Türkiye, Çin, Hindistan, Güney Kore gibi ülkelerin adeta açık pazarı
haline geldi. 2013 yılının 9 ayında (ocak-eylül) yaklaşık 75,1 milyar
dolar düzeyinde gerçekleşen dış ticaret açığının yüzde 91,2'si 10
ülkeden kaynaklandı.
Türkiye, 2013 yılının Ocak-Eylül döneminde
112 milyar 492 milyon 680 bin dolarlık ihracata karşılık, 187 milyar 622
milyon 907 bin dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Böylece Türkiye, 75
milyar 130 milyon 227 bin dolarlık dış ticaret açığı verdi.
Bu
açığın 36 milyar 843 milyon 978 bin dolarlık bölümünü Çin, Rusya
Federasyonu ve Almanya'ya verilen dış ticaret açığı oluşturdu. İsviçre
ve ABD'nin de eklenmesiyle dış ticaret açığı 49 milyar 79 milyon 930 bin
dolara, 5 ülkenin toplam dış ticaret açığı içindeki payı ise yüzde
65,3'e ulaştı.
Buna en çok açığın verildiği diğer ülkeler
İtalya, İran, Japonya, Hindistan ve Güney Kore eklendiğinde Türkiye'nin
10 ülkeye verdiği açık 68 milyar 538 milyon 6 bin dolara ve yüzde 91,2
paya ulaştı.
Güney Kore'ye 1 sattık 14 aldık
Ocak-eylül
döneminde Türkiye, Güney Kore'ye yaptığı ihracata karşılık yaklaşık 14
kat, Hindistan'a yaptığı ihracatın karşılığı 10 kat, İsviçre'ye yaptığı
ihracatın karşılığı 9 kat, Japonya'ya yaptığı ihracatın karşılığı 8 kat,
Çin'e yaptığı ihracatın karşılığı 7 kat, Rusya'ya yaptığı ihracatın
karşılığı 3,5 kat, İtalya'ya yaptığı ihracata karşı da 2 kat fazla
ithalat yaptı.
Bu yılın ocak-eylül döneminde Türkiye'nin 75,1
milyar dolar düzeyinde gerçekleşen dış ticaret açığının yüzde 21'ini
Çin'e verilen açık oluşturdu. Söz konusu dönemde Çin'den yapılan 18
milyar 502 milyon 51 bin dolarlık ithalata karşılık bu ülkeye sadece 2
milyar 688 milyon 989 bin dolarlık ihracat yapıldı. Bu arada Çin'den
yapılan ithalat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,8, ihracat ise
yüzde 2,4 artış gösterdi.
Rusya 13 milyar 316 milyon 63 bin
dolarla Çin'den sonra en çok dış ticaret açığı verilen ülke oldu.
Rusya'ya yapılan ihracat bu dönemde geçen yıla göre yüzde 5,3 artışla 5
milyar 155 milyon 851 bin dolar, ithalat ise yüzde 5,7 azalarak 18
milyar 471 milyon 914 bin dolar düzeyinde gerçekleşti.
Almanya,
dış ticaret açığı verilen ülkeler arasında Çin ve Rusya'dan sonra üçüncü
sırada yer aldı. Yılın 9 ayında Almanya'ya yapılan ihracat yüzde 2,2
oranında artarak 10 milyar 36 milyon 500 bin dolara, ithalat ise yüzde
13,2 artarak 17 milyar 751 milyon 353 bin dolara yükseldi. Türkiye'nin,
Almanya'ya verdiği dış ticaret açığı da 7 milyar 714 milyon 853 bin
dolar düzeyine çıktı.
İsviçre dördüncü sırada
Altın
ithalatındaki artışın da etkisiyle Türkiye'nin en fazla dış ticaret
açığı verdiği ülkeler arasında İsviçre dördüncü sırada yer aldı.
