Karayoluyla Tehlikeli Maddelerin Taşınması Yönetmeliği 01.01.2014 tarihinde yürürlüğe girecek olmakla birlikte denetim konusu çok önem taşımaktadır.
1957 yılında imzalanan ve 29.01.1968 tarihinde yürürlüğe giren, Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması hakkındaki uluslararası kuralları belirleyen ADR Konvansiyonu, 1975 yılında New York'ta Madde 14 (3) de değişiklik öngören bir protokolün imzalanması ile değişikliğe uğramış ve Protokol 19.04.1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Türkiye 30.11.2005 â€" 5434 sayılı tehlikeli maddelerin karayolu ile uluslararası taşımacılığına ilişkin Avrupa Anlaşması'nı kabul etmiş ve 31.03.2007-26479 sayılı Resmi Gazetede ''Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik'' yayınlanmıştır.
01.01.2014 tarihinde yürürlüğe girmek üzere 24.10.2013 tarihinde 28801 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ''Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkındaki Yönetmelik" 2007 tarihinde yayınlanan yönetmeliği yürürlükten kaldırmıştır. Yeni yayınlanan yönetmelikle tehlikeli maddelerin karayoluyla taşınması kurallar ve uyulması gereken hususlar belirtilmekte ve ADR konvansiyonuna atıflar yapılmaktadır.
ADR Konvansiyonunun amaçları,
-Karayoluyla uluslararası taşımacılıkta güvenliğin artırılması,
-Tehlikeli maddelerin taşınmasına ilişkin BM Tavsiyelerine dayanarak tehlikeli atıklar dahil olmak üzere tehlikeli malların sınıflandırması, paketlenmesi, etiketlenmesi ve test edilmesiyle alakalı hükümlerin, diğer taşıma şekilleri ile uyumlu biçimde ortaya koyulması,
-Karayoluyla tehlikeli mal taşıyan araçların yapımı, donanımı ve işleyişine yönelik koşulların ortaya konması
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği uyarınca C1, C2, K1, K2, L1, L2 ve R1, R2 yetki belgesi sahibi işletmeler karayoluyla tehlikeli madde taşıyabileceklerdir. Kendi faaliyetleri ile ilgili olarak özmal araçlarıyla ticari olmayan taşıma yapacak kamu kurum ve kuruluşlarının; tehlikeli madde taşımaları için bu Yönetmeliğe uymak kaydı ile Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında herhangi bir yetki belgesine sahip olmaları gerekmemektedir.
Taşımalarda öne çıkan ve önemle göz önünde bulundurulması gerekenler özetle,
-Tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınmasında; ADR Bölüm 6'da tanımlanan ve Bakanlıkça yetkilendirilmiş kuruluş tarafından test edilip UN Numarası verilerek sertifikalandırılmış olan ambalajların kullanılması zorunludur.
-Tehlikeli madde taşımacılığında ADR'de tanımlanan etiket, işaret ve turuncu plakaların kullanılması zorunludur
-ADR Bölüm 3.2 Tablo A'da yer alan bir kısım tehlikeli maddelerin taşınmasında kullanılacak taşıtlar (EX/II, EX/III, FL, OX, AT ve MEMU) ADR Bölüm 9'da belirtilen hükümlere uygun olması gerekir. Söz konusu taşıtların, Türkiye'deki ilk muayenesinde, Bakanlık veya Bakanlığın yetkilendirdiği kurum/kuruluşça verilmiş Taşıt Uygunluk Belgesi (ADR Uygunluk Belgesi) ile belgelendirilmesi zorunludur.
-Bu Yönetmelik ve (ADR) hükümlerine uygun olarak ulusal ve uluslararası karayollarında tehlikeli yük taşımacılığı yapacak şoförlerin, Tehlikeli Mal Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5)/ADR Şoför Eğitim Sertifikasına sahip olmaları zorunludur.
-Paketleyen; ADR'nin; paketleme ve birlikte paketleme ile ilgili mevzuatına ve kurallara, paketleri taşınmaya hazırlıyorsa, paketleri işaretleme ve etiketleme ile ilgili mevzuata ve kurallara, 1.4.3.2'de yer alan diğer kurallara uymakla yükümlüdür.
Karayoluyla Tehlikeli Maddelerin Taşınması Yönetmeliği 01.01.2014 tarihinde yürürlüğe girecek olmakla birlikte denetim konusu çok önem taşımaktadır. Karayolu Taşıma Yönetmeliği yürürlüğe girdiği tarihte denetim konusunda yetkilendirilen personelin konu ile ilgili detaylı bilgiye sahip olmaması sorunlar yaratmış, denetimler gereği gibi yapılamamıştı. Tehlikeli maddeler hayati önemde ürünler olması nedeniyle bu konuda yapılacak denetimlerin çok önemli olduğu, kuralların denetim elemanlarınca mutlaka en iyi şekilde bilinmesi ve konuya uzman derecesinde hakim olmaları oldukça önem taşımaktadır. Diğer taraftan tehlikeli madde taşımaya yetkili kılınan yetki belgesi sahibi işletmeleri R1 ve R2 dışında olanları öz mal taşıta sahip olan işletmelerdir. R1 ve R2 yetki belgeli işletmeler taşıma işi organizatörlüğü konusunda yetkili olduklarından, kara yoluyla tehlikeli madde taşıması organizasyonlarında bu yönetmelik hükümlerine uyulmak gerektiği ve gerek taşıma araçlarının temininde, gerekse paketleme ve ambalajlamada UN kurallarının geçerli olduğunu göz ardı etmemelidir.
Selahattin Doğan/Transport