Türkiye lojistik sektörünün, proje taşımacılığı alanında hizmet kalitesi, fiyat politikası ve tecrübesiyle özellikle Türki Cumhuriyetler, Ortadoğu ve Arap Yarımadası’nda lider oyuncu haline geldiğini belirten Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Turgut Erkeskin, “Avrupa ile rekabette ise kuşkusuz daha fazla yatırıma ve tecrübeye ihtiyacımız var” dedi. Erkeskin, sektörün bugünkü altyapı kapasitesiyle var olan talebi karşılasa da beklenen büyüme karşısında yatırım yapmasının zorunlu olduğunu söyledi.
Proje lojistiğinin taşımacılık ve lojistik sektörümüzdeki yeri nedir?
Proje lojistiğinin tanımı çoğunlukla yanlış yapılıyor. Büyük oranda gabari dışı kabul edilen hacimli yüklerin taşımacılığı için kullanıldığını görüyoruz. Proje taşımacılığı, taşınması hassasiyet, tecrübe ve standart üstü araç, ekipman ve benzeri donanım gerektiren reaktor, jeneratör, türbin taşımacılığı ile yat, motor, iş makineleri taşımacılığı gabari dışı yükler gibi taşıma modlarının da üstünde, daha geniş bir kapsamda değerlendirilmelidir.
Proje taşımacılığı gerek yurtiçinde gerekse uluslararası lojistik faaliyetlerde yürütülen bir projenin, A’dan Z’ye tüm ihtiyaçlarının bir plan, program dahilinde, taşıma, depolama ve dağıtım süreçleri ile operatör tarafından gerçekleştirilebilmesi organizasyonuna denir. Bu anlamda, komple tesis taşınmaları, tesis kurulumları, inşaat projelerinin ihtiyaçlarının lojistiği buna örnekler olarak verilebilir. Doğal olarak proje lojistiği alanında faaliyet gösterebilme donanımına sahip bir şirket, aynı zamanda gabari dışı hacimli taşımacılık faaliyetlerini de yönetebilecek güçtedir.
Bu tanımlama sorununu yaşıyor oluşumuz dahi sektörümüz adına bugün gelinen nokta hakkında ipucu niteliğindedir. Gelişen teknoloji, ticari ağın çeşitliliği ve artan hızı, özellikle son yıllarda Türk taşımacılık ve lojistik sektörünün farklı ihtiyaçlara çözüm üretme becerisini geliştirdi. 2000’lerin başından beri özellikle gabari dışı taşımacılık gerçekleştiren şirketlerin sayıca arttığını ve her geçen gün tecrübe ve donanımlarının da üstün bir seviyeye ulaştığını izliyoruz. Proje lojistiğinde ise, yine bu tecrübe ve donanım geliştirme serüvenini başarıyla geride bırakmış oyuncuların aktif çalışmalarını görmek mümkün.
PROJE LOJİSTİĞİNİN SEVKİYAT BAZINDA PAYI %10
Türkiye’de proje lojistiğinin toplam lojistik faaliyetler içindeki payı nedir?
Proje lojistiğinin toplam lojistik faaliyetler içindeki payını “sevkiyat” bazında değerlendirdiğimizde %10’a yakın olduğunu söyleyebiliriz. Ancak değerlendirme kriterini hacim-tonaj, ciro-karlılık olarak ele alacak olursak bu payın daha da artığını görürüz. Bunun nedeni, proje lojistiğine konu olan yatırımların hali hazırda büyük çaplı işler oluşudur. Bu çapta projelendirmeler her gün karşılaştığımız standart prosedürden farklı bir hazırlık süreci ile hayata geçirilirler. Bu projelerde yer alan taşımacılık ve lojistik şirketleri de, ön hazırlık süreci geçirir, bu konudaki becerilerini değerlendirir ve ancak ondan sonra böyle kapsamlı bir işbirliğine talip olurlar. Bugün bu donanıma ve tecrübeye sahip şirket sayısı sınırlıdır. Ayrı bir yatırım ve uzmanlık sahası olması sektördeki oyuncu sayısını etkilemektedir.
Diğer yandan, proje lojistiği yapan şirketlerin yükün en uygun biçimde nakli, kaynakların etkin yönetimi, multimodal taşıma biçimlerinin efektif kullanımı, rota bilgisi, resmi ve özel kuruluşlarla ortak çalışma, izin prosedürleri, dökümantasyon, sigortalama gibi pek çok konuda üstün bir organizasyon bilgi ve becerisi de geliştirmeleri gerekmektedir. Kimi zaman bu projelerde çeşitli lokasyonlarda depolama ve dağıtım süreçleri gibi ekstra uzmanlık alanları da devreye girer. Özetle proje lojistiği, çok ciddi bir yatırım, bilgi, tecrübe ve donanım gerektiriyor.
Türkiye’de proje lojistiğinin etkin olduğu sektörler nelerdir? Ekonomide hedeflenen büyüme gerçekleşirse sektör proje lojistiği anlamında bu gelişmeyi karşılayacak alt yapı ve kapasiteye sahip mi?
