Türkiye’nin gerek ülke içi ticaretinin ve gerekse de dış ticaretinin büyümesi, ticareti yapılan mal gruplarının çeşitlenmesi ve derinleşmesi, rekabetin mal kalitesi yanında maliyet ve hız avantajlarına bağlı olması ile, klasik taşımacılık yöntemleri yerini daha modern ve farklı taşıma yöntemlerine ve lojistik çözümlere bıraktı. Tabii bunların yanısıra giderek artan oranda çevreye duyarlılık da lojistik faliyetleri üzerinde etki yapmaya başladı. Diğer taraftan entegre lojistik hizmetlere artan ihtiyaç ile lojistik hizmet sağlayıcılara olan talebin artması ile taşımacılık ve lojistik sektörü yeniden bir yapılanma, değişim ve gelişim sürecine girdi.
Önceleri özellikle çevre ülkeler ile sınırlı olan dış ticaretimizde kara yolu taşımacılığı ilk akla gelen taşıma modeliydi. Ancak her geçen gün, hem kısa mesafelerde hem de denizaşırı uzak mesafelerde diğer taşıma tiplerinin de daha fazla kullanılmaya başlandığını görüyoruz. Burada özellikle kısa yol deniz taşımacılığı, tren taşımacılığı ve kombine taşımacılık karayolu taşımacılığına alternatif oluşturuyor.
Demiryolu ve denizyolu taşımacılığının her geçen gün sistem içinde daha fazla pay almasına etki eden önemli faktörlerden biri, bu alanlarda yapılan mevzuat yenilemeleri ve altyapı yatırımları. Özel sektörü cesaretlendiren teşvikler de çok önemli.
Altını çizerek belirtmemiz gerekir ki demiryolu ile eşya taşımacılığı, üzerinde en çok durmamız, her yönüyle teşvik etmemiz gereken bir alandır. Öncelikle büyük bir memnuniyetle görüyoruz ki Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’mız demiryolu taşımacılığına özel bir önem atfetmektedir. Bakanlık bütçesinden en büyük yatırım payını demiryolları alırken, serbestleşme yönünde atılan adımlar özel sektörü cesaretlendirmekte bu alana yatırım yapmayı özendirmektedir. Ekonomi bakanlığımız tarafında verilen teşviklerde bu gelişimi desteklemektedir.
Yine bakanlık bünyesinde kurulmuş Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü’nü de sektörümüz açısından son derece yararlı bir adım olarak değerlendiriyor ve çalışmalarını yakından takip ediyoruz.
Ülkemiz ekonomisi ile taşımacılık ve lojistik sektörü için en önemli gelişme ise demiryollarının serbestleştirilmesine yönelik devrim niteliğindeki karar oldu. Kararı, bir anlamda Türkiye’de taşıma modları arası dengesizliğin giderilerek, intermodal taşımacılığın yaygınlaşması yönünde atılacak adımların da başlangıcı sayabiliriz. Henüz yasalaşmasa da kararın ardından, devletin bu alana yönelik altyapı geliştirme ve iyileştirme çalışmaları özel sektörde de karşılık buldu. Serbestleşmenin yaratacağı potansiyel, özel sektörün heyecanını artırdı ve bugün yerli –yabancı pek çok yatırımcının bu alana girebilmek için hazırlık yaptığını görüyoruz.
UTİKAD'ın ortağı olduğu BALO Projesi de, bu önemli girişimlerin başında yer alıyor. Büyük Anadolu Lojistik Organizasyonları Projesi’ni destekleyen lojistik sektörünün tek sivil toplum kuruluşu olarak UTİKAD, bu yıl hayata geçmeye hazırlanan projeyle, Türkiye'nin özellikle Anadolu üzerinden yapılan dış ticaretinin önemli ölçüde artacağına ve yeni ticari noktalara ulaşılmasına büyük katkı sağlayacağına inanmaktadır.
Ülkemizi 2023 hedefine taşıyacak bu önemli gelişmelerin yanısıra, UTİKAD’ın yakından takip ettiği Lojistik Master Plan ve lojistik merkezler oluşturulması, denizyolu - demiryolu bağlantılarının geliştirilmesi, sektörümüzün öncelikli konuları arasındaki yerini almıştır.
Ülkemizin dış ticaret hacminin artırılması, Türk sanayicisi ve ihracatçısının malının dünya pazarlarına daha düşük maliyetlerle taşınmasının önünü açacak, bu önemli gelişmeye rağmen başta altyapı olmak üzere demiryolu taşımacılığının gelişmesinin önünde hala aşılması gereken sorunlar bulunmaktadır.
Öncelikle, uluslarası yük taşımacılığı açısından altyapı sorunlarının belirli hatlarda, liman bağlantılı bölgelerde, sanayi bölgelerinde çözüme kavuşturulması, büyük sanayi bölgeleri ve demiryolu yük merkezleri ve lojistik merkezler arasında demiryolu bağlantıları hızla kurulmalıdır.
Limanların demiryolu bağlantılarının sağlanması ile denizyolu+demiryolu operasyonlarında en önemli ihracat partnerimiz olan AB ülkelerine yapılan taşımalarda, süre ve maliyetler açısından avantaj sağlayacağı düşünülerek, bu hayati entegrasyon sürecinin zaman kaybetmeden tamamlanması gerekmektedir.
Turgut Erkeskin/Ray Haber