyolu için sona yaklaşılıyor. 3 yıl önce işlemlere başlanan
İzmit Körfez Geçiş Köprüsü ise belirlenenden 2 yıl önce tamamlanarak hizmete
açıldı. Dünyanın dördüncü büyük asma köprüsü olan 2.682 metre uzunluğundaki ve
36 metre genişliğindeki köprüde, 3 gidiş ve 3 geliş olmak üzere 6 şerit yer
alıyor. Projenin köprü dahil toplam maliyeti 9 milyar dolar. Projenin otoyollar
dahil 2018 yılına kadar tamamlanması öngörülüyor. Trafiğin olmadığı saatlerde
karayolu ile 70 dakika, feribot ile yaklaşık 60 dakika olan İzmit Körfezi geçiş
süresi, yeni köprü üzerinden ortalama 6 dakikaya indi.
Yılların
hayali Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu tamamlandı
Bakü-Tiflis-Kars
demiryolu projesi, Bakü-Tiflis- Ceyhan ve Bakü-Tiflis-Erzurum projelerinden
sonra her üç ülkenin gerçekleştirdiği üçüncü büyük proje olarak
değerlendiriliyor. Başlangıcı çok eskilere dayanan proje tamamlandı ve 2017
yılında faaliyete geçecek. Boğaz Tüp Geçişi (Marmaray) projesi ve inşası devam
eden BTK projesinin hayata geçirilmesi ve ayrıca bu projeleri destekleyen diğer
demiryolu projelerinin inşasıyla; Asya'dan Avrupa'ya, Avrupa'dan Asya'ya çok
büyük hacimde taşınabilecek yüklerin önemli bir bölümü Türkiye'de kalacak, böylece
Türkiye, uzun vadede milyarlarca dolar taşıma geliri elde edebilecek. Hattın
işletmeye alınması birlikte 1 Milyon yolcu ve 6.5 milyon ton yük taşıma
kapasitesi olacağı, orta vadede ise söz konusu proje hattı üzerinde 3 milyon
yolcu ve 17 Milyon yük taşıma kapasitesi olacağı tahmin ediliyor. Çılgın
projenin temeli 2018'de atılıyor 43 kilometre uzunluğunda, 400 metre
genişliğinde ve 25 metre derinliğinde olması öngörülen Kanalİstanbul projesi
ile İstanbul Boğazı'ndaki yaşam ve kültürel varlıkları tehdit eden gemi trafiği
minimize edilecek, boğazı geçmek için Marmara'da demirleyen gemilerin yarattığı
çevre kirliliği ortadan kalkacak. İlk açıklandığında 'çılgın proje' olarak
tanımlanan "Kanalİstanbul" da temelin 2018 yılında atılması
bekleniyor.
Hüseyin
GÖKÇE / DÜNYA
Kaynak:
ulasimonline.com