Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İşKur) tarafından yapılan ve toplam 159.862 işyeri tarafından doldurulan “İşgücü Piyasa Bilgileri Anketi” ve buna göre hazırlanan “İşgücü Piyasası Araştırma Raporu”, lojistik faaliyetlere yönelik işgücü hakkında ilginç veriler veriyor.
• Türkiye’de 7.746’sı erkek ve 187’si kadın olmak üzere toplam 7.986 Depo Hamalı ve 43.776’sı erkek ve 163’ü kadın olmak üzere toplam 43.939 Şoför (Yük Taşıma) vardır.
• Şirketler, Depo Sorumlusu için aradıkları nitelikleri; İletişim ve İfade (şirketlerin % 25’i), Takım Çalışması (% 50’si), Sorun Çözme ve Bağımsız Karar Verme (% 41,7’si), Satış ve Pazarlama Becerisi (% 8,3’ü), Proje Tabanlı Çalışma (% 8,3’ü), Mesleki Bilgi (% 58,3’ü), Hesap Yapabilme & Analitik Beceri (% 41,7’si), Fiziki ve Bedensel Yeterlilik (% 50’si), Bilgisayar Kullanımı (% 50’si) olarak belirtmiştir.
• Şirketler, Şoför (Yük Taşıma) için aradıkları nitelikleri; İletişim ve İfade (şirketlerin % 12,22’si), Yabancı Dil (% 2,4’ü), Takım Çalışması (% 29,3’ü), Sorun Çözme ve Bağımsız Karar Verme (% 4,9’u), Satış ve Pazarlama Becerisi (% 2,4’ü), Proje Tabanlı Çalışma (% 2,4’ü), Mesleki Bilgi (% 43,9’u), Hesap Yapabilme & Analitik Beceri (% 12,2’si), Fiziki ve Bedensel Yeterlilik (% 14,6’sı), Bilgisayar Kullanımı (% 2,4’ü) olarak belirtmiştir.
• Şirketler, Tır Şoförü için aradıkları nitelikleri; İletişim ve İfade (şirketlerin % 10’u), Yabancı Dil Bilgisi (% 10’u), Takım Çalışması (% 20’si), Sorun Çözme ve Bağımsız Karar Verme (% 0’ı), Satış Ve Pazarlama Becerisi (% 0’ı), Proje Tabanlı Çalışma (% 0’ı), Mesleki Bilgi (% 50’si), Hesap Yapabilme & Analitik Beceri (% 10’u), Fiziki ve Bedensel Yeterlilik (% 20’si), Bilgisayar Kullanımı (% 10’u) olarak belirtmiştir.
• Şirketler, Depo Hamalı temininde yaşadıkları sorunları; eleman bulunmaması (şirketlerin %25’i), mesleki beceriye sahip eleman bulunmaması (%50) ve ücretin az bulunması (%25) olarak göstermiştir.
• Şirketler, Depo Sorumlusu temininde yaşadıkları sorunları; mesleki beceriye sahip eleman bulunmaması (şirketlerin %50’si) ve Çalışma ortam ve koşullarının beğenilmemesi (%50) olarak göstermiştir.
• Taşıma için depolama ve destek faaliyetleri kapsamında 196.357 kişi, SKG zorunlu sigortalı olup en büyük grup, 100-249 kişiden oluşan iş yerinde çalışmaktadır (32.241 kişi).
• Karayolu & Boru, Hava ve Suyolu taşımaları kapsamında, toplam 593.989 kişi SKG zorunlu sigortalı olup Karayolu ve Boru taşımasında 562.750 kişi çalışmaktadır.
• Ulaştırma ve Depolama iş kolunda; 1-9 kişinin çalıştığı 1.230 iş yeri, 10-49 kişinin çalıştığı 4.894 iş yeri ve 50’den fazla kişinin çalıştığı 948 iş yeri vardır.
