Türk
denizcilik sektörünün geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla 2004'te
başlatılan ÖTV'siz deniz yakıtı uygulaması kapsamında kabotaj hattında taşınan
yolcu sayısı yüzde 64, araç sayısı yüzde 110, elleçlenen yük miktarı da yüzde
80 arttı.
Deniz
araçlarına verilen akaryakıttan alınmayan ÖTV tutarı, geçen yıl sonu itibarıyla
4,9 milyar lirayı aştı. Türk denizcilik sektörünün geliştirilmesine katkı
sağlamak amacıyla 2004’te başlatılan ÖTV’siz deniz yakıtı uygulaması kapsamında
kabotaj hattında taşınan yolcu sayısı yüzde 64, araç sayısı yüzde 110,
elleçlenen yük miktarı da yüzde 80 arttı.
Özel
Tüketim Vergisi Genel Tebliği uyarınca, yük ve yolcu taşıyan deniz araçlarına
ÖTV’siz yakıt verilmesine imkan veren uygulama 1 Ocak 2004’ten itibaren hayata
geçirildi.
Deniz
Ticareti Genel Müdürlüğü verilerine göre, ÖTV’si sıfırlanmış yakıt
uygulamasının başladığı 2004’ten 2015’in sonuna kadar geçen sürede 87 bin 482
balıkçı gemisi, römorkör ve hizmet gemisi, ticari yat, yolcu gemisi ve feribot,
tanker ile dökme ve kuru yük gemisine 3 milyon 791 bin 112 ton deniz yakıtı
satıldı, tahsil edilmeyen ÖTV tutarı 4 milyar 924 milyon 108 bin lirayı buldu.
Uygulamanın
başlamasının ardından geçen 12 yıllık süreçte teşvikli yakıttan en çok yolcu gemileri
ve feribotlar ile balıkçı gemileri faydalandı. Vergi teşvikiyle sağlanan 4,9
milyar liralık tasarruftan özel sektörün aldığı pay yüzde 77’yi buldu.
Yüzde
75’i özel sektöre satıldı
Deniz
taşımacılığına sağlanan vergi indiriminin etkisiyle kabotaj hattında büyük
canlanma yaşandı. 2003-2015 döneminde yurt içi deniz taşımacılığı kapsamında
taşınan yıllık yolcu sayısı yüzde 64’lük artışla 164 milyona, araç sayısı ise
yüzde 110’luk artışla 13 milyon 42 bine yükseldi. Elleçlenen yük miktarı da
yüzde 80’lik artışla 29,2 milyon tondan 52,5 milyon tona çıktı.
ÖTV’si
sıfırlanmış akaryakıt satışı uygulamasının başladığı ilk yıl kamuya yapılan
satışların payı yüzde 52 seviyesindeyken, yıllar içerisinde tablo tersine
döndü. 2015 yılında gerçekleştirilen satışların miktar bakımından yüzde 85’ini
özel sektöre, kalanını da kamuya yapılan teslimatlar oluşturdu. Uygulama
kapsamında 12 yıllık süreçte gerçekleştirilen 3,8 milyon ton ÖTV’siz akaryakıt
teslimatının yaklaşık yüzde 75’lik kısmı özel sektöre yapıldı.
Bu
dönemde özel sektöre ait deniz araçlarına toplam 2 milyon 863 bin 576 ton
ÖTV’si sıfırlanmış akaryakıt satışı gerçekleştirilirken, sağlanan teşvik
miktarı ise 3 milyar 784 milyon 225 bin lirayı buldu. Aynı dönemde kamuya da
927 bin 536 ton ÖTV’siz akaryakıt verilerek, 1 milyar 139 milyon 882 bin
liralık teşvik sağlandı.
En
çok yolcu gemileri ve feribotlar faydalandı
ÖTV’siz
deniz yakıtı uygulamasından miktar olarak en çok yolcu gemileri ve feribotlar
faydalandı. Bu araçlara 12 yıllık süreçte toplam 1 milyon 560 bin 690 ton
ÖTV’siz akaryakıt satıldı. Yolcu gemileri ve feribotları, 981 bin 376 tonla
balıkçı gemileri, 512 bin 644 tonla tankerler, 319 bin 486 tonla dökme ve kuru
yük gemileri, 312 bin 981 tonla römorkörler ve hizmet gemileri, 103 bin 932 tonla
ticari yatlar izledi. Sayı olarak ise uygulamadan en fazla balıkçı gemileri
yararlandı. Söz konusu dönemde 52 binin üzerinde balıkçı gemisine ÖTV’siz akaryakıt
satışı gerçekleştirildi.
ÖTV’si
sıfırlanmış akaryakıt uygulamasının 2004-2015 dönemindeki özel-kamu yıllık
gelişimi şöyle:
Kamu Özel
Miktar (Ton) Tutar (Bin TL) Miktar (Ton) Tutar (Bin TL)
2004 125.216 98.800 115.584 91.200
2005 95.183 93.692 166.940 152.962
2006 92.988 91.318 190.457 171.510
2007 97.448 97.789 204.174 183.221
2008 99.576 109.590 206.706 199.051
2009 96.184
114.812 214.464 227.662
2010 93.518 136.705 227.233 289.625
2011 65.533 100.641 279.869 383.668
2012 35.423 57.935 329.311 496.849
2013 35.732 67.392 317.874 545.146
2014 36.689 69.224 302.172 522.832
2015 54.046 101.984 308.792 520.499
Toplam 927.536 1.139.882 2.863.576 3.784.225
Söz
konusu döneme ilişkin kabotaj hattında taşınan yolcu ve araç sayıları ile
elleçlenen yük miktarının yıllık gelişimi ise şöyle:
Yolcu Araç Elleçleme
(Ton)
2003 99.825.813 6.219.645 29.204.041
2004 112.816.094 6.900.922 29.881.351
2005 122.661.230 6.961.643 28.068.537
2006 135.348.554 7.773.689 30.606.404
2007 149.824.929 8.161.999 35.728.628
2008 151.645.639 8.866.797 39.059.185
2009 159.194.370 9.315.772 37.791.767
2010 155.172.103 9.400.735 37.991.041
2011 156.968.095 10.402.917 43.644.483
2012 159.076.921 10.710.645 46.919.387
2013 164.426.997 11.318.561 53.937.938
2014 161.048.004 12.166.505 50.731.578
2015 163.723.544 13.042.399 52.472.668
Kaynak:
lojiport.com