ENDÜSTRİ 4.0, LOJİSTİK SEKTÖRÜNÜ NASIL ETKİLEYECEK?

Son dönemde bütün sektörlerde olduğu gibi lojistikte de Endüstri 4.0 en çok konuşulan konuların başında yer alıyor. Endüstri 4.0’ın lojistik sektörüne etkilerinin neler olacağı ile ilgili Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Genel Müdürü Cavit Uğur ile bir araya geldik. www.yesillojistikciler.com’a Endüstri 4.0 ile ilgili çok önemli açıklamalarda bulunan UTİKAD Genel Müdürü Cavit Uğur ile yaptığımız söyleşide, “Endüstri 4.0’ın yeni meslekler doğuracağını da öngörebiliyoruz. Nitekim yapılan bir araştırma sonucunda 2030’lu yıllarda bugün var olan mesleklerin yüzde 50’ye yakınının artık var olmayacağı, buna karşın bugün ilkokula başlayan çocukların yarısının üniversiteden mezun olduklarında bugün adını, tanımını dahi bilmediğimiz yeni mesleklerde çalışmaya başlayacakları öngörülmüştür” demesi en dikkat çeken konuların başında yer alıyor. Çünkü 2030 yılı o kadar da uzak değil. İşte Endüstri 4.0’ın ya da diğer bir deyişle Sanayi 4.0’ın lojistik sektörünü nasıl etkileyeceği ile ilgili UTİKAD Genel Müdür Cavit Uğur’un anlattıkları…

ENDÜSTRİ 4.0’IN LOJİSTİK SEKTÖRÜNE ETKİLERİ NELER OLACAK?

Endüstri 4.0 temel olarak üretimi derinden etkileyecek bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Üretimle lojistiği birbirinden ayrı düşünmek imkansız olduğundan tüm dünyayı etkisi altına almaya başlayan Endüstri 4.0’ın lojistik sektöründe özellikle iş yapış şekillerini yeniden belirleyeceğini öngörebiliyoruz. Endüstri 4.0, lojistiğin 7 doğrusu adını verdiğimiz doğru ürünün, doğru miktarda, doğru biçimde, doğru zamanda, doğru kaynaktan, doğru yolla ve doğru fiyata sağlanması aşamalarının hepsini ayrı ayrı etkileyecektir. Çünkü Endüstri 4.0’ın temelinde tüm süreçlerin birbiri ile gerçek zamanlı iletişim halinde olması esası yatıyor. Değişime bu perspektiften yaklaştığımızda üretime yönelik hammadde temininden üretim bandına, üretim bandından tüketim noktalarına kadar Endüstri 4.0 çerçevesinde oluşan değer zincirleri doğal olarak lojistik, yazılım ve finans sektörlerinde de dönüşümü tetikleyecektir.

LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE EN İYİ İŞ YAPMA SÜRECİ: LOJİSTİK 4.0

Lojistik sektörünün Endüstri 4.0 ihtiyaçlarına göre değer zincirine entegrasyonunu güçlendirecek uygulamalar önümüzdeki dönemde gündeme gelecek en önemli konular arasında. Aslında süreçleri otomatik olarak kontrol eden bilgisayar destekli sistemler sayesinde günümüzde de birçok taşımacılık süreci kontrol ediliyor. Bunlara ek olarak otonom çalışan sürücüsüz TIR’lar, kaptansız gemiler, pilotsuz uçaklar, drone’larla teslimatlar, bulut teknolojisi, süreçlerin dijital platformlara taşınması da gündemimize son hızla giriyor. Tüm bunlar lojistik sektöründe yeni iş yapma süreçlerinin, yani Lojistik 4.0’ın oluşturulmasını, geliştirilmesini, sanayi ve ticaretle bütünleştirilmesini zorunlu kılıyor.

ENDÜSTRİ 4.0 DEDİKLERİ NE ZAMAN TAM OLARAK HAYATIMIZIN İÇİNDE OLACAK?

Bilgi teknolojilerinin gelişmesiyle Endüstri 4.0’ın adımları aslında 2000’li yılların başından bu yana atılmaktaydı ancak dördüncü sanayi devriminin ilk deklarasyonu 2011 yılında Almanya’da Hannover Sanayi Fuarı’nda yapıldı. Alman Federal Devleti tarafından Çin’in insan gücüne dayalı üretiminin karşısında rekabetçiliğini artırabilmek için üretimde yeniden yapılanma, insansız üretim ve üretimin yeniden yerelleştirilmesi (relokalizasyon) hareketi olarak doğdu diyebiliriz. Son olarak 2016’da gerçekleştirilen ve Davos Zirvesi olarak da adlandırılan Dünya Ekonomik Forumu’nun mottosu 4. Endüstriyel Devrim’di.