İşKur istatistiklerine göre İşKur’a başvuran ve iş arayan Lojistik Eleman sayısı (2009’da 547, 2010’da 352, 2011’de 793, 2012’de 7.477), Forklift Operatörü sayısı (2009’da 2.023, 2010’da 1.224, 2011’de 1.542, 2012’de 5.176) ve Şoför (yük taşıma) sayısı (2009’da 8.116, 2010’da 7.955, 2011’de 8.546, 2012’de 33.993) artıyor.
İşKur 2012 Aralık Ayı İstatistik Bülteni’ne göre “Ulaştırma ve Depolama” iş kolu işverenleri tarafından eleman (örneğin lojistik elemanı, depo hamalı, forklift operatörü vs) talebi azalıyor. Örneğin; 2012 Kasım ayında İşKur’a 4.556 kişilik talep olmasına karşın 2012 Aralık ayı için 4.135 kişi talep olup % 9,3’lük azalma görülmüştür. Yine aynı dönemde; İşkur tarafından işe yerleştirme sayısında da % 31’lik düşüş vardır (2012 Kasım’da 2913 kişi ve 2012 Aralık’ta 2.016 kişi). Benzer durum 2012 yılının Temmuz ayından itibaren diğer aylarda ve 2013 yılının Ocak ayında da gözükmektedir.
İşKur 2013 yılı Ocak Ayı “Açık İş” verilerine göre toplam 116 lojistik elemanı temini için İşkur’a başvuran işverenlerden “Ulaştırma ve Depolama” iş kolundan gelen talep sadece 3 kişidir. Diğer talepler, farklı iş kollarından yapılmıştır. Benzer durum forklift operatöründe vardır. Toplam 206 forklift operatörü talebinin sadece 14’ü “Ulaştırma ve Depolama” iş kolundan gelmiştir.
İşKur ‘un 2012 yılına ait “Kayıtlı işsiz” verilerine göre 255 Lisanslı, 4 Yüksek Lisanslı ve 1 Doktoralı Şoför (yük taşıma) ve 18 Lisanslı, 1 Yüksek Lisanslı ve 2 Doktoralı Forklift Operatörü kayıtlı işsiz olarak gözükmektedir.
İşkur’un Türk Meslekler Sözlüğünü incelemenizi tavsiye ederim. Lojistik faaliyetlerine yönelik pozisyonların (örneğin; Depo Hamalı) tanımları yapılmıştır. Meslek tanımları, özellikle önlisans eğitimi yapan gençler ve bu tür pozisyonlara eleman arayan şirketler için ilginç olabilir.
Yukarıdaki veriler, ne anlatıyor?
Benim yorumum,; özellikle Ulaştırma ve Depolama işkolunda lojistik faaliyetlere yönelik eleman talebi azalıyor ve daha fazla kişi, İşkur’a iş bulmak için başvuruyor.
Şirketler; daha fazla teknoloji (ekipman, yazılım vs) kullanarak daha fazla verimli ve etkili çalışıyor ya da işler kötü mü gidiyor?
Şirketler, gerekli mesleki yeterliliklere ve yetkinliklere sahip eleman olmamasından yakınıyor.
Aklıma bir soru takıldı?
Türkiye’de lojistik ile ilgili eğitimi veren çok sayıda akademik kurum (önlisans, lisans) olmasına karşın işverenler neden bu güçlüğü ileri sürüyor?
Aklıma son anda geldi. Özellikle forklift operatörlerinin eğitimi nasıl? Bu eğitimi mevcut durumda özel eğitim kurumları veriyor. Soru; Bu eğitim kurumları örneğin 12 metre yükseğe palet kaldıracak bir reach truck için yeterli eğitim ortamına sahip mi? Yoksa; sadece 30 yıl öncesine ait kollu forkliftlerle sadece bir veya iki traverse yüksekliğine (yaklaşık 1.5 ve 3 m) kaldırmakla mı yetiniliyor? Bilmiyorum. Sadece bir soru?
NOT: İşkur’un bazı verilerinee yönelik kafamda soru işaretleri oluştu. Örneğin; iş arayan Lojistik Eleman sayısı 2012’de 7.477 kişidir. İşkur’a soracağım ve cevabı sizinle paylaşacağım.
Oruç KAYA/Lojiport