Uluslararası ticarette dış ticaret finansman teknikleri ve kurumları gün geçtikçe yaygınlaşıyor. Faktoring yeni bir finansman modeli olmasına rağmen hızlı bir gelişme gösteriyor. Her türlü mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan kısa vadeli alacakların faktoring şirketine devredilmesi işlemi giderek etki alanını genişletiyor. Alacakların takibi, tahsili, garanti edilmesi, finansman sağlanması, pazar araştırması, kredi istihbaratı yapılması, ticari risklerin üstlenilmesi ve alacak muhasebe kayıtlarının tutulması hizmetlerini içeren faktoring, firmaların kısa vadeli sermaye ihtiyaçlarını karşılıyor ve bu sayede işletmelerin kötü alacaklara karşı korunması sağlanabiliyor.
Faktoring yoluyla vadeli alacaklarını nakde çeviren firmalar, bilançolarını daha likit hale getire-bildikleri gibi, alacaklarının takibi, tahsili ve yönetimi konusunda zaman ve kaynak tasarrufu sağlıyorlar. Keza; İhracatçı firmalar garanti hizmetinden yararlanarak, dış piyasalarda pazar paylarını risksiz bir şekilde artırma imkanı bulabiliyorlar.
Bu sistem sayesinde sağlanan kesintisiz nakit akışı, ihracatçı için büyük kolaylık sağlıyor. İhracatçılar bir taraftan risklerini en aza indirme yollarını araştırırken, diğer taraftan uluslararası firmalarla rekabet etmek durumunda kaldıkları için vadeli ve mal mukabili alımların tercih edilmesi hallerinde, alıcı riski taşıma ve finansman gibi iki büyük problemle karşı karşıya kalabiliyorlar. Faktoring hizmetleri bu soruna da çözüm üretebiliyor.
İthalatçılar açısından önemli olan bir husus da faktoring işlemi kanalıyla ödemesi gerçek-leştirilen eşyanın ithalinde Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) ödenip ödenmeyeceği konusunda tartışma sürüyor.
Bilinen şu ki; ithalat bedelinin mal mukabili, vadeli akreditif ve kabul kredili akreditif ödeme şekillerine göre gerçekleştirilmesi durumunda, ithalat sırasında eşyanın fatura değeri üzerinden KKDF ödemesi gerçekleştiriliyor. Ödenen KKDF tutarı ithalde alınan katma değer vergisi matrahına da dahil ediliyor.
Uluslararası faktoring işleminde ihracatçı vadeli satmış olduğu eşyanın bedelini, faktoring anlaşmasına göre belli bir iskonto karşılığı faktoring şirketinden peşin olarak alırken, ithalatçı malın bedelini vadesi geldiğinde ödüyor.
Dolayısıyla ithal eşyasının bedeli serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden sonra yurtdışına gönderilmiş olacağı için ödeme şekli peşin ödeme kabul edilemeyecek ve ithalat sırsında KKDF ödenmesi gerektiği belirtiliyor.
Bununla birlikte, ihracat ülkesindeki faktoring şirketi ile, ithalatçının bulunduğu ülkedeki muhabir faktoring şirketinin yapacağı anlaşmaya göre, finansmanın ithalatçı ülkedeki muhabir tarafından sağlanması ve serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinden önce mal bedelinin yurtdışına transfer edilmesi durumunda, transfer edilen tutar kadar kısmın peşin ödeme olarak kabul edilip, KKDF ödenmemesi gerekiyor.
Faktoring sistemi hakkında daha detaylı bilgileri Yeni Gümrük Müfettişleri Dergisi'nde Başmüfettiş Bayram Çelik’in makalesinde bulabilirler.
Hasan Akdoğan/Dünya Gazetesi