İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi ile Aliağa Ticaret Odası
tarafından düzenlenen “1. Aliağa Uluslararası Liman Yönetimi ve Lojistik
Zirvesi”nde; Türkiye’deki limanların mevcut durumu ve önümüzdeki 20
yılda ulaşacağı yapılanma ile lojistik merkezlerimizde intermodal
bağlantıların önemi ele alındı.
UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı
Turgut Erkeskin’in açılış konuşmalarında yer aldığı ve UTİKAD Yönetim Kurulu
Üyeleri Levent Aydinç ile Kayıhan Turan’ın da katıldığı, “1. Aliağa
Uluslararası Liman Yönetimi ve Lojistik Zirvesi”nde; İMEAK DTO İzmir
Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Öztürk, ülke limanlarının durumu ile
bölge limanları ve sorunları-çözüm önerileri hakkında bilgi aktardı.
Türkiye’de 2018 yılına kadar en hızlı gelişen sektörlerin taşımacılık ve lojistik olacağını belirten Öztürk, Türkiye’de iç taşımanın % 92’sinin en pahalı 2. Ulaştırma modu olan “karayolu” ile yapıldığını söyledi. “Türk karayolu taşımacılık filosu Avrupa’nın en büyüğüdür” diyen Öztürk ayrıca, Türkiye’de uluslararası yüklerin % 85’inin denizyolu, % 6’sının ise demiryolu ile taşınmakta iken, ulusal yüklerin sadece % 1’inin demiryolu ile taşındığını anlattı.
Shangai, Singapur ve Hong Kong limanlarının ilk 50 liman içinde yer aldığı 2012 istatistiklerinde, Türkiye’nin sadece Ambarlı Limanı ile 49. sırada yer aldığını aktaran Öztürk, “Konteyner limanlarımızdaki 2012 yılında elleçlenen konteyner sayısı yaklaşık 7 milyon 29 bin, bu limanların toplam kapasiteleri 9 milyon 775 bin TEU dur. Liman geliştirme çalışmaları kapsamında ulaşacakları toplam kapasitenin ise 18 milyon 600 bin TEU’ya ulaşacağı hesaplanmıştır. Yeni liman olarak inşası planlanan bölgemiz limanları arasında PETKİM ve Çandarlı limanları yer almaktadır. Her iki liman tamamlandığında yaklaşık 5,6 milyon TEU kapasiteye ulaşılacaktır. Bölgemizdeki konteyner terminallerinde ise İzmir ve Aliağa’da son on yılda iki kat bir artış olmuş ve 1 milyon 134 bin TEU seviyelerine gelmiştir. Çandarlı ve Petkim limanlarının tamamlanmasından sonra toplam kapasitenin 9 milyon TEU’yu geçmesi beklenmektedir” diye konuştu.
ALSANCAK LİMANI'NA 70 MİLYON DOLAR YATIRIM YAPILDI
İzmir Alsancak Limanı’nın, 5.000 yıllık geçmişi ile bölgenin en eski limanı olma özelliğini taşıdığını kaydeden Öztürk, limanın 20 yıllık konteyner elleçleme grafiğinin incelendiğinde; son 10 yılda 700 bin ile 900 bin TEU arasında bir dağılım olduğunu vurguladı. Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Limanın modernizasyonu kapsamında, 300 milyon dolarlık bir yatırım yapılacağı, şimdiye kadar 70 milyon dolarlık bir yatırım gerçekleştirildiği öğrenilmiştir. Halen 5.000 TEU kapasiteye kadar olan konteyner gemileri limanı kullanmakta olup, Alsancak Limanı ile Yeni Kale arasındaki Derin Suyolu Projesi gerçekleştirildiği takdirde 8.000-9.000 TEU kapasiteli konteyner gemileri da limana girebilecektir.”
NEMRUT LİMANI’NIN KAPASİTESİ 1.5 MİLYON TEU
“Nemport Limanı 500 bin TEU, Ege Gübre Limanı 1 milyon TEU toplam elleçleme kapasitesi ile birlikte, Nemrut Limanı’nın toplam kapasitesi 1 buçuk milyon TEU’dur.” Diyen Öztürk, İzmir ve Aliağa limanlarında elleçlenen toplam konteyner miktarı 2008 yılında 895 bin TEU iken, 2012 yılında 1 milyon 100 bin TEU’ya çıkarak bölgede 4 yılda yaklaşık % 25 artış sağlandığını ifade etti.
Öztürk, bölgenin sorunlarını ise “Nemrut Limanları ve Aliağa bölgesinde yaşanan trafik yoğunluğu problemi, Nemrut Limanları ve Gemi Söküm Bölgesindeki karayolu satıh problemi, Nemrut Limanları ve Aliağa Bölgesiyle entegre bir demiryolu bağlantısının olmaması, Nemrut Limanları ve Aliağa Bölgesiyle entegre bir otoyol bağlantısının olmaması” olarak özetledi.
TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK KONTEYNER LİMANI ÇANDARLI
Konuşmasında, geçtiğimiz günlerde ihalesi yapılan ancak ihale için teklif verilmeyen Çandarlı Limanı’na da değinen Öztürk, Çandarlı Konteyner Limanı dalgakıranının 2011 yılında yapılmaya başlandığını, liman tamamlandığı zaman 4 Milyon TEU konteyner kapasitesi ile Türkiye’nin en büyük limanı olacağına dikkat çekti.
“Limanın asıl özelliği, kıtalararası transit konteyner limanı özelliklerinde olmasıdır” diyen Öztürk, konuşmasını şöyle sürdürdü:
”5 Kasım 2013 tarihinde yapılan ihalede hiçbir firmanın teklif vermediği görülmüştür. Buna neden olarak 2 konuda yanlış planlama yapıldığını düşünüyoruz. İlk sorun; ihalede limanın ilk faz inşaatında 4 milyon TEU kapasitesine ulaşması istenmiştir. Yetkililer tarafından ilk yıllarda toplam 80-100 bin TEU’ya ancak ulaşılabileceği değerlendirilmektedir. Dolayısıyla mevcut kapasitenin ilk yıllarda kullanılması mümkün olamayacağından, atıl bir kapasite yaratılacaktır. İkinci sorun ise; limanın çevre bağlantılarını sağlayacak otoyol ve demiryolu bağlantılarının da yüklenici firmadan istenmesi ve bu durumun doğurduğu finansal ve idari belirsizliklerin ihaleye girilmesini önlediği düşünülmüştür.”
LOJİSTİK MERKEZLERDE DENİZ VE HAVALİMANLARI ÖNEMLİ
Lojistik merkez kavramında kullanım alanının ağırlıklı olarak deniz ve havalimanları olduğuna dikkat çeken İMEAK DTO İzmir Şube Başkanı Yusuf Öztürk, Ege Bölgesi Limanlarının Lojistik Merkez açısından değerlendirilmesi konusunda ise şunları paylaştı:“Ege Bölgesi’nde Uşak’ta faaliyete başlamış, Denizli’de birinci etabı tamamlanmış, Balıkesir’de ise proje aşamasında olan 3 adet lojistik merkez olduğunu görmekteyiz. Ancak bu merkezlerin yakın bir limanla bağlantısı olmadığından, uluslararası lojistik merkez özelliklerine sahip olamayacağını değerlendiriyoruz. Lojistik merkeze en güzel örnek ise Hamburg Limanı’dır. Dünyanın en büyük yedinci, Avrupa'nın ise ikinci büyük limanıdır ve kapasitesi yaklaşık 18,1 milyon TEU’dur. Elbe Nehri üzerinde denizden 120 km. içeride olmasına rağmen, dünyanın en büyük konteyner gemilerinin giriş yapabildiği bir limandır. 48 km. rıhtım uzunluğu ve 310 demirleme yeri mevcuttur. Aliağa ile İzmir’in arasının 58 km olması, Hamburg Limanı’nın da 48 km’lik rıhtım uzunluğuna sahip olması bir çağrışım yapmaktadır. Dolayısıyla bölgemizdeki bir liman kapatılsın, diğer bir limana ağırlık verilsin demek yerine, kuzeyde Çandarlı’dan başlayan, Aliağa, İzmir, Çeşme ve Kuşadası Limanlarını içine alan büyük bir lojistik merkez yapılanmasına gidilmesinin fazla hayalci olmayacağını düşünüyoruz.
KUTU İMEAK DTO İZMİR ŞUBESİ’NİN ÖNERİLERİ
Bu zirve çerçevesinde çıkan sonuç ve önerilerimiz ise şu şekildedir.
*İzmir Alsancak Limanı’na, Barselona ve Yokohama limanlarında olduğu gibi, halkın limanla bütünleşebileceği yaşam ve kültür alanları sağlanması, limanda ayrıca yük ve yolcu taşımacılığına devam edilmesi önemlidir.
*“İzmir/Aydin/Denizli”, “İzmir/Ankara” ve “İzmir/İstanbul” otoyollarının tamamlanması intermodalite açısından önemlidir.
*İzmir’in güney ve kuzeyine hizmet verebilecek lojistik merkezlerin yapılması gerekmektedir.*Nemrut Limanları ile ana aktarma limanı olarak tasarlanan Kuzey Ege Çandarlı Konteyner Limanı ile otoyol ve demiryolu bağlantıların sağlanması önemlidir.
*İzmir ve çevresindeki limanların birbirleri ile değil, global rakipleri ile rekabet edebilmesi için ortak politikalar oluşturulması gereklidir.
*Her limanın/terminalin, her yükü elleçlemesi yerine, ihtisaslaşma, odaklanma ve farklılaşma ile daha çok değer yaratılarak, rekabetçi üstünlük sağlanması gerekmektedir.
Kaynak: Aktüel Deniz