Avrupalı rakiplerimize kıyasla tecrübe, finansman ve donanım yeterliği konularında eksiğimiz bulunduğunu kabul etmekle birlikte, Türkiye’deki operasyonların da profesyonelce tamamlandığını rahatlıkla belirtebiliriz. Ülkemizde özellikle enerji, inşaat ve sanayi sektörleri bu tip projeler üretmeye elverişli alanlar ve giderek daha büyük yatırımlar hedefleniyor. Avrupa ülkeleri kadar Orta Doğu, Arap Yarımadası ve Afrika ülkeleri de yatırımlarında ülkemizden lojistik ortak seçiyorlar. Dönem dönem artıp azalan taleplerle birlikte özellikle bu üç sektörde devamlı hareketlilik gözlemliyoruz. Uzun zamandır bu merkezlerle ticari ilişkisini güven ve istikrar ile devam ettiren Türkiye, sektörel anlamda bütün bu hareketliliği değerlendirebilecek avantajlara sahip. Yakın çevremizde, proje lojistiği yönetimini gerçekleştirebilecek düzeyde kuvvetli sektörel rakibimiz yok.
Bugün sektör altyapı ve kapasitesi, yurtiçi ve yurtdışı talepleri karşılayabilecek yeterliliğe sahip. Önümüzdeki süreçte, artacak ve çeşitlenecek daha büyük projeler için ise yatırımlar gerekiyor. Kamu ve özel sektörün bu taleplere yönelik orta ve uzun vadeli bir master plan izlemesini umuyoruz. Kamusal altyapı yatırımları her anlamda sektörümüz için büyük önem taşıyor. Bunun yanısıra, sektörün oyuncuları da özel ihtiyaçlara çözüm üretebilecek teknik bilgi, finansman, ekipman ve benzeri hazırlıklara yönelmelidir.
BAŞARI HİKAYELERİ SEKTÖRÜN UFKUNU AÇIYOR
Türkiye’nin proje lojistiği faaliyetlerinde global anlamda rekabetçi durumda olduğunu düşünüyor musunuz?Sektörün özellikle de 2023 hedefleri göz önünde bulundurulduğunda orta ve uzun vadeli geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Proje lojistiği, lojistik yönetimi kapsamındaki tüm faaliyetleri kullanıyor. Bu anlamda büyük avantajlara sahibiz. Uzun süredir emek verilen, tecrübe kazanılmış bir taşımacılık ve lojistik geçmişimiz var. Türki Cumhuriyetler, Orta Doğu ve Arap Yarımadası’nda en aktif ve rekabetçi oyuncular Türk şirketleri. Gerek hizmet kalitesi gerekse fiyat politikası olarak lider olduklarını belirtebiliriz. Avrupa ile rekabette ise, kuşkusuz daha fazla yatırıma ve tecrübeye ihtiyacımız var.
2013 için beklentilerimiz olumlu. Sadece lojistik sektörü için değil, ekonomimizin her alanda 2012’den daha başarılı bir seyir izleyeceğini düşünüyoruz. Lojistik sektörü, geride bıraktığımız yılda da son derece aktif ve verimliydi. Üretimi yükselen bir Türkiye demek, ticareti ve ticari ihtiyaçları artan bir Türkiye’dir. Hepimizin isteği ve beklentisi de budur. Ekonomik aktivite hız kazandığında yerli yabancı yatırımların ölçekleri de hızla değişecek. Bu yatırımlar, proje lojistiği yönetimini başarabilen şirketler için yeni hedefler olacaktır. Halihazırda planlama aşamasında olduğunu bildiğimiz pek çok büyük proje için hazırlanan Türk şirketler mevcut. Gelinen günün şartlarında 2-3 yıl sonra başlayacak projeler için teklifler veren, hazırlık yapan şirketlerimiz var. Başarı hikayeleri, sektör olarak ufkumuzu açmaktadır. 2013’te bu sahada daha fazla projede hizmet veren Türk şirketi görmek ve onların başarılarını konuşuyor olmak istiyoruz.
LOJİSTİK MASTER PLANI GELİŞMELERE YÖN VERECEK
UTİKAD Başkanı Turgut Erkeskin, sektörün öncelikli sorunlarını, altyapı yetersizliği ve mevzuat düzenlemeleri olarak sıralıyor. Ayrıca, özel sektörün de aktif bir birliktelik bilinci ile sorunlarını ortaya koyması, çözüm önermesi ve uygulama hedeflerine de ortak olmasının şart olduğunu vurgulayan Erkeskin, şunları aktarıyor: “UTİKAD olarak sektörün ihtiyaçları ve çözüm yolları konusunda proaktif rol alıyoruz. Ortak hedeflerimizin de muhatap kurum ve kuruluşları ile açıkça belirtildiği bir lojistik master planı, gelişmelere yön verecek bir kaynak oluşturacak. Bunun ülkemizde uygulanması için çalışıyoruz. Özellikle proje lojistiği ve gabari dışı özel yük taşımacılığında en sık karşılaşılan sorunlar, taşımaya uygun ekipman yetersizliği ve tecrübeli eleman azlığı. Kalifiye eleman yetiştirmek ve ara birim çalışanların eğitimine ağırlık vermek bizim sorumluluklarımız arasında yer alıyor. UTİKAD olarak derneğimiz bünyesinde verdiğimiz eğitimlerle sektörün bu önemli ihtiyacını karşılamayı hedefliyoruz.”
Kaynak: Energy World