Üç tarafı dört denizlerle (Karadeniz, Marmara Denizi, Ege Denizi, Akdeniz) çevrili bir yarımada üzerinde bulunan Türkiye’nin 779 bin 452 km2 alanını kaplayan büyük parçası Asya’da yer alırken, diğer 23 bin 764 km2 kısmı Avrupa kıtası üzerinde yer alıyor.
Türkiye’nin doğu ile batı medeniyetleri arasında köprü konumu en fazla deniz ticaretini, dolayısıyla denizyolu taşımacılığını etkiliyor. Bu ayki Bir Bakışta’ki dosyamızda, Türkiye’nin kıyı şeridinde yer alan 28 ildeki limanlarda gerçekleştirilen yük elleçlemelerine ilişkin istatistik bilgileri içeren İller Bazında Denizyolu Taşıma İstatistikleri Raporu’na (2011) yer verdik. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan rapor önemli bilgiler içeriyor.
Türkiye 23 ildeki limanlarında elleçlenen toplam yük miktarı: 363 milyon 346 bin 723 ton
Limanlarda yüklenen yük miktarı: 161 milyon 636 bin 940 ton
Limanlarda boşaltılan yük miktarı: 201 milyon 709 bin 783 ton
Türk bayraklı gemilerle ihraç edilen yük miktarı: 12 milyon 273 bin 915 ton
Türk bayraklı gemilerle ithal edilen yük miktarı: 30 milyon 120 bin 33 ton
İhracatta elleçlenen transit yük miktarı: 58 milyon 603 bin 55 ton
İthalatta elleçlenen transit yük miktarı: 5 milyon 776 bin 985 ton
En fazla yük elleçlenen 5 il: Adana 59 milyon 147 bin 509 ton, Kocaeli 54 milyon 912 bin 383 ton,
İzmir 49 milyon 741 bin 769 ton, İstanbul 45 milyon 102 bin 220 ton, Hatay 31 milyon 211 bin 488 ton .
Limanlarda elleçlenen toplam konteyner
Limanlarda elleçlenen toplam konteyner: 6 milyon 523 bin 506 TEU
Türk bayraklı gemilerle yapılan konteyner yüklemesi: 325 bin 995 TEU
Transit konteyner yüklemesi: 390 bin 798 TEU
Transit konteyner boşaltması: 366 bin 373 TEU
En fazla konteyner elleçlenen beş il: İstanbul 2 milyon 830 bin 793 TEU, Mersin 1 milyon 126 bin 866 TEU, İzmir 1 milyon 49 bin 633 TEU, Bursa 757 bin 128 TEU, Kocaeli 507 bin 837 TEU,
Kabotajda araç içinde taşınan yük miktarı
Toplam araç içinde taşınan yük miktarı: 15 milyon 507 bin 581 ton
Kabotajda taşınan araç sayısı toplamı: 10 milyon 402 bin 917 adet
İstanbul Bölgesi: 5 milyon 753 bin 614 ton
Marmara Havzası: 5 milyon 93 bin 996
Çanakkale Bölgesi: 4 milyon 55 bin 907 ton
Zonguldak Bölgesi: 525 bin 44 ton
Van Gölü: 183 bin 652 ton
Elleçlenen yükün ve konteynerin denizlere göre dağılımı
Denizlerde elleçlenen toplam yük miktarı: 363 milyon 346 bin 723 ton
Denizlerde elleçlenen toplam konteyner: 6 milyon 523 bin 506 TEU
En fazla yük elleçlenen denizler: Denizler bazında ithalat – ihracat, kabotaj ve toplam elleçleme en fazla Marmara Denizi kıyı şeridinde bulunan liman tesislerinde elleçlenirken, bunu sırasıyla Akdeniz, Ege ve Karadeniz izliyor. Ancak, transit yük miktarı bazında ise bu sıralama Akdeniz, Marmara, Ege ve Karadeniz şeklinde değişiyor.
En fazla konteyner elleçlenen denizler: Denizler bazında iharcat, ithalat kabotaj ve toplam elleçlenen konteyner yükleri en fazla Marmara Deniz kıyı şeridin de bulunan liman tesislerinde elleçlenirken, bunu sırasıyla Akdeniz, Ege ve Karadeniz izliyor.
Limanlara uğrayan gemi sayısı: 37 bin 234’ü Türk Bayraklı ve 37 bin 900’ü yabancı bayraklı olmak üzere toplam 73 bin 134.
Karadeniz: Yük 31 milyon 968 bin 925 ton, konteyner 48 bin 133 TEU. Batıda Bulgaristan sınırından başlayıp doğuda Gürcistan sınırına kadar uzanan ve 1.685 km uzunluğu bulan Karadeniz kıyıları, Türkiye’nin ez uzun kıyı şeridine sahiptir. Karadeniz’in kıyısında Kırklareli, İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Zonguldak, Bartın, Kastamonu, Sinop, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin’den oluşan 15 il bulunuyor.
Karadeniz’de en fazla yük elleçlenen 5 liman: Karadeniz Ereğli Erdemir Limanı, Samsun Yeşilyurt Limanı, Zonguldak Eren Limanı, Samsunport Uluslararası Limanı, Trabzon Limanı.
Marmara Denizi: Yük 149 milyon 803 bin 308 ton, konteyner 4 milyon 107 bin 835 TEU. Karadeniz ile Ege Denizi arasında, Çanakkale ve İstanbul Boğazı ile bu denizlerden ayrılan küçük bir iç deniz olan Marmara Denizi 11.350 kilometrekare alanı kaplıyor. Marmara Denizi’nin kıyısında İstanbul, Kocaeli, Yalova, Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve Tekirdağ illeri yer alıyor.
Marmara Denizi’nde en fazla yük elleçlenen 5 liman: Kocaeli TÜPRAŞ Terminali, Tekirdağ Marmara Ereğlisi Opet Terminali, Ambarlı Kumport Terminali, Ambarlı Marport Ana Terminali, Karabiga İçdaş Limanı.
Ege Denizi: Yük 58 milyon 612 bin 409 ton, konyetner 1 milyon 49 bin 633 TEU. Balkan Yarımadası ile Anadolu Yarımadası arasında yer alan Ege Denizi çok sayıda ada ve takımada yanında sayısız koy ve körfez ile dünyanın en girintili çıkıntılı kıyılarına sahip. Ege Denizi, ülkemizin batısındaki Edirne, Çanakkale,
Balıkesir, İzmir, Aydın ve Muğla illerinin sahil şeridinin yer aldığı denizdir.
Ege Denizi’nde en fazla yük elleçlenen 3 liman: İzmir TCDD Alsancak Limanı, Aliağa Akdeniz Kimya Nemport Limanı, Aliağa Ege Gübre Limanı.
Akdeniz: Yük 122 milyon 961 bin 623 ton, konteyner 1 milyon 317 bin 904 TEU. Akdeniz’in kıyısında Antalya, Mersin, Adana ve Hatay illeri bulunuyor.
Akdeniz’de en fazla yük elleçlenen 3 liman: Antalya Ortadoğu Limanı, İskenderun Assanport İskelesi, Mersin Uluslararası Limanı.
Kaynak: Lojistik Hattı