50 milyar dolarlık dış ticaret hacminde lojistik hizmetler ve taşıma payı yaklaşık 6-8 milyar dolar civarında olacak.
Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın 300 işadamıyla yaptığı Gabon, Nijer ve Senegal gezisi ile ilgili yapılan değerlendirmelerde; 2015 yılı Afrika ile ticaret hacminin 50 milyar dolara çıkarılma hedefi öngörülüyor.
Bu yazımızda Gabon, Nijer ve Senegal'in, hedeflenen bu dış ticaret rakamlarında lojistik hizmetler olarak sunulabilecekler ile bunların gerçekleşmesinde ihraç mallarının ulaşımı için değerlendirmeler ve bu üç ülke ile ilgili bazı kısa bilgilere yer vereceğim.
2011 yılında Afrika ülkeleri ile dış ticaret hacmi 17 milyar doları aştı. Hedef 2015'te 50 milyar dolara ulaşmak.
50 milyar dolarlık dış ticaret hacminde lojistik hizmetler ve taşıma payı yaklaşık 6-8 milyar dolar civarında olacak.
Türkiye son 10 yılda Afrika ülkeleriyle ticaret, eğitim ve kalkınma ile yardım ağı kurarak ilişkilerini artırdı, ticaret milyon dolardan 17 milyar dolara yükseldi.
Gabon, Nijer ve Senegal Fransız sömürgesi iken 1960 yılında bağımsızlıklarına kavuştular. Üç ülkenin de resmi dili Fransızca.
GABON
Gabon Atlas Okyanusu kıyısında, komşularına kıyasla zengin bir ülke, Afrika kıtasının gelişmekte olan ülkeleri arasında gösteriliyor. Başkenti Libreville.
Sahip olduğu yağmur ormanları ticarette Gabon lehine olumlu katkılar sağlıyor. Bu ormanlardan elde edilen düzgün keresteler uluslararası pazarda oldukça rağbet görüyor. Yeraltı zenginlikleri oldukça önemli, bunlardan petrol, doğalgaz, altın, elmas, manganez, uranyum başta yer alanlar. Kakao, kahve, şeker kamışı da tarım ürünlerinin önemli olanları.
Gabon, Librevill, Owendo, Cap Lopez, Kango, Lamberene, Mayumba ve Port Genti limanlarına sahip. Gabon'un güney doğusunda yer alan Congo sınırına yakın Franceville kenti arasında 970 kilometre uzunluğunda demiryoluna sahip ve bu demiryolu ile komşu ülkeler Ekvator Ginesi, Kamerun ve Kongo Cumhuriyeti ile bağlantı mevcut. Gana'nın karayolu uzunluğu 7 bin 527 kilometre. Librevill ve Port Gentil'de uluslararasına açık hava limanları bulunuyor.
Gabon ile Türkiye arasında ticaret hacmi 2012 yılının 11 ayında 41 milyon dolara ulaşmış durumda. Artacak ticaret hacmi paralelinde denizyolu ve demiryolu bağlantılı, karayolu kullanımı ile lojistik ve taşımacılıkta yeni imkanlar yaratılabilir. Havayolu taşımacılığı da diğer alternatiftir.
NİJER
Nijer, Sahra Çölü'nün kıyısında, Afrika'nın kuzeyi ile Sahra -altı bölgesinde yer alan yoksul bir ülke. Başkenti Niamey. Ülke topraklarının beşte dördü çöl olan Nijer'de geleneksel yöntemle tarım yapılıyor. Başlıca tarım ürünleri tahıl, pirinç, yer fıstığı, pamuk ve değişik sebzeler. En önemli yeraltı kaynağı uranyum, ihracat gelirinin yüzde 79'u uranyum ihracatından elde ediliyor. Daha çok yabancı yatırımcılar tarafından işlenen uranyum için Nijer devletinin belirli oranda hissesi bulunuyor. Önemli petrol, kömür ve altın yataklarına sahip olduğu tahmin edilmekle birlikte bu kaynaklardan henüz yararlanılamıyor. 9 havaalanı bulunuyor. Bunlardan Diori Hamani ve Mario Dayah havaalanları uluslararası uçuşlara açık. 18 bin 949 kilometre karayoluna sahip. Benin ve Togo demiryolu kullanıcısı, devam eden projelerle Nijerya, Benin, Mali, Cezayir ve Libya bağlantıları sağlanmak isteniyor.
Türkiye ile Nijer arasında 2012 yılı ticaret hacmi 39 milyon dolara ulaşmış durumda. Nijer için ulaşımda Libya ve Cezayir üzerinden taşıma ve lojistik hizmetler sağlanabilir. Diğer bir alternatif havayolu taşıması. Bağlantılı demiryolu ile mevcut iç karayolu ağından yararlanılarak taşıma ağı kurulabilir.
SENEGAL
Senegal, Afrika kıtasının Atlas Okyanusu'na uzanan en batı ucu. Lazelmadi burnu Afrika'nın Amerika'ya en yakın noktası. Bu nokta köle ticaretinin çıkış noktası, zenci köle dolu gemiler bu burundan hareket ediyorlardı. Başkenti Dakar.
Doğal kaynakları zengin olmayan Senegal'in ekonomisi tarıma dayalı. Türk iş adamlarının sağlık, turizm, eğitim, çevre ve gıda alanlarında yatırımları mevcut. 2010'da 84 milyon dolar olan Türkiye, Senegal ticaret hacmi 2011'de 159 milyon dolara yükseldi. Ekonomik kriz nedeniyle 2012'de 130 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Senegal 906 km uzunluğunda demiryoluna sahip, karayolu uzunluğu 14 bin 576 kilometre. Su yolu ise 897 kilometre. Limanları Dakar - Gar, (derin liman), Kaolack - Matam, Podur - Richard Toll, Saint Luis,, Ziguinchor limanları bulunuyor. Toplam 17 havaalanı var. Dakar'da Leapold Sedar Senghor ve yapıma aşamasında olan Blaise Diagne havaalanları uluslararası uçuşlara açık.
Senegal, Türkiye ticaret hacmi 2015 yılı için 250 milyon dolar hedefleniyor. Gerek Türkiye gerekse Senegal için sahra - altı Afrika'ya giriş kapısı olarak değerlendiriliyor.
Senegal, ulaşım ve lojistik olarak liman bağlantıları, demiryolu ve karayolu ulaşımı ve havayolu taşımacılığı bakımından kombine taşımacılık için uygun şartları taşıyor, coğrafi konumu itibariyle sahra -altı Afrika'ya giriş kapısı niteliği taşıyor.
Kısa değerlendirmelerle Başbakanımızın son ziyareti ile ilgili Afrika ülkelerinden kısaca bahsederek olası lojistik ve taşıma konularında kullanılabilecek ulaşım yolları için bilgiler aktarmaya çalıştık.
Daha önceki değerlendirmelerimizde de, eşsiz lojistik konumumuza rağmen çevre ülkelerde yaşanan politik ve ekonomik krizler sonucu kaybedilecek pazarlara karşı yeni alternatif pazarlar bulunmasına gerek olduğundan sıkça bahsettik. Yeni alternatif olarak ihracat ve lojistik sektörü için Afrika öne çıkıyor.
Haritada da görüldüğü üzere coğrafi konumumuzun Afrika için de ne kadar önemli olduğu göze çarpıyor.
Selahattin Doğan/Transport