Endüstri 4.0 şu tarihte hayatımızın içinde olacak, bugün başlayacak gibi bir tarih vermek mümkün değil. Çünkü Endüstri 4.0 uzun süredir şekillenen bir sürecin devamı niteliğinde. Akıllı telefonlar, dijital platformlar, RFID sistemleri, GPS’ler ile hayatımıza uzun süre önce giriş yaptı.

“BLOCKCHAIN” UYGULAMASI

Bu süreçlerin tümünün birleşmesinden ve yeknesak bir şekilde işlemesinden bahsediyoruz. Beklediğimizden çok daha kısa bir sürede nesnelerin iletişimi hayatımızı ve tabii ki lojistik sektörünü çok farklı yönlerde şekillendiriyor olacak. Örneğin bugün üzerinde çalışılan “blockchain” gibi teknolojiler ileride bankacılık, finans ve lojistik sektörlerinin vazgeçilmez teknolojik alt yapısı olacak. Nitekim daha bugünden dünyanın en büyük finans ve lojistik oyuncuları blockchain teknolojilerini kendi süreçlerine nasıl dahil edebileceklerinin çalışmalarını sürdürüyor.

ENDÜSTRİ 4.0 İLE İNSANLAR İŞLERİNDEN Mİ OLACAK?

Endüstri 4.0’ın etkileri üretim dahil tüm sektörleri bugünden yarına tamamen ve hemen değiştirmeyecek. Endüstri 4.0 ile birlikte tüm süreçlerde robotiklerin insanları işlerinden edeceği gibi bir endişe dile getirilebilir. Elbette üretim yöntemlerindeki gelişmeler istihdama etki edecektir ve lojistik sektöründe de bunun etkilerini hissedeceğiz. Ancak önceki sanayi devrimleri de işsizlik yaratmamış, tam tersine üretimin yaygınlaşması ve daha verimli hale gelmesiyle pek çok yeni fabrikalar, endüstriler ve yeni iş kolları oluşarak daha fazla istihdam alanı yaratılmıştır. Teknolojinin tüm süreçlerde daha etkin kullanımıyla lojistikte kas gücü gerektiren işlerde bir istihdam daralması yaşanacağı öngörülebilir. Ancak Endüstri 4.0 ile birlikte nesnelerin interneti ve muazzam büyüklüklere ulaşan veri üretimi nedeniyle bu verilerin analizi ve yönetilmesi, süreçlere entegre edilmesi de daha çok sayıda insan çabasını gerektirecektir. Elbette kendi kendine veya birbirlerinden öğrenme becerisine sahip otonom aygıtlar, sistemler bu noktada da görev üstlenecektir; ama tüm bunlar yeni iş kolları ve mesleklerin ortaya çıkmasını engellemeyecektir.

2030’LU YILLARDA BUGÜN VAR OLAN MESLEKLERİN YÜZDE 50’YE YAKINI ARTIK VAR OLMAYACAK

Endüstri 4.0’ın yeni meslekler doğuracağını da öngörebiliyoruz. Nitekim yapılan bir araştırma sonucunda 2030’lu yıllarda bugün var olan mesleklerin yüzde 50’ye yakınının artık var olmayacağı, buna karşın bugün ilkokula başlayan çocukların yarısının üniversiteden mezun olduklarında bugün adını, tanımını dahi bilmediğimiz yeni mesleklerde çalışmaya başlayacakları öngörülmüştür. Veri lojistikçileri, veri madenciliği, otonom sistem kontrolörleri ve bugün adını dahi bilmediğimiz pek çok yeni iş birimi ortaya çıkacaktır. Yani veri lojistiği de en önemli iş süreçlerimizden birisi olmaya başlamıştır ve olacaktır.

LOJİSTİK EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLER GELECEĞE NASIL HAZIRLANMALI?

Çok klasik olacak belki ama teknoloji çağında yaşıyoruz. Bugünün öğrencileri zaten bu teknolojinin içine doğdular ve bizim jenerasyonumuzdan çok daha hakimler duruma. Endüstri 4.0 ve yeni teknolojilerle zaman ve mekan kısıtlamaları ortadan kalkıyor. Siber fiziksel sistemler, nesnelerin interneti, otonom robotlar, büyük veri ve analizi, artırılmış gerçeklik, bulut teknolojileri, siber güvenlik gibi kavramlar hayatımızda çok daha yoğun bir şekilde yer alacak. O yüzden gelişmeleri takip etmek her sektör için olmazsa olmaz. Sektörümüzde çalışmayı hedefleyen gençlerin bu gelişmeleri yakından takip etmeleri, İngilizce veya başka bir yabancı dilin yanı sıra büyük bir hızla gelişmekte olan bu yeni teknoloji dilini de çok iyi bilmeleri ve ana dilleri gibi kullanabilmeleri gerekiyor.  Bu sayede gelişmelerin dışında kalmayıp kendilerini geleceğe hazırlamalılar.