Türkiye'nin İsviçre'ye yaptığı ihracat geçen yılın aynı dönemine göre bu
dönemde yüzde 32,4 azalışla 811 milyon 791 bin dolara gerilerken, bu
ülkeden ithalatı yüzde 98,5 artışla 7 milyar 504 milyon 851 bin dolara
yükseldi. Söz konusu dönemde Türkiye'nin İsviçre'ye verdiği dış ticaret
açığı da 6 milyar 693 milyon 60 bin dolara ulaştı.
Ocak-eylül
döneminde Türkiye'nin en çok ticaret açığı verdiği ülkeler sıralamasında
ABD beşinci sırada yer aldı. 9 ayda Türkiye'nin ABD'ye yaptığı ihracat
geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,2 artışla 4 milyar 265 milyon 456
bin dolara yükselirken, ithalatı yüzde 12,5 azalarak 9 milyar 808
milyon 348 bin dolar oldu. ABD'ye verilen dış ticaret açığı ise 5
milyar 542 milyon 892 bin dolar düzeyinde gerçekleşti.
Dış ticaret fazlası verilen ülkeler
Bu
yılın ocak-eylül döneminde Türkiye'nin en çok dış ticaret fazlası
verdiği ülke Irak oldu. Türkiye, yılın 9 ayında Irak'a 8 milyar 473
milyon 453 bin dolar ihracat yaparken, bu ülkeden 88 milyon 944 bin
dolarlık ithalat yaptı. Türkiye'nin Irak'a verdiği dış ticaret fazlası 8
milyar 384 milyon 509 bin dolar oldu.
Azerbaycan 1 milyar 995
milyon 387 milyon dolar dış ticaret fazlası ile ikinci sırada yer aldı.
Ocak-eylül döneminde Azerbaycan'a 2 milyar 237 milyon 761 bin dolar
ihracat yapılırken bu ülkeden 242 milyon 374 bin dolarlık ithalat
yapıldı.
Dış ticaret fazlası verilen ülkeler arasında 1 milyar
841 milyon 868 bin dolarlık fazla ile Libya üçüncü, 1 milyar 810 milyon
772 bin dolarlık fazla ile İngiltere dördüncü, 1 milyar 239 milyon 959
bin dolarlık fazla ile Mısır beşinci sırada yer aldı.
Türkiye'nin dış ticaret dengesinin fazla verdiği diğer bazı ülkeler şöyle:
"Danimarka,
Malta, Litvanya, Arnavutluk, Belarus, Gürcistan, Türkmenistan,
Kırgızistan, Slovenya, Hırvatistan, Bosna Hersek, Kosova, Makedonya,
Sırbistan, Fas, Cezayir, Tunus, Suudi Arabistan, Sudan, Moritanya, Mali,
Nijer, Çad, Senegal, Gambiya, Gine, Liberya, Nijerya, Kenya, KKTC,
Lübnan, Suriye, İsrail, Yemen, Singapur."
10 ülkeye yapılan ithalat, ihracat ve ihracatın ithalatı karşılama oranları şöyle:
| |
Ülke İhracat (bin dolar) |
İthalat(bin dolar) |
Dış ticaret
dengesi (bin dolar) |
| Çin |
2.688.989 |
18.502.051 |
-15.813.062
|
| Rusya
|
5.155.851 |
18.471.914 |
-13.316.063 |
| Almanya
|
10.036.500 |
17.751.353 |
-7.714.853 |
| İsviçre
|
811.791 |
7.504.851 |
-6.693.060 |
| ABD
|
4.265.456 |
9.808.348 |
-5.542.892 |
| İran
|
3.407.361 |
8.049.218 |
-4.641.857 |
| İtalya |
4.990.089 |
9.511.999 |
-4.521.910
|
| Hindistan
|
442.112 |
4.483.318 |
-4.041.206 |
| G.Kore
|
317.815 |
4.306.320 |
-3.988.505 |
| Japonya
|
311.286 |
2.575.884 |
-2.264.598 |
| Diğer |
80.065.430 |
86.657.651 |
-6.592.221 |
| Toplam |
112.492.680 |
187.622.907 |
-75.130.227 |
Kaynak: Dünya Gazetesi