ENDÜSTRİ 4.0 LOKAL LOJİSTİK FİRMALARINI YOK MU EDECEK?

Hayır doğru değil, yerel lojistik işletmeleri yok olmayacak. Sektörümüzü asıl ilgilendiren konu üretimdeki yeknesaklık değil, üretimin ardından ürünün tüketiciye ulaşmasındaki süreçler ve bu süreçlerin hız, maliyet gibi parametreleri. Çünkü tüketici artık kişiselleştirdiği ürüne en kısa zamanda sahip olmak istiyor. Endüstri 4.0, üretimi daha da verimli ve ucuz hale getirdikçe daha fazla ürün daha fazla tüketiciye ulaştırılmak durumunda olacak. Bu da lojistikçilerin işini artıracak. Hani bizim çocukluğumuzda izlediğimiz Uzay Yolu dizisindeki ışınlama hayata geçse bile o ışınlama işlemini gerçekleştirecek “Scotty”lere yani yerel veya küresel lojistik işletmelerine ihtiyaç hep olacak.

Hele ki lojistik sürecin sadece rutin ve basit bir yerine ulaştırma işlemi olmadığını, iade lojistiği, katma değerli hizmetler, yerel inisiyatif gerektiren bürokratik işlemler gibi alt bileşenleri olduğunu göz önüne aldığımızda standardın dışında özellikli ve uzmanlık gerektiren hizmetler sunan lojistik işletmelerinin, yerelde de aynen var olacağını değerlendiriyoruz.

TÜRKİYE’NİN ENDÜSTRİ 4.0 İLE İLGİLİ ÇALIŞMALARI

Türkiye’de son iki yıldır Endüstri 4.0 ile ilgili çalışmalar yürütülüyor. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen, özel sektörün de bire bir içinde olduğu, Türkiye’nin Endüstri 4.0 yol haritasının hazırlanmasına yönelik çalışmalar ülkemizin Endüstri 4.0’a diğer sanayi devrimlerine oranla çok daha kısa sürede entegre olacağının işaretlerini veriyor. Tabii her konuda olduğu gibi kamunun, özel sektörün, akademisyenlerin ve bizim gibi mesleki sivil toplum kuruluşlarının bu çalışmalara eşgüdüm çerçevesinde katkı vermesi şart.

UTİKAD, ENDÜSTRİ 4.0 İLE İLGİLİ NELER YAPIYOR?

Üyelerinin geleceğe yönelik vizyonlarını oluşturmalarına katkıda bulunmayı kendisine görev edinen UTİKAD aslında bu çalışmalara yeni başlamadı. 2015’te İstanbul Ticaret Üniversitesi akademisyenleriyle birlikte başladığımız bir projenin devamında Şubat 2016’da akademisyenlerimizle birlikte, UTİKAD üyeleri, bankacılık ve sigortacılık sektörü temsilcileri, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve İstanbul Ticaret Odası’nın da katılımlarıyla bir çalıştay düzenledik. Çalıştayın sonunda dış ticaret sürecine ait dokümanların elektronik yollarla oluşturulmasına ve bütünleşik bir dış ticaret modeli önerilmesine yönelik “Elektronik Belge Çalıştay Raporu”nu 2016’da yayınladık.

23 Kasım 2016’da UTİKAD’ın yeni yönetimini de belirlediğimiz 34. UTİKAD Genel Kurul toplantısında, Tavukçuoğlu Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri’nden Dr. Cengiz Tavukçuoğlu’yu davet ederek, katılımcılara "4. Endüstriyel Devrim Açısından Lojistik Öngörüleri" konulu bir sunum yapılmasını sağladık.

Farkındalığımızı arttıran bu genel kuruldan sonra dijital teknolojilerdeki bu baş döndürücü gelişmeleri yakından izlemeye başladık ve katıldığımız tüm toplantı, panel ve zirvelerde sektörümüze olası etkilerini gündeme getirmeye başladık. Gelişmelerin sadece lojistik ve taşımacılık değil, hukuk ve ticaret süreçlerine olan etkilerini de katıldığımız panellerde dile getirdik.

Bunlarla birlikte, genel kurulumuzu takiben UTİKAD bünyesinde E-Ticaret Odak Grubu kurarak, Türkiye’deki e-ticaret süreçlerindeki lojistik faaliyetlerin durumunu araştıran bir çalışma başlattık. Önümüzdeki dönemde bu konuyla ilgili bir rapor hazırlayarak, ülke ihracatının gelişmesine ve e-ticarette yaşanan lojistik sorunlara ışık tutacak çözüm önerileri ortaya koyacağız.

Röportaj: Şenel Özdemir

Kaynak: yesillojistikciler.com